جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

شناخت نگرشها و تصورات هر فرد درباره خود که با اصطلاح «خودپنداره» مطرح میشود، به عنوان سازهای روانشناختی و بنیادی در سبک زندگی، تاثیر زیادی در رشد و سازندگی فکری و اجتماعی انسان و تعلیم و تربیت او دارد. به نحوی که ریشه تمام افعال و رفتار انسان به خودپنداره وی برمیگردد و اگر هر اندازه خودپنداره انسان مثبت باشد، کمتر تحت نفوذ عوامل خارجی قرار میگیرد. هدف نوشتار پیش رو این است که با رویکردی توصیفی- تحلیلی و با اتکا به راهبرد «نظریه داده بنیاد»، خطبه ها، نامه ها و حکمتهای نهج البلاغه را واکاوی نموده تا به چگونگی خودپنداره امام علی(ع) در رابطه با دیگران دست یابیم. به نظر می رسد می توان با تامل در سخنان ایشان در نهج البلاغه به معیاری دست یافت تا بتوان درستی و نادرستی دعاوی موافقان غلو کننده و مخالفان را ارزیابی نمود. این امر به فرد کمک می نماید تا با معرفی ابعاد ناشناخته شخصیت ایشان و ارائه الگو به عنوان موفق ترین و موثرترین روش تربیتی، بتواند با تمسک به راه و روش ایشان و با آگاهی از ماهیت و شخصیت خود، در زندگی خلّاق، کارآمد وخودشکوفا شود.

در متون کهن روایی اهل‌سنت، روایتی به این مضمون گزارش شده است که در روزهای آخر زندگانی پیامبر(ص)، عباس بن‌عبدالمطلب از امام علی (ع) می‌خواهد که به نزد پیامبر (ص) رفته تا دربارة جانشین ایشان بپرسند؛ امّا ایشان امتناع ورزیده و بیان می‌کند که اگر از ایشان سوال بپرسیم خود پیامبر (ص) ما را منع می‌کند و مردم نیز خلافت را به ما نخواهند داد. با توجه به تعدد نقل این روایت در مصادر روایی اهل سنت و نیز تعارض آن با مقام امامت امام علی (ع)، اعتبارسنجی روایت مزبور ضروری مى‌نماید. انگیزه مشروعیت‌بخشی به حکومت عباسیان، عدم رضایت نبوی به خلافت علوی، مشروعیت‌بخشی به ماجرای سقیفه و تأیید اجماع، بازنشر وارونه از گونه اصیل روایت در مصادر اهل سنت به استناد مصادر امامی و نیز تعارض آن با آیات قرآن در کنار ادلّه و شواهد متعدد دیگر از جمله دلایلی است که جعلی بودن روایت را نشان می‌دهد.

متن خطبه‏های امام علی (ع) در مواجهه با مخالفین، افزون بر بعد زیباشناختی ساختار زبان، مشتمل برابعاد معرفتی و پیرامتنی مهمی‏در لایه زیرساخت آن است. در این پژوهش تلفیقی از دو روش تحلیل محتوای کیفی و نظریه انسجام هالیدی به کار گرفته شده است تا متن و محتوای خطبه‏های جهادی امام علی (ع) به صورت همزمان مورد مداقه قرار گرفته و لایه‏های پنهان جنبه‏های رفتاری و ماهیتی سپاه حق و باطل مشخص گردد. بر همین اساس کارکرد عناصر انسجام واژگانی در بیان کنش اصحاب جمل بیشتر معطوف به مضامینی مانند شک، بیعت شکنی، حرص و طمع بوده و واکنش علی (ع) در برابر آنها در یقین، صبر، خونسردی و توکل به خداوند خلاصه می‏شود. در جریان جنگ صفین نیز عناصر انسجام‏بخش واژگان، ناظر بر بُعد ماهیتی دشمن یعنی کفر باطنی، اغواگری و ستیزه‏جویی آنهاست و در تقابل با جنبه‏های شخصیتی خداگرایانه، هدایتگرانه و صلح طلبانه امام علی (ع) برجسته می‏گردد. هرکدام از مضامین مذکور در قالب کلمات و تعابیر مختلف به واسطه عناصر واژگانی هم‏آیی یا بازآیی، به ویژه از طریق ترادف و تکرار مورد تأکید قرار گرفته‏اند.

مقاله حاضر با عنوان "باز شناخت اندیشه اقتصادی امام علی (علیه السلام) در مصرف" با هدف کشف و توصیف سیره اقتصادی حضرت در حوزه مصرف می باشد. برای دستیابی به این هدف از روش مطالعه اسنادی و کتابخانه ای در منابع تاریخی و روایی استفاده شده است. یافته ها حاکی است: اندیشه امیرمؤمنان در حوزه مصرف بر اساس مبانی دینی و سیره وسنت نبوی شکل گرفته و در بسیاری از موارد مؤید نظریه های اقتصاد خرد نمی باشد. هرچند مصرف در اندیشه امام مطلوبیت ذاتی داشته و ایشان مصرف به جا و به اندازه را مورد تأیید قرار داده اند، اما با این وجود در تخصیص درآمد برای هزینه های فردی، به حداقل هزینه ها اکتفا نموده و بیشترین سهم درآمدی خود را به مصارف اجتماعی اختصاص داده اند، ضمن این که در تخصیص درآمد تنها در پی بیشترکردن مطلوبیت مادی نبوده و مطلوبیت معنوی و آخرتی بیشترین وجه همت آن حضرت بود.

