مرور درختی موضوعات | کتابخانه مجازی الفبا

در حديث معروف «سلسله الذهب» كه امام رضا آن را برای مردم نيشـابور بيـان فرمـود، اگرچـه توحيد به مثابه پناهگاهی برای در امان ماندن انسان از عذاب الهی معرفی شده است، امـا بـرای آن، شروطی وجود دارد. شرط لازم برای ورود به چنين جايگاهی، پـذيرش ولايـت اسـت كـه بـدون آن، اين امكان برای انسان فراهم نمی شود تا در حصن توحيد داخل شود. اين نوشتار درصدد است با رويكرد عرفانی ـ كلامی، با نگاهی بـه رابطـه توحيـد و ولايـت و جايگاه ولايت به عنوان دژ وپناهگاهی مسـتحكم بـرای درامـان مانـدن از عـذاب الهـی، بـه درك عميقی از اين روايت نائل آيد و بيان كند كه چگونه اعتقاد به ولايت، شرط لازم برای وصول بـه مقام توحيد است.

در زبان‌های اسلامی به ویژه عربی و فارسی، قصاید، غزل‌ها، قطعه‌ها و آثار بسیاری از شاعران در حمد و ستایش خداوند، و مدح و ثنای پیامبران و اولیای الهی سروده شده است. مدایح مذهبی نیز از مقوله‌ی شعر می‌باشد. چون در این‌گونه آثار شاعران با استفاده از زبان والای شعر و خلق آثار عرفانی و رمز و نماد، صداقت و انسان کامل بودن پیامبران الهی را به فرهنگ جامعه و شعور اجتماعی منتقل می‌سازند. معجزات و سیمای پیامبران، اخلاق و سیره‌ی زندگی آنان را به صورت تشبیه، تلمیح و نماد ترسیم و تشریح می‌کنند. همان‌طور که موسی (ع) را مظهر سالک و جستجوگر و شاگرد و مرید می‌دانند. حضرت عیسی (ع) را پیرو و ولی کامل و مظهر راستی و پاکی و فرد منجی و شفادهنده‌ی بیماران و نماد تجرد و وارستگی، و سیمای روحانی و استثنایی قلمداد می‌کنند. حضرت محمد (ص) را انسان کامل، راهنما، شفاعت کننده و مظهر مهر و لطف و محبت و احسان و نیکوکاری و حلم و بردباری و صاحب معراج و رمز غایت آفرینش می‌دانند که خداوند متعال در حدیث قدسی می‌فرماید: «لولاک لما خلقت الافلاک» یعنی اگر تو نبودی هر آینه آسمان‌ها را نیافریده بودم. توجه به مقام والای انبیاء الهی و نگرش به زندگانی و جنبه‌های گوناگون اخلاقی و تربیتی آنان همواره مورد عنایت شاعران و ادبیات منظوم و هنر می‌باشد که آثار منظوم شاعران خاقانی نظامی و عطار گواه بر این سخن می‌باشند که با اشعار زیبا و دلنشین خود جنبه‌های زندگی پیامبران از جمله معجزات آن‌ها را به شعر کشیده‌اند.

چکیدهمولانا ملا محمد فضولی در سال 900ه ق در عراق به دنیا آمد. او به سه زبان ترکی، عربی و فارسی مسلط بوده و در هر سه زبان شعر سروده است. فضولی تمامی اشعار عربی خود را وقف مدح پیامبر اعظم (ص) و ائمه اطهار (ع) نموده است همچنین برخی از اشعار فارسی او به مدح پیامبر اسلام (ص) اختصاص یافته‌اند. او از فضایل و مناقب رسول مکرّم اسلام سخن گفته و ایشان را به تمامی انبیای الهی برتری داده است. اشعار فضولی آکنده از تجلی عشق و شیفتگی او به حضرت محمد (ص) می‌باشد. این شاعر صوفی مسلک ویژگیها و خصایص روحی و جسمی حضرت پیامبر (ص) را به رشته نظم درآورده و برای غنای سخن خود از آیات، روایات و احادیث مربوط به حضرت محمد (ص) سود می‌برد.از آنجایی که فضولی پیرو مذهب تشیع بوده در اشعار خود به مدح حضرت علی(ع) پرداخته و او را جانشین بر حق پیامبر اکرم(ص) معرفی می‌کند. به عدالت و کرامت امام علی(ع) اشاره کرده و ملاک قبولی اعمال را عشق و محبت به او می‌داند. هدف از این تحقیق آشنایی با ملا محمد فضولی و بیان سیمای پیامبر اسلام (ص) در اشعار عربی و فارسی او می‌باشد. به همین خاطر، اول زندگینامه، مذهب و آثار شاعر ذکر شده، سپس با آوردن نمونه-های شعری در مورد حضرت محمد (ص) و شرح آنان این پژوهش انجام یافته است.کلمات کلیدی: سیمای پیامبر، فضولی، مدح، اشعار، صوفی.

