جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این گفتار تلاش بر این است که از معبر تلاشی تطبیقی و با در نظر گرفتن نسبت(های) مسائل اساسی پدیدارشناسی کربنی، یعنی «آگاهی»، «هستی»، «زمان» و «پدیدارشناسی به‌مثابه روش»، با سنت معهود پدیدارشناسی (هوسرل و هایدگر) پرتوی تازه بر چیستی پدیدارشناسی کربنی ــ که غالباً مفروغ‌عنه پنداشته شده ــ افکنده شود. بااین هدف، به‌اختصار از سرگذشت این مسائل در سنت پدیدارشناسی سخن گفته‌ایم و پس از آن تلقی کربن از این مسائل را بررسی کرده‌ایم. ماحصل این تلاش تطبیقی آشکار شدن تفاوت‌های دیدگاه کربن با دیدگاه سردمداران جنبش پدیدارشناسی است؛ به نحوی که تا حد زیادی می‌توان به این نتیجه نزدیک شد که پدیدارشناسی کربنی از اساس متفاوت و حتا مغایر با آنی است که در زبان اهل فلسفه پدیدارشناسی خوانده می‌شود. به عبارت دیگر، بار یزدان‌شناسانه این پدیدارشناسی سنگین‌تر از آن است که بتوان به همسان‌انگاری «تأویل» کربنی با پدیدارشناسی سنتی ــ چیزی که در آثار نویسندگان و مترجمان ایرانی شاهد آن هستیم ــ رأی داد. آنچه در ادامه خواهد آمد کندوکاوی در باب نسبت این مبادی تصوری با آن چیزی است که در سنت پدیدارشناسی سراغ داریم.

چکیدهپژوهش حاضر، در پی آن است که عرفان حقیقی در عصر مدرن را، از دیدگاه هانری کربن و سیدحسین نصر مطرح کند. بیان ویژگی‌های اصلی عرفان، در حوزه‌ی نظر و عمل، از نظر این دو متفکر، می‌تواند علاقه‌مندان به عرفان حقیقی را یاری رساند، تا در تشخیص عرفان حقیقی از عرفان‌های دروغین به اشتباه نیفتند. از نظر هانری کربن که متفکری پدیدار شناس است، وحی، مبنای مهمی در عرفان نظری است. او به بعد باطنی دین که اسرار وحی در آن نهفته است، توجه به خصوصی دارد، از نظر او عرفان حقیقی همان گنوس یا معرفت نجات بخش است، هم چنین او به جهت علاقه‌ی خاصی که به معنویت تشیع دارد، در بیشتر آثارش بدان پرداخته است. به نظر کربن، عارف با پیکاری معنوی و ریاضت به پاکسازی نفس می‌پردازد که از این طریق، نفس اماره‌ی او به نفس مطمئنه دگرگون می‌گردد و عارف در نهایت به توحید باطنی دست می‌یابد. معیارهای اساسی عرفان سیدحسین نصر، عبارتند از : وحی، عقل، شریعت و فطرت، و عرفان حقیقی همان معرفت‌الله است. از نظر او، سه طریق اصلی برای دستیابی به وصال الهی، معرفت، عشق و عمل صالح است. نصر، در حوزه‌ی عرفان عملی بر معرفت نفس، کوشش برای تهذیب نفس و عمل به شریعت تأکید کرده است. از وجوه اشتراک کربن و نصر می‌توان به معرفت و عشق اشاره کرد و هم‌چنین یکی از اختلاف نظرهای آن دو در بحث شریعت است، کربن از آن-جایی که به بعد باطنی ادیان، توجه ویژه‌ای دارد، شریعت را کم‌تر مورد نظر قرار می‌دهد، اما نصر، شرط ورود به طریق الهی را شریعت می‌داند.کلید واژگانهانری کربن، سیدحسین نصر، حقیقت، عرفان، شریعت، طریقت، عصر مدرن، وحی، عقل قدسی، تأویل.