مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
جستجو در برای عبارت
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
 
شامل عبارت باشد
شامل عبارت باشد
تنها فراداده‌های دارای منابع دیجیتالی را بازیابی کن
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 1020
معناشناسي صفات الهي از ديدگاه ابوالفتح كراجكي
نویسنده:
محسن زارع‌پور ، سيد محمود موسوي
نوع منبع :
نمایه مقاله
کلیدواژه‌های اصلی :
صفات خدا
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
محمد بن علی کراجکی
چکیده :
ابوالفتح کراجکي طرابلسي، محدث، فقيه و متکلّم بزرگ شيعه در قرن پنجم هجري است. او از شاگردان ابوالصلاح حلبي، سلاّر بن عبدالعزيز ديلمي، شيخ طوسي و شيخ مفيد است. اين نوشتار، به معرفي نظريه‌هاي معناشناختي وي در بحث صفات خداوند مي‌پردازد. مسئله صفات الهي يکي از مسائل مهم خداشناسي در تاريخ تفکر اسلامي به‌شمار مي‌آيد و متکلّمان و فيلسوفان مسلمان، از زواياي گوناگون بدين بحث پرداخته‏اند؛ يکي از ابعاد اساسي اين مسئله، تحليل معنايي صفات الهي است. اين پرسش که آيا مي‏توان تفسيري معقول از صفات الهي ارائه داد يا نه، از ديرباز براي متکلمان مطرح بوده است و نظريه‏هاي گوناگوني در اين زمينه ارائه شده است؛ براي نمونه، گروهي دراين‌باره رأي به تعطيلي عقل داده و گروهي از تشبيه صفات الهي به صفات آفريدگان سردرآوردند و گروهي دست به تأويل صفات الهي زدند. آنچه از آثار برجاي‏مانده از کراجکي به‌دست مي‏آيد، اين است که از ديد ايشان صفات الهي معنادار بوده و بسياري از آن‌ها بر ‌معناي حقيقي خود حمل مي‏شوند و شماري از آن‌ها را نيز بايد بر معناي مجازي حمل کرد. به سخن ديگر، مسلک ايشان در باب تفسير صفات الهي اشتراک معنوي در برخي صفات و تأويل روايي در تفسير برخي صفات است.
مشخصات اثر
تحلیلی از ویژگی‌های صفات افعال الاهی
نویسنده:
جعفر شانظری، مهدی منصوری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
شیراز: دانشگاه شیراز,
چکیده :
شناخت خداوند یا همان مبدأ هستی همواره یکی از دغدغه‌های اصلی بشر بوده است. از این‌رو بخش عمده‌ای از آموزه‌های ادیان آسمانی نیز در پاسخ به این دغدغه، به توصیف او اختصاص یافته است. اما از آن جهت که شناخت ذات او به دلایل عقلی و نقلی امکان‌پذیر نیست، حکمای الاهی و متکلمان و آموزه‌های وحیانی شناخت خداوند را در قلمرو صفات دانسته‌ و صفات الاهی را به صفات معرِّف ذات و صفات مفسر فعل الاهی تقسیم نموده‌اند. همان‌طور که صفات معرّف ذات و برگرفته از ذات کامل الاهی دارای ویژگی‌هایی است، صفات فعلی نیز که برگرفته از افعال الاهی است، دارای ویژگی‌ها و معنای خاصی است. دراین مقاله، برآنیم تا به‌لحاظ نظام معنایی، تفسیری هماهنگ و معنادار از صفات فعل ارائه داده، ویژگی‌های خاص صفات فعلی را از دیدگاه متکلمان و حکماء مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم.
