مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مقدمهانتظار، ظهور منجی، غیبت و حکومت جهانی، واژه‌های آشنا و تأمل برانگیزی در ادبیات شیعی هستند. البته در متون روایی و احادیث نیز از واژه‌های کلیدی به شمار می‌آیند. ظهور منجی غایب‌شده از دیده‌ها که از پس امر غیبت نورافشانی می‌کند، یکی از مقوله‌های مهم و مترقی شیعه در تاریخ اسلام بعد از رحلت پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم، بحث جانشینی و امامتِ امامان و شأنیت شخصی که در جایگاه حکومت و نیابت از پیامبر صلّی الله علیه و آله و سلّم و سلاله‌ی نبی اکرم)ص) این رسالت خطیر رابر عهده بگیرد، همواره مورد اختلاف نظر بوده است و با توجه به دو دیدگاه اهل سنت و شیعه و اختلاف‌نظرهایی که میان این دو مکتب به وجود آمد، با مطالعه‌ی تاریخ اسلام و بررسی آیات و روایات وواقعه‌ی غدیرحجت بر ما شیعیان تمام می‌شود که بعد ازحضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم حضرت علی علیه السّلام به خلافت منصوب می‌شود وحکومت و ولایت مسلمین را عهده‌دار می‌شود و بعد از آن به امامان هدی از نسل ایشان می‌رسد، تا دوازدهمین از آنها که با توجه به احادیث معتبر رسیده و به دلیل شرایط زمانی به پس پرده‌ی غیبت می‌رود و به وسیله‌ی نواب خاص با مردم ارتباط برقرار می‌کند. بعد از آن با آغاز غیبت کبری اتصال آن امام عزیز با مردم قطع می‌شود؛ بنابراین با توجه به قاعده لطف از طرف خداوند و دلایل معتبری که از احادیث و روایات به ما رسیده که حضرت رسول صلّی الله علیه و آله و سلّم بعد از 23 سال ابلاغ حکم الهی آن را بدون صاحب رها نکرده، بلکه از طرف خداوند مأمور بوده که حکومت را به دست افرادی که صلاحیت دارند واگذارد و در زمان غیبت صغرای امام عصر(عج) با توجه به آخرین ارتباط امام زمان(عج) با نواب خاص و تأکید ایشان بر اینکه در حوادث به راویان حدیث ما مراجعه شود چرا که آنان حجت من بر شما هستند و من حجت خدا بر آنها هستم؛ بنابراین نقش ولایت فقیه به عنوان نایب عام امام زمان(عج) و شخصی که حکمران حکومت اسلامی است تا زمینه را برای حکمرانی صاحب اصلیش آماده کند، مورد بررسی واقع می‌شود. این پژوهش نقش ولی فقیه در زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) را در پنج فصل مورد بررسی قرار می‌دهد. فصل اول: کلیات و مفهوم‌شناسی و پیشینه ولایت فقیه، فصل دوم: ولایت فقیه مبانی و ادله‌ها، فصل سوم: اسباب و شرایط زمینه‌ساز ظهور، فصل چهارم: نقش ولی‌فقیه در زمینه‌سازی ظهور، فصل پنجم: آسیب‌شناسی در قلمرو حکومت ولایی و زمینه‌ساز. در پایان نتیجه‌گیری و پیامدپژوهی و بررسی شأن ولایت فقیه در زمینه‌سازی حکومت جهانی حضرت مهدی(عج) می‌باشد.

