جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 350
رابطۀ تجربۀ زیبایی‌شناختی با تجربۀ دینی به روایت آلفرد مارتین و شلایرماخر
نویسنده:
محمد علی دیباجی، هانیه‌ رجبی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
جیمز آلفرد مارتین، فیلسوف و اندیشمند معاصر دین، با نگاهی به تجربیات دینی و زیبایی‌شناختی دوره‌های تاریخی و طرح نظریات مختلف به دنبال نشان دادن ارتباط تجربیات دینی و زیبایی‌شناختی در قرون مختلف است. این ارتباط در یک ساحت گفتمانی مورد بحث قرار می گیرد. این گفتمان علاوه بر پرداختن به مفهوم چیستی هنر و دین به این مساله می پردازد که تا چه اندازه دین می‌تواند در تعیین معیارهای زیبایی و هم‌چنین آفرینش آثار هنری نقش اساسی داشته باشد و هم‌چنین هنر چه نقش تعیین‌کننده‌ای در تجربیات دینی بشری داشته است. این پژوهش همچنین کوشیده تا با نگاهی به سیر تاریخی بحث به تئوری‌های مطرح شده از جمله اندیشه‌های فیلسوف آلمانی، شلایرماخر، پرداخته و تعاریف متفاوت او از چیستی دین، تجربه دینی و هنر و گفتمان میان این مفاهیم را بررسی کند. در مقاله، در پاسخ به سوال ذکرشده، این مطلب مورد بحث واقع شده است که به نظر جیمز آلفرد مارتین، این گفتمان در نهایت به هدفی واحد می‌انجامد که همانا درکی از واقعیت حقیقی و راستین است. زیرا به همان میزانی که تجارب دینی بشری دارای بنیان‌های عمیق حسی است، تجارب زیبایی‌شناختی نیز منبعث از ادراک حسی ـ مشارکتی مفهوم زیبایی بین مخاطب و اثر هنری است.
صفحات :
از صفحه 45 تا 65
امکان یا امتناع معجزه از نگاه سوئین برن و مورگان لاک
نویسنده:
معصومه موسوی، مرتضی فتحی زاده
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
چکیده :
معجزه از دیرباز به نحو مستقل یا انباشتی از مؤیداتی شناخته شده است که ادیان برای اثبات حقانیت و الهی بودن دعاوی خویش عرضه کرده اند. اما ارزش معرفت شناختی و تاریخی و میزان حجیت آن برای ایمان آوردن به دعوی پیامبران بویژه دعوی بنیادین وجود خدا همواره یکی از موضوعات مورد مناقشه میان علم و دین و خداباوران و ناخداباوران بوده است. آنچه برای ما اهمیت دارد و در این مقاله می کوشیم بر آن پرتو افکنیم این است که آیا علم می تواند تبیینی کافی از معجزاتی به دست دهد که آنها را نقضِ قانون طبیعت می داند و آیا مدعای ادیان در الهی دانستن معجزات و در نتیجه توجیه ارزش قرینه ای و معرفت شناختی آنها پذیرفتنی است؟ در این مقاله برآنیم تا پاسخ های مثبت و منفی به این پرسش را به ترتیب با تمرکز بر آرای سوئین برن و مورگان لاک بررسی کنیم و با بیان برخی دشواری های پیش روی هر دو رویکرد موافق و مخالف به این نتیجه دست یابیم که معجزات به نحو انباشتی ارزش قرینه ای قابل قبولی برای دفاع از معقولیت باورها و مدعیات دینی فراهم می آورند.
