جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در عصر اقتصاد دانش‌بنیان بیش‌ازپیش مدیریت دانش در مدیریت موفق سازمان‌ها نقش دارد. بااین‌حال بسیاری از پروژه‌های مدیریت دانش شکست‌خورده و به هدف خود نرسیده است. بر همین اساس مدیریت دانش در کانون توجه محققین قرار گرفته و تئوری‌های مختلفی در این زمینه جهت رفع این نقیضه ارائه شده است. بااین‌حال هنوز تئوری جامعی در این زمینه ارائه نشده است. لذا این مقاله با هدف تبیین ساختار حاکم بر مدیریت دانش و ارائه نظریه پویا تدوین شده است. منبع این مقاله، سیره ارزشمند امام على(ع) است که ازیک‌طرف منبعی موثق و قابل‌اتکا بوده و از طرف دیگر مبتنی بر عمل هست چراکه ایشان به‌عنوان حاکمی مدبر و کارآمد است. در مقاله حاضر چرخۀ مدیریت دانش به‌عنوان مبنا قرار داده شده و تمام حکمت‌ها و نامه‌های موجود در نهج‌البلاغه و احادیث غررالحکم و دررالکلم بررسى گردیده و احادیث، حکمت‌ها و نامه‌های مرتبط شناسایی و براساس آن‌ها ساختارهای تقویت‌کننده و تضعیف‌کننده چرخۀ مدیریت دانش با استفاده از رویکرد پویایی‌شناسی سیستم‌ها مدل‌سازی شده است. براساس نتایج شبیه‌سازی، استراتژی‌هایی با توجه به سیره امام علی(ع) جهت بهبود مدیرت دانش استخراج شده است که عبارتند از: شناسایی شاخص‌های تفکیک دانش، استراتژی مدیریت دانش مبتنی بر احساس نیاز افراد سازمان، جهت‌گیری به سمت ایجاد سازمان یادگیرنده از طریق یادگیری تک‌تک افراد، شناسایی موانع تسهیم دانش و موتورهای رشد آن، تدوین استراتژی تربیت نیروی انسانی شایسته.

در عصر کنونی با توجه به افزایش آسیب‌های روانی و اجتماعی، شناخت تاب‌آوری و ویژگی‌های تاب‌آوری می‌تواند افراد را در برابر عوامل استرس‌زا و اضطراب‌آور مقاوم سازد، از مردم در برابر عواملی که باعث به وجود آمدن بسیاری از مشکلات روان‌شناختی می‌شود، محافظت نماید و همچنین کارکردهای مثبت زندگی آن‌ها را افزایش دهد. هدف این مقاله بررسی تاب‌آوری و ویژگی‌های تاب‌آوری از منظر امام علی(ع) در نهج‌البلاغه است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. در این پژوهش ویژگی‌های تاب‌آوری در نهج‌البلاغه شامل؛ خودآگاهی، احساس ارزشمندی، ارتباط اجتماعی، آینده‌نگری، خودکنترلی، معنایابی، صبر، بردباری، سعه‌صدر، استقامت و پایداری به­‌دست آمد. لذا می‌توان از رهنمودهای نظری مستخرج از نهج‌البلاغه دربارۀ مهارت تاب‌آوری و ویژگی‌های آن، برنامه‌هایی مبتنی بر مباحث تاب‌آوری در نهج‌البلاغه برای مقابله با شرایط استرس‌زا طراحی نمود، تا بتوان از مردم در برابر رفتارهای خطرزا محافظت کرد.