صفحات :
از صفحه 69 تا 100
مشخصات اثر
یاقوت فی علم الکلام
نویسنده:
ابو اسحق ابراهیم بن نوبخت؛ تحقیق وتقدیم: علی اکبر ضیائی
نوع منبع :
کتاب , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF معرفی کتاب فهرست
وضعیت نشر :
قم : مکتبة آیت الله العظمی المرعشى النجفى‌ العامة,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ابواسحاق ابراهیم بن نوبخت
چکیده :
«الياقوت فى علم الكلام»، يكى از قديمى ‏ترين و مشهورترين كتب كلامى شيعه، به حساب مى ‏آيد. اين كتاب از جهات مختلفى مورد توجه متكلمين قرار گرفته است و از آنجا كه مولف آن در نيمه اول قرن چهارم مى‏ زيسته، از حيث قدمت نيز داراى ارزش فراوانى است. از اين رو علماى متعددى؛ مانند ابن ابى‏ الحديد، علامه حلى و سيد عميدالدين اعرجى به شرح اين كتاب پرداخته‏ اند. مطالب اين كتاب را مى‏ توان در 8 فصل منظم نمود كه عبارتند از: 1- مباحث مربوط به نظر و آنچه متعلق به نظر مى‏ باشد. 2- مباحث مربوط به جوهر و عرض و احكام آنها. 3- مباحث مربوط به حدوث عالم و ابدى نبودن آن. 4- مباحث مربوط به توحيد، مانند: اثبات صانع، اثبات توحيد، احكام صفات خداوند و اثبات ابتهاج حضرت حق به ذات خويش. 5- مباحث مربوط به عدل مانند: افعال قلوب، تكاليف، جواب از شبهات مخالفين عدل. 6- مباحث مربوط به معاد مانند: وعد و وعيد و جواب از شبهات مخالفين آن. 7- مباحث مربوط به نبوت، مانند: جواب به شبهات مخالفين نبوت، اثبات عصمت انبياء و جواب به شبهات مخالفين آن. 8- مباحث مربوط به امامت، مانند: اثبات وجوب امامت و عصمت امام، اثبات امامت بلافصل حضرت اميرالمومنين (ع) بعد از پيامبر، نص بر امامت حضرت اميرالمومنين (ع)، اثبات امامت ائمه حادى عشر بعد از اميرالمومنين (ع) و رد شبهات مخالفين مطالب فوق.
مشخصات اثر
تحلیل رابطۀ صفت حیات با سایر صفات الهی از منظر فخر رازی
نویسنده:
امیرحسین منصوری نوری ، فاطمه کوکرم ، محسن شمس ، عین الله خادمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
کلیدواژه‌های اصلی :
صفات خدا
چکیده :
پژوهش حاضر به‌دنبال پاسخگویی به این سؤال اساسی که «رابطۀ صفت حیات خدای متعال با سایر صفات الهی از منظر فخر رازی چگونه است؟» شکل گرفت، ابتدا دغدغۀ فخر در معرفت صفات بررسی شد؛ دغدغۀ او رسیدن به معرفتی کامل یا دستکم معرفتی است که رافع تکلیف عقلی انسان در مقام معرفت خالق باشد؛ سپس رابطۀ علم و قدرت با حیات را بررسی کردیم و این نتیجه حاصل شد که علم و قدرت، از لوازم حیات هستند و حیات برای آنها نقش علیت دارد؛ سپس رابطۀ اراده با حیات کندوکاو شد؛ فخر این صفت را در مرتبۀ متأخر از علم دانست، سپس به سمیع و بصیر پرداخته شد که فخر آن دو را مساوق علم یا از لوازم علم معرفی کرد. صفت متکلم نیز بررسی شد و اندیشۀ فخر این‌گونه به‌دست آمد که کلام یا آشکارکنندۀ علم است یا آشکارکنندۀ قدرت و از این طرق به ذات منتسب می‌شود و در نهایت بقای حق‌تعالی مساوق حیات معرفی شد. نتیجه اینکه از منظر فخر، صفت حیات خدای متعال صفت محوری نسبت به سایر صفات بوده و تا حیات الهی نباشد، صفات دیگر به عرصۀ وجود نخواهد آمد..
