مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

یکی از مباحث مهم در رابطه با دین ارتباط آن با عقلانیت است که پیرامون آن دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است؛ چنانکه امروزه گروهی از عقل‌گرایی محض به عنوان معیار مستقل تشخیص حق و باطل سخن به میان می‌آورند، به همین جهت پژوهش حاضر با بررسی تطبیقی معنویت دینی و معنویت عقلانی به دنبال پاسخ به این سوال است که نظریه عقلانیت تا چه اندازه می‌تواند معیار مناسبی برای پاسخگویی و جایگزینی معنویت دینی باشد؟ روش تحقیق تحلیلی-توصیفی بوده و جمع‌آوری اطلاعات با استفاده از منابع کتابخانه صورت گرفته است. بعد از بررسی خاستگاه دین عقلانی شده، مبانی و ویژگی‌ها موضوع مذکور بیان و در نهایت نواقص دین عقلانی شده مورد بحث قرار گرفته شد . نتایج تحقیق نشان داده است، دین عقلانی شده بر مبانی و ویژگی‌هایی همچون دنیاگرایی و انسان گرایی... متکی است که بر اساس آن دچار نواقصی از جمله: عدم وضوح تعریف دین عقلانی شده، عدم وصول به اهداف طرح نظریه، تضاد در ماهیت ایمان...شده است که در بسیاری از موارد نه تنها نمی‌تواند ارمغانی برای انسان مدرن باشد؛ بلکه منجر به درد و رنج نیز شده است.

ترجمه ماشینی: کسی که در حوزه فلسفه دین معاصر در اینجا به مسائل مختلفی در معرفت شناسی اعتقادات دینی می پردازد. نوشته‌های ویلیام پی آلستون، شخصیت برجسته در احیای فلسفه دین انگلیسی-آمریکایی، محور این مقاله‌ها را فراهم می‌کند که همه آنها به جز دو مورد قبلاً منتشر نشده بودند. فیلسوفان دین، معرفت شناسان، متافیزیکدانان و متکلمان در این جلد برخی از مهم ترین آثار موجود در نظریه معرفت و جایگاه معرفتی باور دینی را خواهند یافت. مقالات در سه بخش الهیات طبیعی و معرفت خدا، معرفت شناسی تجربه دینی و کثرت گرایی دینی تنظیم شده است. آنها در مجموع در مورد برخی از مسائل ضروری امروزی در دین، از جمله تنوع مذهبی، گفتگو می کنند.

ترجمه ماشینی: سه سؤال انگیزه این کتاب از شواهد وجود خدا است. اولاً، اگر وجود خدا پنهان است، چرا اصلاً وجود خدا را فرض کنیم؟ دوم، اگر خدا وجود دارد، چرا او پنهان است، به ویژه اگر خدا به دنبال ارتباط با مردم است؟ سوم، پیامدهای غیبت الهی برای فلسفه، الهیات و معرفت فرضی دین از خدا چیست؟ این کتاب بر اساس گزارش جدیدی از شواهد و آگاهی از واقعیت الهی که شک و تردید در مورد وجود خدا را به چالش می کشد، به این سؤالات پاسخ می دهد. تز اصلی این است که ما باید انتظار داشته باشیم که شواهدی از واقعیت الهی به طور هدفمند در دسترس انسان ها باشد، یعنی فقط به شیوه ای مناسب برای اهداف الهی در مکاشفه شخصی در دسترس باشد. این درس یک تغییر لرزه ای در درک ما از شواهد و دانش واقعیت الهی ایجاد می کند. نتیجه، جهت‌گیری مجدد مورد نیاز معرفت‌شناسی دینی برای تطبیق با شخصیت و اهداف یک خدای مقتدر و کاملاً دوست‌دار است.