خلافت عثمانی بخاطر کارکردهای منفی خود دچار رکود گشت و مسأله اختلاف اقلیتها در عثمانی که از دید منفی مسلمین نسبت به اهل ذمه ناشی می شد و همچنین مسأله تحجرگرائی و مخالفت با علوم عقلی و تجربی که از نوعی تعصب و بدعت خواندن نوآوری ها ناشی می شد موجب رکود و افول خلافت گردید . در این میان تعامل نادرست عثمانیان در مقابل استعمار غرب که تمام تلاش خود را برای از بین بردن آن به کار بسته بود موجب تسریع روند انحلال خلافت گردید و در نتیجه خلافت عثمانی در اثر کارکردهای منفی و عملکرد نامناسب نتوانست خود را از فروپاشی نجات دهد.در مقابل نظریه ولایت فقیه در شیعه در قالب مکتب اجتهادی با کارکردهائی از قبیل برداشت صحیح از جایگاه دین عقل در سیاست توانست سیاستی پویا و منطبق بر دین در پیش گیرد که اضافه بر ایجاد وحدت بین مردم توانست مردم را با محوریت دین وارد صحنه سیاست نماید و ایده خود را در دل توده های مردم جای دهد. و در نهایت توانست با استبداد داخلی و استعمار خارجی مبارزه نموده و حاکمیتی اسلامی بر اساس تعالیم دینی شکل دهد و مسیر جدیدی پیش روی مسلمانان جهان قرار دهد. بحث حاضر در این عصر که اسلام دوباره به عرصه سیاسی باز گشته ، و بیداری اسلامی ملتهای مسلمان را به خود آورده است؛ بیش از پیش اهمیت یافته است.

امروزه الگوی نظام حکومتی اسلام، در پرتو اصل ولایت فقیه در جهان بشری عموماً ودر عالم سیاست خصوصاً شکل گرفته واین اصل نشانی کامل از استقلال، آزادی و پویایی اندیشه حکومتی اسلام را در خود دارد فلذا شایسته است که امت بزرگ اسلام،ماهیت آن را به دقت و درستی بیابند. غالب مسلمانان معتقدند که در زمان حضور پیامبر(ص)، خداوند حق حاکمیت و ولایت را به پیامبر(ص) واگذار کرده است و لیکن اختلاف عمده بر سر منبع یا منابع مشروعیت حکومت پس از پیامبر(ص) می‏باشد. بطوری که این موضوع باعث انشعاب در اسلام و پیدایش دو گروه شیعه و سنی در تاریخ اسلام شد.در این پایان نامه، بررسي عمده روي دیدگاه برخی فقهای معاصرشیعه البته باتوجه به شرایط سیاسی اجتماعی زمان ونگرشی به فتاوای برخی از فقها و علمای عامه مخصوصا قاضی ماوردی در باب مشروعیت حکومت و ولایت فقیه می باشدبا توجه به مطالب مطرح شده در این پایان نامه که به روش توصیفی و بررسی اسنادکتابخانه ای جمع آوری شده حاصل یافته های این پایان نامه این است که در مذهب شیعه اغلب فقهاء، قائل به ولایت عامه انتصابی فقیه شده اند و در مکتب اهل سنتهرچند عنوان ولایت فقیه را در کتابهاى فقهى خود نیاورده اند، ولى در بحث امامت و حکومت، برخى از عالمان اهل سنّت، شرائطى را همانند شرایطى که در کتابهاى فقهى شیعه، براى ولیّ فقیه آمده است، براى حاکم ذکر کرده اند.

بحث این رساله درباره مصادیق اولی الامر می باشد. در میان مفسران و متکلمان فریقین همواره این بحث بوده است که مصداق اولی الامر در آیه 59 سوره نساء چه کسانی هستند؟ علما و مفسران شیعه همگی اتقاق نظر دارند که مصادیق اولی الامر ائمه اهل البیت می باشند. در بین علما و مفسران اهل سنت درباره مصادیق اولی الامر اختلاف است. دیدگاه های مشهور آنان عبارت اند از : فرماندهان لشکر، صحابه و تابعین،‌خلفاء راشدین، مطلق حاکمان، اهل حل و عقد و دیگر آرائی که بطور مفصل در این پایان نامه مورد بحث و بررسی قرار گرفته و پس از نقد دیدگاه های متعدد دیدگاه امامیه بیان و اثبات شده است. در ارتباط با این بحث مباحث دیگری مثل بحث عصمت، امامت و تعریف آن و سایر مباحثی که بررسی آنها برای دریافت صحیح از موضوع لازم بود مورد تحقیق و بررسی قرار گرفته است.