صفحات :
از صفحه 661 تا 681
مشخصات اثر
بررسی مساله درد و رنج حیوانات و سازگاری آن با صفات خدا از منظر عقل و نقل
نویسنده:
پدیدآور: محمد ملائی ؛ استاد راهنما: سیدمحمود موسوی
نوع منبع :
رساله تحصیلی
کلیدواژه‌های اصلی :
صفات خدا , مسأله شر(فلسفه دین)
چکیده :
درد و رنج کشیدن حیوانات در صحنه طبیعت، واقعیتی است که‌ با وجدان و عقل فهمیده می‌شود. وجود این واقعیت زمینه‌ساز شبهه‌ای شده که ذیل مساله «شر» قرار می‌گیرد و ملحدین، آن‌را شاهدی بر وجود شرور گزاف می‌دانند‌ که با وجود خداوند، یا اوصاف او ناسازگار است. حل این ناسازگاری همواره برای خداباوران مورد توجه بوده است، لذا عده‌ای با چند خدا‌انگاری آن را حل می‌کردند. اما ادیان ابراهیمی به سبب پافشاری بر توحید و انتساب اوصاف مطلق «عالم»، «قادر» و «خیرخواه محض» برای خداوند با مشکل جدی‌تری در حل این ناسازگاری مواجه‌اند. ریشه‌داشتن تبیین‌های غیردینی از قوای ادراکی حیوانات در فهم آنها، همچنین روشن نبودن حکمت و عاقبت زندگی پر از درد و رنج حیوانات در متون دینی، حل این ناسازگاری را برای اندیشمندان ادیان ابراهیمی پیچیده‌تر کرده است. با تفحصی کتابخانه‌ای، أهم رهیافت‌های داده شده در این مساله عبارتند از؛ عدمی خواندن درد و رنج و یا انکار ادراک «رنج» در حیوانات که قدیمی‌ترین روش پاسخگویی به این مساله است. روش دیگر، بازنگری در مفهوم اوصاف مطلق خداوند است، که هر دو روش برخلاف فهم اکثر متدینین از متن دین است. در این بین، جبران آلام حیوانات، پاسخی است که در فضای اسلامی ریشه دارد که البته سیر تاریخی ابتدا و انتهایش در کیفیت پاسخگویی متفاوت است. به نظر می‌رسد پاسخ به این مساله باید از متن خود دین باشد چون اشکال هم متوجه خود متن دین است. کتاب مقدس در این مساله نارساست و غالب آنچه الاهی‌دانان مسیحی می‌گویند برگرفته از تفکر فلسفی آباء کلیساست. نهایتا از کتاب مقدس به دست می‌آید که فرشتگان مطرود در ایجاد این درد و رنج‌ مقصرند؛ اما به نظر می‌رسد در قرآن و سیره اهل‌بیت، حیوانات ولو در سطحی ضعیف‌تر، مُدرک، مختار و مکلف بوده و آلام آنها نیز همانند انسان با عوض‌دهی در معاد و پرورش روح توجیه می‌شود.
مشخصات اثر
بررسی و نقد تفسیر وهابیت از صفات خبری
نویسنده:
محمد مهدوی، صفیه جعفرپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
در قرآن کریم صفاتی به خدای سبحان نسبت داده شده که موهم تشبیه و تجسیم است. چیستی این صفات یکی از دغدغه‌های همیشگی قرآن‌پژوهان از آغاز رواج دانش تفسیر تا به امروز بوده است. از رهگذر همین دغدغه‌ها، مفسران با توجه به مرام اعتقادی و مذهب کلامی خویش، این آیات را تفسیر نموده‌اند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که دو رویکرد کلی در باب صفات خبری وجود دارد؛ یکی رویکرد عقل‌گرایی و دیگری رویکرد ظاهرگرایی؛ وهابیت به رویکرد دوم تعلق دارند و رأی خود را دیدگاه اصیل اسلامی می‌دانند و سایر دیدگاه‌ها را بدعت تلقی می‌کنند، در مقابل علمای شیعه به نقد دیدگاه وهابیت پرداخته‌اند و با ارجاع متشابهات به محکمات و تقدم عقل برهانی به ظواهر نقلی و بهره‌وری از دلالت لفظی و تصدیقی، به فهم و تفسیر آیات مربوطه می‌پردازند. آنها قائل به نظریه «اثبات با تأویل» بوده، نظریه «عینیت صفات و ذات» و نظریه «تنزیه» را پایه تفسیر صفات خبری قرار داده‌اند.