در تاریخ تمدن بشرى شخصیتى نافذتر و دوران‏سازتر و انسان‏ سازتر و فرهنگ آفرین‏تر از حضرت خاتم الأنبیاء، محمد مصطفى (صلّى اللَّه علیه و آله و سلّم)، وجود ندارد . به همین دلیل ، شاعران مسلمان پارسی گوی نیز، پس از ستایش خداوند ، مدح پیامبر اسلام را سر لوحه کار خود داشته اند . در طول تاریخ ادب فارسی ، شاعرانی موفق تر بوده اند که از این نماد و سمبل تاثیر گذار، بهترین و بیشترین استفاده را کرده اند. به همین دلیل این جانب برآن شد ، بازتاب شخصیت پیامبر (ص)را در شعر شاعران سبک خراسانی بررسی کند . بنابراین ، ابتدا به سراغ قرآن وحدیث رفته ، شخصیت آن بزرگوار را از جوانب مختلف بررسی نموده ،و پس از آن به بررسی دواوین و مجموعه اشعار شاعران سبک خراسانی پرداخته .با بررسیدواوین هشت تن از شاعران پارسی گویسبک خراسانی در یافت ، که در دوران آغازین شعر فارسی و سبک خراسانی ، توجه چندانی به این مهمنشده است . در دیوان اکثر شاعران سبک خراسانی، از جمله: رودکی ، فرّخى، عنصرى، منوچهری و گویندگانى ازین دست از مدح پیامبر (ص) و احیانا، ائمه معصومین (ع) و حتّى اولیاء حق و مناقب و سجایاى ملکوتى آنان اثرى دیده نمى‏شود، و اگر احیانا دیده شود، از جهت آن است که ممدوحان را به آن بزرگواران مانند کرده اند. اما شاعرانى مانند: کسائى، فردوسی، ناصر خسرو قبادیانی و سنائى غزنوى ، از پیامبران الهى و پیشوایان مذهبى سخن گفته ، ویژگی های منحصر به فرد ، معجزات و نعت پیامبر(ص) را سر لوحه کار خویش قرار داده اند . که پس از گرد آوری ابیاتوتحلیل آنها ، این مهم را به صورت جدول بسامدی، در پایان رساله آورده است.

در طول تاريخ ديدگاههای مختلفی درباره كاركرد اديان وجود داشته اسـت ؛ برخـی تأثير دين در اقتصاد جامعه را منفی و عده ای آن را مثبت ارزيـابی كـرده انـد. امـروزه نگاه غالب حتی در ميان سكولارها، تأثيرمثبـت ديـن در متغيرهـای اقتـصادی، ماننـد توليد، مصرف و محيط زيست می باشد. برخی نيـز ميـان آمـوزه هـای اديـان مختلـف تفكيك قائل شده اند. پرسش اصلی درباره كاركرد اقتـصادی ديـن اسـلام اسـت . در اين مقاله ضمن بررسی ديدگاه های مختلف، بر كاركرد دين اسلام دربـاره اقتـصاد و به طور خاص در مورد توليد متمركز شده ايم. فرضيه ما اين است كه ديـن اسـلام، بـا توجه به جامعيت آن، با ارائه برنامه در سطح خرد و كـلان، در سـه حـوزه اعتقـادی، اخلاقی و حقوقی، رسيدن به هدف زندگانی طيبه را نشانه گرفته است . اين برنامـه بـا هدايت و جهت دادن رفتارهـای اقتـصادی مـسلمانان در عرصـه هـای مختلـف توليـد، توزيع و مصرف و با معرفی نظام اقتصادی كه تأمين كننـده سـعادت انـسان در دنيـا و آخرت می باشد، زمينه ايجـاد جامعـه ای توسـعه يافتـه و مرفـه و در عـين حـال دور از اسراف و مصرف گرايی را فراهم می كند.

يكی از پرسشهای اساسی درباره قرآن اين است كه آيـا منبـع آن الهـی اسـت يـا بشری؟ آيا لفظ و معنا از خدا است يا پيامبر؟ از جمله مسائلی كه امروزه برخی دربـاره بشری بودن قرآن مطرح كرده اند، يكی پنداشتن آن با تجربه های دينی عمـومی اسـت . آيـا مـی تـوان پيـرو متكلمـان مـسيحی وبرخـی از روشـنفكـران داخلـی ماننـد دكتـر عبدالكريم سروش، اين نظريه را پذيرفت و قـرآن را نيـز بـسان آنچـه در بـاب عهـدين تحريف شده فعلی مطرح است، نوعی تجربه دينی پيامبر همچون ديگرتجربه های دينی تلقی كرد؟ در پاسخ به اين پرسش، نخست واژه وحی در لغت، كاربردهای متعـدد آن در قرآن و مراد از وحيانی بودن آموزه های اين كتاب آسمانی بيان می شود. سـپس بـه مقايسه آن با تجربه دينی می پردازيم.

خداوند متعال در قرآن عظیم الشأنش حضرت محمد بن عبدالله (ص) را اسوه حسنه و انسان کامل، به بندگانش معرفی کرده است و بشر سرگشته معاصر برای نجات از گمراهی و گرفتاری را بیش از پیش نیازمند این الگوی کامل در زندگی دانسته است.این مقاله بر آن است تا به سیره و احوال معنوی حضرت رسول اکرم (ص) در قبل از ماه رمضان و در طول این ماه مبارک بپردازد و از این رهگذر سیره عملی آن حضرت را به صورت کاربردی به منظر نظر مؤمنان و پیروان حضرت (ص) بنمایاند.