جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

انسان شناسی از پایه های اساسی در علوم انسانی است به گونه ای که مبانی متفاوت در تبیین ماهیت انسان و ویژگی های او، در تولید علوم انسانی جهت دار، ارتباط مستقیم دارد. از مبانی مهم در انسان شناسی دینی کرامت انسان است که تبیین آن و سرایت آن در علوم انسانی به عنوان اصل مادر، می تواند تحولی بنیانین در علوم انسانی مانند علم اقتصاد، علم سیاست، علم روان شناسی و... ایجاد کند در این پژوهش با روش توصیفی و تحلیلی با محوریت اندیشه فیلسوف و اسلام شناس معاصر علامه جعفری در پی به دست آوردن معنای کرامت انسان می باشیم. از نظر علامه جعفری کرامت انسان دو گونه است. نوع اول کرامت ذاتی است که او را از سایر آفریده ها جدا می کند. این کرامت که منشا آن استعدادهای انسانی است که در ارتباط باخداوند معنا می شود، دارای ویژگی غیرقابل سلب بودن می باشد و بر مبانی خاص دینی بناشده که مهمترین آنها عبارت است از مخلوق خداو خلیفه خدا بودن انسان، علم و آگاهی داشتن انسان، امانتدار بودن انسان و دو بعدی بودن انسان. و نوع دوم کرامت اکتسابی که با اختیار و تلاش انسان در سایه ایمان به خداوند متعال و اطاعت از عقل و دستورات الهی به دست می آید و دارای معیارهای مشخصی می باشد که از مهمترین آنها عبارت است از ایمان به خداوند و هرآنچه در ارتباط با اوست، توحید و اخلاص عمل و عمل صالح و تقوای الهی. این نوع کرامت، دارای آثار و لوازم فردی و اجتماعی می باشد که مهمترین آنها عبارت است از: ایجاد امنیت، آرامش و عدالت فردی و اجتماعی و حق آزادی معقول.

تبیین کرامت انسان مبتنی بر مبانی خاص خود است که مبانی متفاوت با توجه به تفاوت هستی شناسی و انسان شناسی ، لوازم متفاوتی دارد علامه طباطبایی و علامه جعفری به عنوان دو فیلسوف الهی با استفاده از مبانی عقلانی و وحیانی به تبیین خدا محورانه از کرامت انسان قائلند که تمام کرامت انسان در ارتباط با خدا و حرکت به سوی او معنا می شود در اکثر مبانی این دو فیلسوف اشتراک دارند برخی از مهمترین این مبانی عبارتند از :دارا بودن روح الهی،خلافت الهی،اختیار، اراده و...؛روشن است که اشتراک در مبانی ، لوازم مشترکی نیز در پیش دارند.آنچه می تواند میان این دو فیلسوف در این موضوع فاصله اندازد تنها در روش تحلیل و اثبات مبانی و لوازم است. کرامت انسان مورد قبول در اندیشه این دو فیلسوف با موانعی بیرونی و درونی مواجه می شود.علامه جعفری انسان را در نایل شدن به کرامت با موانع شیطانی سه گانه ابلیس که وجودی خارجی دارد و نفس خود انسان وانسان های پلیدتر از شیطان محاصره می بیند.علامه طباطبایی نیز به این موانع اذعان دارند.