صحابه‌نگاری که به طور جدی از قرن سوم هجری آغاز گشت، با ورود اسلام به سایر سرزمین‌های اسلامی راه یافت؛ زیرا صحابه‌نگاران، اصحاب را واسطه میان پیامبر و امت و نیز آشنایان به سنت و سیره رسول خدا می‌پنداشتند. اما صحابه‌نگاری‌هایی که در مناطق مختلف تدوین شد، تحت‌تأثیر جریانات فکری ـ سیاسی، شکل‌های مختلفی به خویش گرفت و علاوه بر کمیت و حجم، در محتوا و روایات این آثار، تأثیرات بسزایی برجای نهاد. این جریانات فکری ـ سیاسی، سبب گشت تا صحابه‌نگاران در پی حل، پاسخ‌گویی و یا مقابله با این تفکرات، روایاتی را از اصحاب انعکاس دهند، که در جهت تأیید ایدئولوژی مورد توافق خویش و یا در راستای حاشیه‌رانی گفتمان‌های نامطلوب جامعه باشد. پژوهش پیش ‌روی، تلاش خواهد کرد تا شیوة بازیابی الاستیعاب در ترجمه خلفای نخستین را تحلیل کند تا نشان دهد که اگرچه این کتاب، به بازتاب همان روایات سده‌های نخست هجری می‌پردازد، گزینش، چینش و چگونگی کاربرد واژگان آن در جهت طرد و یا برجسته‌سازی برخی از اصحاب شکل گرفته است تا به فرآیند سیاسی ـ مذهبی زمانه پاسخ قاطعی دهد و یا در جهت تأیید این فرآیند‌ها و ایدئولوژی‌ها حرکت نماید.

با رحلت رسول خدا، توجه به رویکرد صلح­محورِ آن حضرت به منظور حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان کم‌تر شد. اما با شروع خلافت امیرالمؤمنین و التزام عملی ایشان به قرآن و سنت پیامبر، توجه به این امر نیز رنگی تازه به خود گرفت. مروری بر عملکرد امام در دوران کوتاه خلافت ایشان و مطالعة موردی جنگ جمل، بر پایة کهن‌ترین متون تاریخی، براین امر گواه است. بر این ­اساس، پرسش پژوهش حاضر آن است که چه مستندات تاریخی‌ای از نحوة عملکرد امام علی در وقایع پیرامون جنگ جمل وجود دارند که با بهره‌گیری از آن‌ها بتوان بر توجه آن حضرت به حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان با رویکردی صلح­محور صحه گذارد؟ نتیجة این پژوهش توصیفی - تحلیلی، آن است که ایشان با محوریت جلوگیری از ایجاد افتراق در جامعه، ضمن شفاف‌سازی اوضاع برای مردم و فرستادن نمایندگانی نزد فتنه‌انگیزان، با رویکردی صلح‌طلب کوشیدند تا از منتهی­ شدن فتنه به جنگ جلوگیری نمایند. همان‌طورکه پس از اتمام نبرد، با پرهیز از خشونت و رفتار دین­محور با بازماندگان، عدم‌مماشات در امور جامعة اسلامی (انتخاب حکم‌ران) و نوشتن نامه و تشریح وقایع برای مردم کوفه و مدینه، در حفظ انسجام جامعة اسلامی و اتحاد مسلمانان کوششی حداکثری داشتند.

در «الفوائد المجموعه» شوکانی احادیث موضوع کتب عامه مانند الموضوعات و اللئالی را جمع نموده، هرجاکه نقدی وارد است، از صحت حدیث دفاع نموده و هرجاکه از نظر وی نقدی وارد نیست، احادیث موضوع را معرفی نموده. در اکثر موارد به علت وجود فرد وضاعی در سلسله رجال، حکم به وضع حدیث داده و در مورد متن حدیث اظهار نظر نشده. سؤال مطرح شده این است که نظر وی درباره احادیث مناقب امام علی (ع) تا چه اندازه‌ای از صحت برخوردار است؟ بررسیهای انجام شده نشان میدهد که نویسنده غیر از موارد کمی که از صحت حدیث دفاع نموده، در مواردی بدون ذکر هیچ علتی حدیث را موضوع شمرده و در مواردی دیگر تنها علّت وضع وجود یک فرد شیعی در رجال حدیث است، در صورتی که این احادیث در منابع معتبر روایی و تاریخی فریقین ذکر شده و نه تنها موضوع نیست، بلکه صحت آن نیز اثبات شده است.