مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

ترجمه ماشینی: پس از انقلاب اسلامی 1979 و اجرای مجدد قانون شریکا در رابطه با جنسیت و خانواده، حقوق زنان در ایران دچار افت شدیدی شد. اما با مواجه شدن مجریان قانون با واقعیت های اجتماعی زندگی و آرزوهای زنان، به تدریج تغییرات مثبتی به وجود آمده است. در اینجا زیبا میرحسینی ما را به کانون بحث‌های فزاینده در مورد راه‌های تحقق عدالت برای زنان می‌برد. او از طریق مجموعه‌ای از مصاحبه‌های پر جنب و جوش با روحانیون در مرکز مذهبی ایرانیان قم، به دنبال درک مفاهیم متفاوت جنسیت است که فقه اسلامی را آگاه می‌سازد و بررسی کند که چگونه روحانیون امروزی این مفاهیم را تداوم و تعدیل می‌کنند. میرحسینی سه رویکرد اصلی برای موضوع: اصرار بر تفاسیر «سنتی» مردسالارانه مبتنی بر «متمم بودن» اما «نابرابری» بین زن و مرد؛ تلاش برای وارد کردن "تعادل" در تفاسیر سنتی. یا بازاندیشی بنیادی در ساختارهای فقهی جنسیت. او با بررسی بخش‌های کلیدی در متون نوشتاری و شفاهی و با بیان جلسات و گفتگوهای خود با نویسندگان، بحث‌های میان مفسران را معرفی می‌کند. این کتاب که در رویکرد و موضوع خود منحصر به فرد است، ارتباط میرحسینی را به عنوان یک زن مسلمان و یک انسان شناس اجتماعی تحصیل کرده و کار در غرب، با متفکران مسلمان شیعه با پیشینه ها و دیدگاه های مختلف مرتبط می کند. در ادبیات مربوط به زنان در اسلام، هیچ گزارشی از چنین رویارویی چهره به چهره، چه بین دین و سیاست جنسیتی و چه بین این دو جنس، وجود ندارد.

ترجمه ماشینی: از یک محقق برجسته خاورمیانه و شمال آفریقا، طرز تفکر جدیدی در مورد بهار عربی و معنای انقلاب آمده است. از منظر سیاست انقلابی، بهار عربی می تواند تلاشی بیهوده به نظر برسد. در تونس، جایی که موج اعتراضات آغاز شد، و همچنین در مصر و خلیج فارس، تغییر رژیم هرگز به طور کامل انجام نشد. با این حال، اگر بهار عربی در برهم زدن ساختار دولت‌ها شکست خورد، این جنبش در مزارع، خانواده‌ها و کارخانه‌ها، بازارها و مدارس دگرگون‌کننده بود. آصف بیات با ترکیبی یکپارچه از تحقیقات میدانی، مصاحبه‌های روی زمین و نظریه اجتماعی نشان می‌دهد که چگونه رویه زندگی روزمره در مصر و تونس به‌واسطه فعالیت‌های انقلابی تغییر کرده است. زنان، جوانان، افراد بسیار فقیر و اعضای جامعه دگرباش زیرزمینی می‌توانند قدم‌هایی به سوی برابری و آزادی بهار عربی را نسبت دهند. همچنین پتانسیلی برای پیشرفت بیشتر وجود دارد، زیرا حقوق زنان به ویژه در حال حاضر جایگاه ثابتی را در گفتمان عمومی به خود اختصاص داده است و از تعدیل نیروها جلوگیری می کند و تضمین می کند که صدای به حاشیه رانده شده بلندتر از روزهای قبل از انقلاب باقی بماند. علاوه بر این، بهار عربی به کارگران قدرت داد: تنها در مصر، بیش از 700000 کشاورز در طول سال‌های اعتراض به اتحادیه دست یافتند. فعالیت‌های کارگری پیشرفت‌های مادی را برای طیف وسیعی از مردم عادی به ارمغان آورد و هنجارهای فرهنگی و سیاسی جدیدی را پرورش داد که نیروهای ارتجاع به سادگی نمی‌توانند آن‌ها را آرزو کنند. به گفته بیات، بهار عربی به عنوان نمونه ای از "انقلاب" - انقلابی که اصلاحات را به جای تغییرات رادیکال تقویت می کند - ظاهر می شود. زندگی انقلابی، هم یک مطالعه دقیق و هم جذابیتی تکان دهنده، دستاوردهای اجتماعی را که از طریق مقاومت به دست آمده است، شناسایی می کند.