ترجمه ماشینی: یکی از لذت‌ها و امتیازات دانش‌آموزی، فرصت قدردانی از دوستان و همکاران به مناسبت انتشار است. مانند بسیاری از اولین کتاب‌های علمی، این اثر حاضر به‌عنوان یک پایان‌نامه دکترا پیدایش کرد، و از این رو اولین و عمیق‌ترین قدردانی من باید به پروفسور اس. مربی من فقط هموطنان من "تامسونی های قدیم" می توانند قدر بدهی مشترک ما را به این قرون وسطایی بزرگ که معلم و مشاوری باشکوه نیز بود بدانند. در حال حاضر در دوران بازنشستگی، او همچنان الهام‌بخش اصلی و الگوی تمایز علمی ما است. من همچنین بسیار مدیون یکی دیگر از مربیان سابق و همکار ارشد و رئیس کنونی خود در دانشگاه دنور، پروفسور آلن دی. برک هستم، که همراه با روسای دانشگاه ادوارد آ. لیندل و گرهارد اچ. مونتینگر، دائماً پیشرفت من را تشویق و یاری کردند. و نسخه خطی را در مراحل پایانی خود بخوانید و پیشنهادهای ارزشمند زیادی در مورد سبک و ماهیت ارائه می دهد. دانشگاه من از من حمایت سخاوتمندانه ای در قالب بودجه تحقیقاتی و خدمات دفتری ارائه کرد. من سپاسگزارم. آن دسته از همکارانی که این کمک را ممکن کردند، و همچنین به دوستانی در مؤسسات دیگر که دانش خود را به اشتراک گذاشتند و مکرراً توصیه های مفیدی ارائه کردند.

ترجمه ماشینی : در مورد مسائل دینی، دیدگاه های گوناگونی وجود دارد که اغلب متناقض هستند. این مشاهدات در مورد اندیشیدن به عقلانیت اعتقاد دینی مشکل ایجاد می کند. آیا باور دینی برای کسانی که از این اختلاف نظر گسترده آگاه هستند می تواند عقلانی باشد؟ این مشکل برای دیدگاهی در معرفت شناسی دینی است که به معرفت شناسی اصلاح شده معروف است. آلوین پلانتینگا، یکی از مدافعان برجسته این دیدگاه، استدلال کرده است که هیچ استدلال موفقی وجود ندارد که نشان دهد باور دینی غیرمنطقی یا به هر طریق دیگری از نظر معرفتی غیرقابل قبول است - او این استدلال ها را استدلال de jure می نامد. من در پاسخ به این ادعا به دنبال توسعه دو نسخه جدید از استدلال de jure هستم که پلانتینگا به آن نپرداخته است. اولین مورد از اینها را بازگشت کدو تنبل بزرگ می نامم. و دوم، مشکل اختلاف مذهبی. بازگشت کدو تنبل بزرگ اعتراضی است که اعتراض قبلی را ایجاد می کند که پلانتینگا آن را به سادگی اعتراض کدو تنبل بزرگ نامیده است. این ایراد این است که روش پلانتینگا برای دفاع از عقلانیت باورهای دینی می تواند توسط هرکسی، صرف نظر از اینکه چقدر باورهایشان عجیب است، اتخاذ شود - حتی کسانی که به کدو تنبل بزرگ اعتقاد دارند، می توانند از آن استفاده کنند. من این اعتراض را با نشان دادن اینکه ممکن است فردی با باورهای آشکارا پوچ خود را در موقعیتی مشابه مسیحی فرضی که پلانتینگا به دنبال دفاع از او است، بسط دهم. با این حال، پاسخی برای پلانتینگا وجود دارد که شامل نشان دادن این است که چگونه بافت تاریخی و جامعه‌شناختی که فرد در آن قرار می‌گیرد، بر عقلانیت برخی از باورهای آن‌ها تأثیر می‌گذارد. این بحث طبیعتاً به نسخه دوم استدلال قانونی منتهی می‌شود که این پرسش را مطرح می‌کند که آیا شناخت چندین جامعه مذهبی که دارای عقاید ناسازگار هستند، عقلانیت باور دینی را تضعیف می‌کند؟ این بحث با کار در معرفت شناسی دینی و همچنین به طور گسترده تری با ادبیات معرفت شناسی اختلاف نظر درگیر است. به این فکر می‌کنم که آیا و در چه شرایطی، فهمیدن اینکه دیگران با شما موافق نیستند، می‌تواند عقلاً از شما بخواهد که یک یا چند باور خود را کنار بگذارید. این موضوع شامل بحث از همتایان معرفتی و مغلوبان است. یکی از بحث‌هایی که من در نظر می‌گیرم این است که اگر یک مؤمن دینی در مواجهه با اختلاف نظر به اعتقادات دینی خود ادامه دهد، دلیلی برای او ایجاد می‌کند که فکر کند از نظر معرفتی برتر است که منجر به جزم‌گرایی و نوعی دگماتیسم می‌شود. استکبار معرفتی من به چنین استدلالی با نشان دادن مشکلی در استنتاج در این استدلال پاسخ می دهم.