صفحات :
از صفحه 5 تا 19
ایمان گرایی رازوارِ هیوم؛ با ابتنا به تفسیری متفاوت از دیدگاه او در باب مسئله شر
نویسنده:
سیامک عبدالهی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
با تدقیق در آثار دیوید هیوم، مشخص می‌شود هدف او از تبیین مسئلۀ شر همان هدفی است که در سراسر فلسفۀ دینش دنبال می‌کند، یعنی حمله به الهیات طبیعی و معرفی کردن آن به عنوان امری فاقد وجاهت معرفتی و غیرنظام‌مند. بنابراین، خلاف آنچه در بیشتر تقریرها بیان شده، دایر بر این که هیوم با بیان مسئلۀ شر قصد دارد استدلالی علیه وجود خدا بیاورد، هدف هیوم حمله به این ادعای الهیات طبیعی است که گزاره‌های دینی عقلاً غیرقابل اثبات‌اند، نه آن که این گزاره‌ها کلاً مردود باشند؛ یعنی به لحاظ معرفت‌شناختی آنها را بیرون از محدودۀ شناسایی انسان می‌داند، نه آن ‌که به لحاظ وجودشناختی فاقد هستی باشند. بر همین اساس، در این جستار با پژوهشی کتابخانه‌ای، به دنبال آن هستیم که با نشان دادن دو گونه شاهد، که یکی اذعان صریح به امکان وجود علتی برای نظم موجود در جهان در متن آثار هیوم (پایان هر دو کتاب تاریخ طبیعی و گفتگوها) است، و دیگری راه‌حل‌هایی است که هیوم برای مسئلۀ شر ارائه می‌دهد، مشخص گردد تقریر مشهور از مسئلۀ شر او، که استدلالی علیه وجود خدا قلمداد می‌گردد، با در نظر گرفتن متن آثار وی چندان صحیح نیست. بنابراین لباس الحاد را از تن هیوم درمی‌آوریم و او را به نوع خاصی از ایمان‌گراییِ قریب به رازوارگی ملبس می‌کنیم.
صفحات :
از صفحه 109 تا 121
الهیات طبیعی و رابطه علم و دین از منظر پلانتینگا
نویسنده:
مرتضی فقیهی فاضل
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران : دانشگاه امام صادق(ع),
چکیده :
الهیات طبیعی فهمی الهیاتی است که مستقل از حقایق وحیانی و تنها از طریق معارف بشری در پی ارائۀ دلیلی موجّه برای باور به وجود خداوند است. الهیات طبیعی همواره به عنوان حلقۀ ارتباط همدلانه میان علم و دین مورد توجه بوده است. زیرا اگر منظور از دین حقایق وحیانی و منظور از علم مجموعه معارف بشری است، الهیات طبیعی را می‌توان همواره تبلور تلاش خداباوران برای برقراری گونه‌ای ارتباط میان دین و معارف بشری دانست. آیا چنین شیوه‌ای اعتبار دارد و در صورت اعتبار آیا ضرورت نیز دارد؟ پلانتینگا در این خصوص دو دیدگاه متفاوت را در حیات فکری خود برگزیده است. او در دیدگاه اول نه تنها الهیات طبیعی را غیرضروری بلکه آن را همچون الحاد طبیعی بی‌اعتبار می‌خواند، و در عین حال با تشبیه باور به وجود خدا به باور به دیگر اذهان بر عقلانیت آن تأکید می‌کند. اما در دیدگاه دوم، علی‌رغم تأکید بر نفی ضرورت الهیات طبیعی، آن را به لحاظ معرفتی معتبر می‌داند و کارکردهایی را برای آن برمی‌شمارد.