نگاه تاریخی به دین یکی از روش های دین پژوهی است که در غرب و به تبع آن در جهان اسلام مورد توجه بوده و طی سال های اخیر با مطرح شدن روش های جدید تاریخ‌نگاری که به دنبال تحلیل و بررسی متون دینی است. در این میان نصر حامد ابوزید با نگاه تاریخ‌مندانه به متون دینی و به ویژه قرآن, بسیاری از گزاره‌ها و احکام اعتقادی و اخلاقی و فقهی را تاریخ‌مند می‌داند و برای آن در عصر حاضر اعتباری قائل نیست, چراکه او معتقد است بسیاری از عبارات قرآنی انعکاس فرهنگ عصر نزول در قرآن هستند و کاربرد آنها نیز مختص همان دوره است. وی با نگاهی تاریخ‌مندانه به مسائل فقهی مطرح شده پیرامون زنان در قرآن می‌نگرد و با تحلیلی که ارایه می‌دهد معتقد است بسیاری از این احکام فقهی مانند ارث زن, طلاق, حجاب, ازدواج موقت, تعدد زوجات و ....که منجر به تضعیف زنان و مانع از حضور فعال اجتماعی آنان می‌شود, نوعی ظلم در حق زن است و باید از این نگاه سنتی به زنان جدا شد و طرحی نو درانداخت. در این پژوهش ضمن تبیین مبانی روش تاریخی‌نگری و مبانی فکری ابوزید, نخست انگاره سست تاریخ‌مند بودن قرآن و متون دینی مورد بررسی و نقد قرار گرفته است و در ادامه پیامدهای این روش در مسائل فقهی مرتبط با حقوق زنان پیگیری و سپس نقد و بررسی شده است. در واقع هدف از این پژوهش بررسی و دفع شبهاتی است که از طریق رویکرد تاریخی نگری و آرا ابوزید در خصوص مسائل فقهی و حقوقی زنان مطرح شده است و تمام تلاش بر این است تا اثبات شود که بسیاری از احکام فقهی دین به ویژه در حوزه زنان با توجه به اینکه مرتبط با فطریات انسان هستند، همواره ثابت خواهند بود.