رابطه عقل و دین همواره یکی از مهم‌ترین پرسش‌های اندیشمندان فلسفه و الهیات بوده و هر یک از متفکران با توجه به مبانی و روش‌شناسی خود نگاه خاصی به این عنوان داشته‌اند. بر اساس رویکرد خاصی در این حوزه به نام «عقلگرایی حداکثری» عقل از میدان وسیعی در حوزه تبیین باورها برخوردار است. با مقایسه‌ی دیدگاه اندیشمندان مسلمان و غربی در فلسفه و الهیات که رویکردی عقل‌گرایانه اتخاذ نموده اند، می تواند در به وجود آمدن هم‌سخنی میان ایشان و مکاتب مختلف فواید قابل درخوری داشته باشد. در پژوهش حاضر تلاش بر این بوده است تا با بررسی مبانی، روش و گستره‌ی عقل‌گرایی دو اندیشمند غربی، از یک سو، و مکتب معتزله از سوی دیگر، به میزان قرابت رویکرد عقل‌گرایی حداکثری در الهیات مسیحی و کلام اسلامی توجه شود. توماس آکویناس که همه تلاش خود را به کار گرفت تا تصویری خردپسند و عقلانی از آموزه‌های مسیحی ارائه دهد، عقل‌گرایی را تا جایی قبول دارد که گزندی به آموزه‌های ایمان مسیحی وارد نکند. زمخشری نیز به عنوان یکی از مفسرین قرآن کریم شیوه‌ای عقلانی در تفسیر کلام الهی در پیش گرفت. بکارگیری روش‌هایی نظیر تمثیل در تفسیر قرآن نشان می‌دهد که وی به هیچ عنوان نمی‌خواست میدان تفسیر را از عقلانیت خالی کند و هرگونه سخن و حتی ادلّه نقلی را که با استدلال‌های عقلی سازگاری نداشت، بپذیرد. قاضی عبدالجبار نیز به عنوان یکی از مهم‌ترین متکلمان جهان اسلام همه تلاش‌های خود را به کار گرفت تا به تبیین عقلانی آموزه‌های دین اسلام بپردازد. عقل‌گرایی قاضی تا بدانجاست که حتی آموزه‌های دینی را بر عقل عرضه می‌کند و معناداری ایمان را به جهت مجهز بودن انسان‌ها به قوه تعقل می‌داند. کلیفورد معیار سخت‌گیرانه‌ای برای پذیرش باور در نظر گرفت و بیان داشت که در پذیرش هر باوری آنچه که بایسته است لحاظ شود داشتن دلایل و شواهد کافی برای آن است. به باور کلیفورد در پذیرش باور، هیچ معیار دیگری نباید دخیل شود. وجه مشترک توماس، قاضی و زمخشری در این است که با همه تلاش‌های عقلانی اما چنین نیست که عنان کار را بطور مطلق به دست عقل سپارند و یافته‌های او را در همه حوزه‌های دینی بر نقل ترجیح دهند، اما کلیفورد که تعلق خاطری به آموزه‌های ادیان ندارد، خرد را در بررسی باورها مطلق العنان می‌داند و شاید از این منظر وی را بتوان نماینده عقل‌گرایی حداکثری به معنای خاصّ آن دانست.