جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این رساله ابتدا مروری بر زندگی در خشان امام چهارم (علیه السلام) داشته، سپس به معرفی مرحوم شیخ صدوق پرداخته و بعد متن اصلی رسالة الحقوق را طبق نقل خصال مرحوم صدوق آمده و پس از آوردن سند ترجمه یکجای متن نیز پس از نقل آن صورت گرفته است. در آخر هم در مورد هر حقی که در رساله آمده احادیث مناسب با ذکر مدرک و برخی موارد نیز آیاتی از قرآن مجید آمده است.

اندیشه دربارة شناخت خدا بنیادی ترین اندیشة دینی هر فرد به شمار می آید. فراز «معرفتی یا مولای دلیلی علیک» از کلام امام سجاد† می تواند بیانگر نوعی از این اندیشه باشد، که لازم است مورد تحلیل قرار گیرد . برای این فراز می توان دو تبیین ارائه کرد. در تبیین اول، این تعبیر بیانگر معرفت خدا به خداست که در تبیین های فلاسفه از ابن سینا تا علّامه طباطبائی به گونه های مختلفی نمود داشته است. این معرفت که در مقابل آن معرفت آفاقی و انفسی قرار می گیرد. عالی ترین راه برای شناخت خداوند تعریف شده که با عنوان «برهان صدیقین» شهرت یافته است. در تبیینی دیگر، این فراز بیان کنندة ارتباط با خداوند و گرایش به سمت اوست که با دقت در کاربرد دیگری از واژة «دلیل» حاصل می شود. معرفت انسان به خداوند در این نگرش، رهنما و عامل رهیابی به بارگاه دوست، تکلم با او و درخواست از او تلقی می شود.

هدف از این پژوهش، تحقیق و بررسی در زندگانی سیاسی اجتماعی امام سجاد (ع) به منظور زدودن برداشتهای غلطاز زندگانی آن حضرت و نیز از مساله تقیه است. زیرا در خصوص زندگانی حضرت سجاد (ع)، برداشتهای غلط و نسبتهای ناروایی وجود دارد که به موجب آن، آن حضرت را از هرگونه بعالیت اجتماعی، سیاسی و .... بدور دانسته، و در نتیجه از اثرات پربار اعمال و رفتار امام سجاد(ع) غفلت ورزیده اند و این برداشت ناصحیح از زندگانی حضرت سجاد (ع) در برداشت نادرست از مساله تقیه نیز بی تاثیر نبوده است. این نوشتار شامل سه بخش است که هر یک به نوبه خود فصلهایی رادربردارد. مباحث اصلی که هدف این نوشته را تامین می کند دربخش سوم آن منظور گردیده و دو بخش نخست، حکم مقدمه را دارند. بخش اول به بررسی وضع مردم در عصر امام سجاد(ع) می پردازد و مسایلی همچون جهل و نادانی در مردم ، فساد اخلاقی در جامعه، موضع گیری مردم دربرابر حکومتها و موضع گیری مردم دربرابر امیرالمومنین علی (ع) و امام سجاد را مطرح می کند . بخش دوم به بررسی وضع حکومتها درعصر امام سجاد اختصاص دارد و طی آن مسایلی چون سیاست حکومتها و موضع گیری حکومتها در برابر اهل بیت (ع) مورد کاوش قرار می گیرد. نگارنده، در بخش سوم ابتدا به مطرح ساختن راههایی که پیش روی امام سجاد قرار داشت پرداخته و سپس خود به داوری نشسته است و بابررسی هریک از آن راهها، بهترین و مناسب ترین آن را با توجه به وضعیت جامعه اسلامی در عصر امام سجاد (ع) معین نموده است. آنگاه در فصلی دیگر موضع حضرت سجاد (ع) رابرابر هریک از آن راهها جویا شده است و چون درپایان این فصل اثبات نموده است که آن حضرت (ع) در دوران امامت خویش سیاست تقیه را به شدت دنبال نموده و این امر ممکن بود این سوال را درذهن ایجاد کند که امام سجاد (ع) با اتخاذ چنین سیاستی چگونه مسؤولیت امامت خویش را ایفا می نمود، فصل بعدی رابه بیان آثار مثبت و پربار فعالیتهای آن حضرت (ع) اختصاص داده است .