صفحات :
از صفحه 123 تا 142
اصل آنتروپیک و نقش آن در برهان تنظیمِ ظریفِ کیهانی بررسی و نقد دیدگاه‎ها
نویسنده:
حامد صفایی‎پور، سید محمد علی حجتی، ابراهیم آزادگان، لطف الله نبوی
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی,
چکیده :
موضوع پژوهش حاضر بررسی نقادانه چالش استاندارد درباره صورت‎بندی نوینی از برهان نظم است؛ چالشی معرفت‎شناسانه که با تلقی فلسفی خاصی از اصل آنتروپیک (/ اصل)، به برهان تنظیمِ ظریفِ کیهانی (/ برهان) وارد شده‎ است. بر مبنای این چالش، ابراز شگفتی ما از مشاهده جهانی پذیرای حیات، که احتمال پیشینی آن بی‎اندازه ناچیز است، بی‎مورد است، چراکه انسان نمی‎تواند خود را در جهانی که با شرایط حضورش وفق ندارد، ببیند. بنابراین، برهان متهم به استنتاج نتایجی است که صرفاً «معلول مشاهده گزینشی» است و ارزش دیگری ندارد (چالش آنتروپیک). در مقام دفاع از برهان، دو خطا را مدعی می‎شویم: 1. خطای معرفت‎شناختی: نخست، نشان ‎می‎دهیم این چالش در بُن‎مایه‎های انتقادهای هیوم به برهان تمثیلی نظم وجود دارد و آن این است که منشأ انتزاع نظم، وهمی (و نه واقعی) است. آنگاه، از برهان در برابر این چالش دفاع می‎کنیم. نشان ‎می‎دهیم اصل امری نه صرفاً نظری، بدیهی و همان‎گویانه، بلکه تحقیق‎پذیر، ناظر به ‌واقع، وابسته به استش (/ وضعیت) جهان است. استدلال به سود نظم را بر اساس این مقدمات شکل می‎دهیم؛ 2. خطای روش‎شناختی: جست‎زدن از استدلال بر مبنای نظم به استدلال به سود نظم را خطای روش‎شناختی می‎نامیم و آن را درباره ردیه معرفت‎شناختی سوبر (Sober) در چالش آنتروپیک وارد می‎دانیم. در نهایت، از معقولیت برهان در برابر چالش استاندارد دفاع می‎کنیم.
صفحات :
از صفحه 77 تا 109
الدين و الميتافيزيقا فى فلسفة هيوم
نویسنده:
محمد عثمان الخشت
نوع منبع :
کتاب
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
قاهره - مصر: دار قباء للطباعة والنشر والتوزیع,
اتجاهات العقلانية في الكلام الإسلامي
نویسنده:
مجموعة مولفین؛ اعداد و تقدیم: حیدر حب الله
نوع منبع :
کتاب , ترجمه اثر , مجموعه مقالات
منابع دیجیتالی :
وضعیت نشر :
بیروت - لبنان: دارالهادی - مرکز البحوث المعاصرة,
تبیین نیازمندی عقل عملی به عقل نظری در اعتبار و استقلال در ادراک
نویسنده:
حسن اسماعیل پورنیازی
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
مسئلۀ منشأ اعتبار گزاره‌های اخلاقی و حقوقی، که از سنخ مدرکات عقل عملی‌اند، یکی از مباحث مهم در فلسفۀ اخلاق و حقوق است. تنها راه اعتباربخشی به این گزاره‌ها ارجاع آنها به بدیهیات عقل نظری است. اما آیا این امر امکان‌پذیر است؟ هیوم و کانت و برخی دیگر از اندیشمندان این ارجاع را غیرموجه دانسته‌اند. گروهی دیگر اصلِ نیازمندی مدرکات عقل عملی به ارجاع به عقل نظری را انکار کرده‌ و مدرکات عقل عملی را به دو دسته بدیهی و غیربدیهی تقسیم نموده‌اند و اعتبار بدیهیات را به دلیل بداهت و اعتبار غیربدیهیات را به دلیل ارجاع آنها به بدیهیاتِ همین عقل دانسته‌اند. این مقاله، پس از پذیرش ضرورت ارجاع احکام عقل عملی به عقل نظری، یعنی ضرورتِ یافتن ریشه‌ای از «هست‌ها» برای اعتبار «بایدها» و پس از ارائۀ راه‌های ارجاعِ هست‌ها به بایدها، بر این نکته تأکید می‌کند که اگرچه عقل عملی در اعتبار خود به عقل نظری محتاج است، در ادراک احکامش مستقل عمل می‌کند، به این معنا که ما واقعاً دو گونه ادراک داریم که از دو سنخ‌اند، اما در اعتبار معرفتی، یکی به دیگری محتاج است، چنان‌که حواس ظاهری پنج حس مستقل‌ در ادراک‌اند، اما همگی در اعتبارشان به عقل محتاج‌اند.