صفحات :
از صفحه 175 تا 194
مشخصات اثر
تحلیل و نقد دیدگاه معتزله و اشکال کلینی درباره‌ «صفات حق» از منظر حکیم سبزواری
نویسنده:
زهرا دلبری ، سید محمد کاظم علوی
نوع منبع :
نمایه مقاله
کلیدواژه‌های اصلی :
صفات خدا
چکیده :
مبحث صفات یکی از مباحث مهم خداشناسی بوده و حکیم سبزواری بر اساس اصول و قواعد فلسفی به تبیین مسائل آن بر اساس «عینیت صفات حق با ذات او و با یکدیگر» و «تشکیک در صفات» و «اشتراک معنوی بین صفات» پرداخته و تفکرات و اشکالات برخی فرقه‌های کلامی و اهل حدیث را مورد نقد قرار داده است. حکیم سبزواری نظریه نیابت ذات از صفاتِ حق و نیز اشکال کلینی مبنی بر زیادت اراده حق‌تعالی از ذات را پاسخ گفته است. به نظر حکیم سبزواری، اصول بیان شده مبتنی بر قواعد فلسفیِ «بسیط­ الحقیقة کل الأشیاء و لیس بشیء منها»، قاعده­ «واجب ‌الوجود بالذّات واجب ‌الوجود من جمیع الجهات» و قاعده­ امکان اشرف می­باشد. حکیم سبزواری اشکال کلینی را بر مبنای تشکیک در صفات کمالیه­ حق­تعالی پاسخ داده است. همچنین در نقد نظریه نیابت ذات از صفات بر مبنای قاعده امکان اشرف، ذات را واجد صفات به نحو أتمّ و أعلی و اشرف می‌داند. به نظر حکیم سبزواری عدم تفطن به این اصول و قواعد فلسفی موجبات فهم نادرست از رابطه صفات و ذات را فراهم آورده است.
صفحات :
از صفحه 5 تا 25
مشخصات اثر
رسالت «برهان نظم»؛ اثبات وجود یا صفات خداوند
نویسنده:
فرح رامین
نوع منبع :
نمایه مقاله
چکیده :
کثیری از خداباوران غربی، برهان نظم را بر اثبات وجود خدا کارامد می­دانند، اما اکثر فلاسفه و متکلمان اسلامی، در اثبات وجود باری‌تعالی از آن بهره نگرفته و رسالت آن را تنها اثبات برخی صفات خداوند ذکر کرده­اند. این نوشتار، به کنکاش درباره برخى مناقشات درباره رسالت برهان نظم پرداخته است و سعی دارد به این سؤال­ها پاسخ گوید که آیا برهان نظم عهده‏دار اثبات وجود خداوند است یا عهده‌دار اثبات برخى صفات خداوند؟ یا اینکه تنها دلیلى اقناعى است که سهم عمده در تعمیق ایمان مؤمنان دارد؟ در حوزه اثبات وجود خدا آیا این برهان یقین‏آور است؟ میزان کارایى برهان در حوزه اثبات برخى صفات چگونه است؟ یافته‌های پژوهش نشان می­دهد که گرچه متفکران اسلامی، غالباً از طریق این استدلال، برخی صفات خدا را اثبات می‌نمایند و حتی برخی از منتقدان غربی آن، چنین کارایی را نیز بر نمی­تابند، تقریرهای استقرایی این استدلال، کارایی اثبات وجود خداوند را دارا هستند و گرچه مفید یقین منطقى نیستند، مى‏توانند یقین موضوعى را به ارمغان ‏آورند.