امام نه در دوران حیاتش و نه پس از آن، شخصیت گمنامی نبود. هر آن کس که اسلام را می‌شناسد و یا آن را پذیرفته است، او را می‌شناسد، اما می‌توان گفت که در مجموع امام شخصیتی است “ناشناخته” و در بهترین حالت “کمتر شناخته”. این حالت در طی دوران سی ساله پس از رحلت پیامبر چشمگیرتر است. گویی مردم زمانه نمی‌خواستند و نیز نمی‌توانستند فردی چون او را بشناسند. او به مراتب فراتر از ظرفیت زمانه‌اش بود، اگرچه آن را صبورانه تحمل می‌کرد و جز در مواردی نادر، لب به شکایت نمی‌گشود.

ازآنجایی‌که دایرة‌المعارف قرآن لیدن مرجعی علمی برای پژوهشگران انگلیسی‌زبان در جهت شناخت اسلام و معارف والای قرآن محسوب می­گردد؛ بررسی و تعیین میزان اعتبار و اتقان مقالات آن نیز امری لازم و ضروری است؛ لذا نوشتار حاضر با مراجعه و استناد به منابع کتابخانه‌ای و روش توصیفی- تحلیلی و با رعایت اصل انصاف و واقع‌نگری، به بررسی و نقد علمی مقاله علی بن ابیطالب (ع) از این دایرة‌المعارف پرداخته است. یافته­های پژوهش پیش‌رو حاکی از آن است که نویسنده­ی این مدخل- علی آسانی- نه‌تنها از معرفی کامل و جامع حضرت علی (ع) ناتوان بوده، بلکه به دلیل عدم رجوع به منابع متعدد و اصیل شیعی، برخی از فضایل این امام بزرگوار را به‌طور صحیح و دقیق بیان نکرده است. این بیانِ ناصحیح علاوه بر اینکه موجب تحریف حقیقت گشته، مخاطبان این دایرة‌المعارف را نیز از فهم صحیح نسبت به سیمای واقعی بزرگ­ترین شخصیت جهان اسلام پس از رسول خدا (ص) محروم ساخته است.

اثبات امامت حضرت علی ع بواسطه قول و فعل حضرت زهراء س معصومه هدف مقاله بوده که ادله افضلیت و علم یا عصمت را نیز شامل است لذا عصمت حضرت زهراء س و همچنین ضرورت اطاعت امام حق بنابر حدیث «من مات ولم یعرف امام زمانه مات میته جاهلیه» از پیش فرض های این مقاله است. مدعای مقاله با دو قیاس استثنایی و اقترانی ثابت شده و در هر قیاس مقدمه‌ای بدیهی و مقدمه دیگر محل بحث است. اما در قیاس استثنایی با نفی قابلیت مدعیان خلافت برای جانشینی پیامبر و بنابر ضرورت در تحت ولایت امام حق بودن، امامت حضرت علی ع برای ایشان ثابت خواهد بود. اما در قیاس اقترانی با نقل روایات و بیان ملاکات خلافت و با سیره عملی، توسط حضرت زهراء س امامت حضرت علی ع ثابت شده است.

«جلوه تاریخ در شرح نهج‌البلاغه»، نوشته ابن‌ابی‌الحدید، با ترجمه و تحشیه دکتر محمود مهدوی دامغانی، در چهار مجلد، چاپ اول از ویراست دوم؛ ۱۳۹۹ به همت انتشار «نشرنی» منتشر شده است.

آنچه‌علی (ع) رادرهمیشه‌تاریخ ماندگارکرد، همسرداری، علاقمندی‌به‌فرزندان وحتی‌عبادت های او نبود.

افراد دارای معلولیت به عنوان قشر عظیمی از جمعیت جهان برای بهبود شرایط زندگی‌شان، نیازمند اعمال تبعیض‌های مثبت می‌باشند. ازاین‌رو جهت تضمین بهره‌مندی این افراد از حقوق و آزادی‌های اساسی، سال 1396 قانون حمایت از حقوق معلولان به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. در این پژوهش با نگاهی به نامه امام علی (ع) به مالک اشتر نحوه حمایت حقوقی حاکم اسلامی را از این قشر آسیب‌پذیر جامعه با قانون حمایت از معلولان در ایران مورد بررسی قرار می‌دهیم. مقاله حاضـر به روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از داده‌های کتابخانه‌ای مفاهیم موجود در متن نامه امام علی (ع) که ناظر بر مفهوم افراد دارای معلولیت و توانخواه در گذشته بوده را مورد مطالعه قرار داده و سپس به عنوان الگویی برای جوامع و حکومت‌های اسلامی مهمترین اصول اندیشه‌های حقوقی امام را در ارتباط با افراد دارای معلولیت در سه اصل: 1. الزام آوربودن رعایت حقوق افراد دارای معلولیت، 2. فراگیری حقوق نسبت ایشان و 3. حفظ کرامت انسانی مورد بررسی قرار داده است. نتایج حاکی از آن است که عناوین موجود در متن نامه را حتی اگر نتوانیم از لحاظ مفهومی توسعه داده و بر معلولان منطبق سازیم ولی از جهت مصداقی هیچ شکی وجود ندارد که عناوین این گروه نیازمند را در برگرفته و لذا احکام بیان شده توسط امام شامل این قشر آسیب‌پذیر جامعه می‌گردد. رعایت اصول فوق، نویدبخش یک جامعه اسلامی است؛ که در آن حقوق افراد مطابق با کرامت ذاتی آن­ها تامین گردیده و همه مردم در برابر قانون یکسان تلقی می‌شوند.