در نگاه روشنفکران و نواندیشان دینی وضعیت زنان یکی از مهمترین شاخص‌های بسط مدرنیته و معیاری برای رشد و توسعه‌ی هرکشور است. آنان کارایی دین را نه با میزان گسترش حوزه جغرافیایی و یا شمار هواداران آن بلکه با " التزام و پایبندی آن در برابر حیات انسان ها و کارایی آن در تغییر زندگی " دینداران می‌سنجند. و تلاش می‌کند با "باز اندیشی" در دین تفسیری قابل قبول و متناسب با پرسش‌های تازه‌ی روزگار ارائه دهند. از نظر آنان بخش عمده‌ی مباحث مربوط به زنان در این متون انعکاس معیشت و فرهنگ زمان نزول وحی است. و عقاید و احکام سنتی موجود در ادیان که ذاتا تاریخی و زمانی‌ا‌ند اجازه نمی‌دهد چهره "حقیقت پیام ادیان" در عصر ما آشکارا دیده شود. در حالی که آن حقیقت دائما باید "بازخوانی" و "بازسازی" شود تا برای سایر زمان‌ها نیز قابل بهره‌وری باشد. در واقع چون دین اسلام، ظهور پیامبر و کتاب او را یک پدیده‌ی تاریخی می‌دانند معتقدند روش صحیح در فهم این متن نگریستن به آن از زاویه‌ی "ارتباط با واقع" است. یعنی برای فهم قرآن باید به سراغ واقع و فرهنگ روزگار نزول قرآن رفت و به نقش فرهنگ عصر نزول قرآن در تکوین آن توجه کرد. با این روش خواننده‌ی متن "به جای پرداختن به امور مطلق و غیر عینی به سراغ حقایق محسوس و عینی می‌رود". آنان معتقدند اگر با دیدی پدیدار شناسانه و تاریخی به کتاب و سنت مراجعه کنیم و بیاندیشیم در آن شرایط تاریخی و اجتماعی مشخص، پیامبر قصد انجام چه اصلاحاتی داشت و اگر در زمانه‌ی ما، به پیامبری برانگیخته می‌شد چه می‌گفت، درخواهیم یافت آن میزان اصلاحات و تغییراتی که ایشان ایجاد کرد نهایت تغییرات ممکن نبود بلکه اشکال گوناگون نابرابری‌های دیگری نیز که در طول تاریخ بر زنان تحمیل می‌شود باید برطرف شود. و به پیام کلی متن یعنی "عدالت" باید روی آورد. امری که خدا خود نیز به برپایی آن توسط مردم امرکرده است.

ترجمه ماشینی: رویکرد فمینیستی نسبت به قرآن به ویژه در مورد آیات مربوط به حقوق زنان روز به روز در حال افزایش است. دوران معاصر «قرآن کتاب خداست» به این معناست. اعتقاد تزلزل ناپذیر همه مسلمانان انبوهی از علما آن را تفسیر کرده اندمعروف به مفسر. فمینیست ها معتقدند که تفاسیر سنتی از قرآن منحصراً توسط ذهنیت مردانه هدایت می شود. چنین تفاسیر، به عقیده آنها، تمایل به حقوق و تجارب مذکر به جای زن، چرا که اینها تفسیر مردانه است، گذشته از همه اینها. علاوه بر این، اگر اصلاً حقوقی در مورد زنان وجود دارد، آنها هم هستند از منشور مردان دیده می شود. فمینیست ها به دنبال تفسیر مجدد قرآن هستند به منظور حفظ ارتباط آن در دوران معاصر. امروزی فمینیست ها معتقدند که قرآن باید در آن مدون شود پیشینه زمینه ای و تاریخی برای درک واقعی آن درک، به ویژه در مورد حقوق و موقعیت زنان. این مقاله روش شناسی فمینیستی تفسیر قرآن را برجسته خواهد کرد، مخصوصاً در برابر آیات بسیار بحث برانگیز، مانند سوره نساء، آیه 34.

ترجمه ماشینی: تبلیغات برای حقوق زنان در ایران با جنبش‌های گسترده‌تری برای آزادی و اصلاحات همراه است که قوانین شریعت جمهوری اسلامی را به عنوان تبعیض‌آمیز نقد می‌کنند. علیرغم پایه‌گذاری این اصلاحات در واقعیت‌های اجتماعی ایران معاصر، هر کس به نقد قوانین حاکم بر حقوق زنان بپردازد، در معرض اتهام توهین به مقدسات و اساس اسلام است و مجازات‌های سختی در پی دارد. تلاش‌های اصلاحی تا زمانی که پایه‌ای برای گفتمان و بحث آزاد در ایران ایجاد نشود، متوقف خواهد شد. بنابراین، حقوق بشر مانند حق آزادی بیان و حقوق مرتبط باید به عنوان مبنای اساسی برای اصلاحات سیاسی و حقوقی موفق در ایران تلقی شود - چه این اصلاحات مبتنی بر اسلام لیبرال باشد و چه سکولاریسم.