صفحات :
از صفحه 103 تا 123
مشخصات اثر
انسان‌وارانگاری صفات خدا: بررسی مقایسه‌ای دیدگاه ابوالحسن اشعری و ابن‌تیمیه
نویسنده:
ام البنین حیدری امین ، میثم توکلی بینا ، محمد رنجبر حسینی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
مراجع نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
صفات خدا
چکیده :
این مقاله عهده‌دار مقایسه دیدگاه ابوالحسن اشعری و ابن‌تیمیه در باب صفات غیرخبری و خبری خداوند و تفسیر انسان‌وارانگارانه از آن با روش توصیفی‌تحلیلی است. در مقوله صفات غیرخبری، ابن‌تیمیه غالباً رویکرد سلف خویش را در پیش گرفته و بحث را به همان طریقت مطلوب اهل سنت مرتبط دانسته، اما اشعری در استدلال برای اثبات آن صفات کوشیده است. علی‌رغم اختلافات جزئی که میان آنها دیده می‌شود، به نتایج مشابهی دست یافته‌اند که همان معرفی خدا با صفات انسان‌وار است. اما در مبحث صفات خبری، اختلاف چندانی میان این دو متکلم دیده نمی‌شود. زیرا اندیشه این دو در اصل و اساس یکسان بوده و به مبدأ فکری واحدی، که همان توقف در ظواهر، بدون توضیح چند و چون مسائل است، باز می‌گردد. در حقیقت، اشعری و ابن‌تیمیه در غایت در موضوع خداشناسی اختلاف فراوانی با هم ندارند و عملاً از عرضه فکر منسجمی باز مانده‌اند. بخشی از این فقدان به منهج خداشناسی این دو باز می‌گردد که با تفسیر ظاهرگرایانه از صفات خدا عملاً خدایی انسان‌وار را معرفی کرده‌اند. این مقاله وجوه انسان‌وارانگاری خدا را در تفکرات این دو متکلم نشان می‌دهد و بیان می‌کند که هر دو عملاً از معرفی اسلام ناب به پیروانشان عاجز مانده‌اند.
صفحات :
از صفحه 98 تا 121
مشخصات اثر
بررسی دیدگاه فیاض لاهیجی در وجودشناسی صفات ذاتی خدا و سازگاری آن با مبانی فلسفی وی
نویسنده:
رضا برنجکار ، میثم توکلی بینا ، زهرا دلاوری پاریزی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
کلیدواژه‌های اصلی :
صفات خدا
چکیده :
در مسئله وجودشناسی صفات ذاتی خداوند چهار نظریه اصلی مطرح شده است که عبارتند از: عینیت ذات و صفات، زیادت صفات بر ذات، نفی صفات و نیابت ذات از صفات، و احوال. فیاض لاهیجی از فیلسوف- متکلمان مدرسه فکری اصفهان از یک سو دیدگاه عینیت فیلسوفان و از سوی دیگر، دیدگاه نیابت برخی متکلمان را مطرح می‌کند. این مقاله درصدد کشف دیدگاه واقعی فیاض بر اساس مبانی فکری اوست. به نظر می‌رسد بر اساس مبانی صدور، ضرورت و سنخیت علیت و اشتراک معنوی وجود، لاهیجی باید در وجودشناسی، دیدگاه عینیت و در معناشناسی، الهیات اثباتی را قبول داشته باشد و استفاده از واژه نیابت به دلیل خلط دو دیدگاه عینیت و نیابت و عدم درک تفاوت این دو نظریه و مبانی و آثار متفاوت آن‌ها است.
صفحات :
از صفحه 51 تا 64
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 1020