صفحات :
از صفحه 155 تا 180
تحليل انتقادی ديدگاه ديويد هيوم درباره جوهريت و اين‌همانی ذهن
نویسنده:
محمدتقی يوسفی، ميثم شادپور
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
چکیده :
هيوم با رويکرد تجربه‏گرايانه‏اش‏ تأثير بسزايي بر فلسفه مدرن گذاشت. وي در نخستين و مهم‌ترين کتاب فلسفي خود، رساله‏اي درباره طبيعت آدمي، به تبيين جوهريت و اين‌هماني ذهن و احوال ذهني پرداخت. در اين مقاله با استفاده از روش تحليلي-انتقادي، ديدگاه هيوم نقد و بررسي مي‌شود. هيوم در موضع سلبي خود، با استناد به برخي مباني مبهم يا مخدوش، جوهريت و اين‌هماني و بساطت کامل ذهن را بدون انطباع و در نتيجه، بدون ايده و بي‏معنا دانست؛ اما در موضع ايجابي خود، از جوهريت و اين‌هماني ناقص احوال ذهني دفاع کرد؛ ولي در نهايت به سبب تناقضات موجود در موضع ايجابي، به رجحان شکاکيت حکم داد. شکاکيت در فلسفه هيوم، به معناي فقدان شرح متافيزيکال رضايت بخش نسبت به اعتقادات طبيعي(نه فقدان خودِ اعتقادات طبيعي) است. مشکل اساسي تبيين هيوم، غفلت از علم حضوري و کارکرد عقل در تنبّه به آن است. به نظر مي‏رسد با استناد به علم حضوري مي‏توان تبيين قانع‏کننده‏تري از جوهريت نفس و تمايزش با پديده‌ها و حالت‌هاي نفساني ارائه داد؛ براين‌اساس جوهري به نام نفس وجود دارد که حالات نفساني قائم به آن هستند.
صفحات :
از صفحه 67 تا 84
تحلیل علیت نزد هیوم و مقایسة آن با آراء مرتضی مطهری
نویسنده:
اعظم قاسمی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
چکیده :
علیت در فلسفة غرب و فلسفة اسلامی در دو حوزة مابعدالطبیعه و طبیعیات مطرح می‌شود اما در فلسفة اسلامی به تبیین مابعدالطبیعی علیت اهمیت فراوان داده شده است. در غرب با فلسفة تجربی و انتقادات هیوم و در نهایت با فلسفة کانت که معرفت متافیزیکی را امکان‌ناپذیر اعلام کرد، تبیین و تحلیل مابعدالطبیعی علیت به‌کنار رفت؛ هر چند به‌طور کامل از بین نرفته است. به‌تبع این تغییر، اثبات خداوند از طریق اصل علیت نیز خدشه‌دار می‌شود. اما در فلسفة اسلامی و به‌ویژه فلسفة صدرایی این اصل به‌اعتبار و قوت خود باقی است. در این مقاله ابتدا به تحلیل مفهوم علیت از نظر استاد مطهری و هیوم، سپس به بررسی تفاوت دیدگاه‌های این‌دو متفکر در این‌باره و در پایان به جمع‌بندی این دیدگاه‌ها و نتیجه‌گیری پرداخته‌ایم. استاد مطهری بر مبنای اصل رکین اصالت وجود و با عنایت به مباحث متفکران غربی، نگاهی نو به حکمت متعالیه افکنده و به اثبات عقلی اصل ضرورت و سنخیت علّی و معلولی پرداخته است و آن را اصلی واقعی و خارجی می‌داند؛ اما هیوم با تبیین تجربی اصل علیت تیشه به ریشة اصل ضرورت و سنخیت زده و علیت را امری ذهنی تلقی می‌کند. در عین حال، به برخی انتقادات هیوم در باب علّیت طبیعی نمی‌توان پاسخی درخور داد و این اشکالات همچنان چشم به‌راه پاسخ‌های جدید است.
صفحات :
از صفحه 87 تا 98
  • تعداد رکورد ها : 350