جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مردم در نظام سیاسی اسلام، برخلاف حکومت‏های خودمحور و خودکامه، به‌مثابه یکی از پایه‌های قدرت، در کنار قانون و رهبر، نقشی بنیادین دارند. نقش و سهم آنان در حکومت، می‏تواند به چندین گونه به تصویر کشیده شود که برجسته‌ترین آن‏ها عبارتند از: پذیرش (مقبولیّت) و پشتیبانی (مشارکت). در حکمرانی مهدوی، (در دوره تثبیت حکومت) که به‌عنوان یگانه حکمرانی بر پایه دادگری است، مردم با همه هستی و توان خویش از رهبر و حاکم پیروی کرده، در بیشتر کارها نقش خواهند داشت. برخلاف آنچه برخی می‌پندارند که مردم در این حکمرانی نقش چندانی ندارند، از روایات استفاده می‌شود که آنان نقش‌های فراوانی خواهند داشت. آن‌ها با پیروی از رهبری انسان معصوم، در عرصه‌های سیاسی، نظامی، اعتقادی و اجتماعی، نابسامانی‌ها را سامان می‌دهند و زمینه شکوفایی و پیشرفت جامعه را فراهم می‌سازند. هر کس به توان و گنجایش خود، بخشی از سختی‌ها را هموار می‌کند و در واقع حکومت جهانی مردم با تمرکز بر پیشوایی امام معصومj، سامان خواهد یافت. حضور مردم در نظام سیاسی به‌طور عمده به دو گروه تقسیم می‌شود: گروه کارگزاران و مردمی که در گروه‌های گوناگون امور حاکمیّت را بر عهده دارند و گروهی که به حسب توان و قدرت خود، گروه اول را در حرکت خود یاری می‌دهند.

درخواست نصرت الهی برای امام زمان(عج) (ناصراً) از حاجت‌های دعا­کننده در دعای سلامتی(اللهم کن لولیّک...) است. اوج نیاز امام مهدی(عج) به این نصرت، هنگامه ظهور است و خداوند یاری تمام عیار امام زمان(عج) در زمان ظهور را تضمین کرده و این وعده تخلّف‌ناپذیر الهی است. مسئله این است که چرا امام صادق(عج) ، به مداومت بر این دعا فرمان داده است؟ و چرا در این دعا ما چیزی را طلب می‌کنیم و بر آن اصرار می‌ورزیم که خدا تضمین کرده و به طور حتم انجام خواهد داد؟ این نوشتار با روش کتابخانه‌ای در جمع­آوری مطالب و شیوه تحلیل محتوا، این مسئله را طرح و تبیین کرده و به این نتیجه رسیده که این دعا علاوه بر محتوای مورد درخواست، از جهت معرفتی نیز دارای آثاری برای دعا­کننده است. همچون شکل­گیری طلب در وجود داعی، همراهی با جریان سنت‌های الهی و رشد و تعالی در راستای هدف مهدویت. از جهت عملی نیز این دعا، نصرت را برای امام زمان(عج) در تمامی مراحل زندگی درخواست می‌کند و در وعده الهی، این یاری به صورت کلی تضمین شده است نه در خصوصیات و جزئیات. همچنین دعا و خواست ما در دعای سلامتی، چون در علم الهی لحاظ می‌شود می‌تواند همگام با وعده خدا و در سلسله علل تحقق وعده الهی باشد و بالاخره این‌که نصرت الهی مانند سایر امور تشکیکی، از جهت شدت و قوت متفاوت است و دعای ما در شدت و قدرت بخشیدن به آن اثر دارد.

یکی از ارکان مهم حکومت مهدوی، اجرای عدالت در همه شاخه‌های فردی و اجتماعی است. در حوزه عدالت قضایی که از ابعاد مهم عدالت اجتماعی است، کاربرد علم غیب امام در امر قضاوت، موافقان و مخالفانی دارد که موافقان این دیدگاه، بر اساس برخی روایات در منابع شیعی، با توجیه سندی این دسته از روایات و عدم توجه به دلالت آنها، درصدد اثبات این دیدگاه هستند، این در حالی است اولاً غالب این روایات از ضعف سندی و ناتمامی دلالی رنج می‌برند، ثانیاً دلایل عقلی ادعای موافقان ناکارآمد هست. از آن‌جا که در معارف اعتقادی، محوریت اثبات با دلایل عقلی است، در این‌جا این پرسش مطرح می‌شود که آیا دلایل عقلی کافی برای اثبات دیدگاه مخالفان و رد دیدگاه موافقان وجود دارد؟ مقاله حاضر سعی دارد برای اولین بار تمام ادله عقلی مثبت دیدگاه مخالفان کاربرد علم غیب را ارائه و در جهت اثبات این دیدگاه تحلیل کند. البته این دیدگاه مؤید به شواهد تاریخی و ادله نقلی معتبر نیز است.