جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مزدک، انقلابی و اصلاح‌طلب روزگار ساسانی، در زمان قباد، شاه ساسانی علیه نظام فئودالی و بی‌عدالتی موجود در جامعه و همچنین زیاده‌خواهی ثروتمندان طبقة مرفه جامعه قیام کرد. او با بهره‌گیری از نظام فکری خود، که برخاسته از برخی تعالیم زرتشتی و مانوی و اندیشه‌های انقلابی بود، موفق به ایجاد اصلاحات و تأثیراتی در روزگار قباد، شاه ساسانی شد. روند جنبش او به شکلی شد که برخی از مردم اصول اولیة او را نادیده گرفتند و با دست زدن به برخی رفتارهای ناهنجار، مقدمات انحراف جنبش او را به وجود آوردند. همین عامل سبب شد بعدها او را مروج نظامِ اشتراک در زن و دارایی و اشاعه‌دهندة افکار کمونیستی در ایران بدانند. مقایسة مزدک از یک سو با مارکس، به ‌عنوان پدر کمونیسم مدرن، نشان می‌دهد که کلیّت اصول اعتقادی مزدک گویا با اندیشه‌های مارکسیستیِ مارکس همخوانی ندارد و نظام فکری او با اندیشه‌های اشتراکی مار کس، به عنوان مبدع نظام مارکسیستی، سنخیتی ندارد. اگرچه شاید بتوان میان آیندة جهان از دیدگاه مزدک و یوتوپیای مارکس تشابهاتی پیدا کرد، اما جهان‌بینی مزدک و راه رسیدن او به جامعة مورد انتظارش با مارکس تفاوت‌های اساسی دارد.

برخی متفكرانی كه بعد از ماركس آمدند تلاش كردند تا از یك طرف با وفاداری به كلیات نظریه اقتصاد سیاسی ماركسی و از طرفی با تلاش در جهت گسترش آن گوشه‌ای از این بنای ناتمام را به سرانجام برسانند. فرآیند تكمیل البته هرگز چندان هموار نبوده و نخواهد بود ... كتاب سرمایه مالی هیلفردینگ یكی از نمونه‌های برجسته چنین تلاشی است برای روزآمد كردن نظریه اقتصاد سیاسی ماركسی با توجه به تغییراتی كه سرمایه‌داری در انتهای قرن نوزدهم میلادی و اوایل قرن بیستم آنها را تجربه می‌كرد.

در این کتاب برگردان دوازه نوشته از ده اندیشگر و فیلسوف آمده است، تا راهنمای شناخت موقعیت کنونی آیین فلسفی هرمونتیک مدرن باشد. کتاب به چهار بخش تقسیم شده است. بخش نخستین نمایانگر مسائل کلی هرمونتیک مدرن است. این بخش با برگزیده ای از نوشته های فریدریش نیچه درباره تاویل آغاز می شود. نیچه ، به درستی، آغاز هر مونتیک مدرن شناخته شده و برداشتهایش از جهان نیرو، خواست، حقیقت و نسبت آنها با زبان و تاویل راهگشایند. متن دوم، نوشته ای است از ((دوره دوم)) کارهای مارتین هایدگر که خبر از دیدگاه هستی شناسانه در مورد اندیشیدن و باشیدن و ساختن می دهد. متن سوم ، جستاری از هانس گئورگ گادامر، در عین حال نمایانگر جنبه ی کلی هرمونتیک مدرن است، می تواند سرآغاز فهم برداشت خاص خود این متفکر از تاویل نیز باشد. بخش دوم روشنگر رابطه ی تاویل با زندگی و حقیقت است. جستار نخست این بخش پل ریکور است، به رابطه ی هرمونتیک با هستی شناسی می پردازد. واپسین متن این بخش، سخنرانی میشل فوکو، گشاینده درکی تازه از تاویل است. هر چند این کار فوکو خارج از قلمرو سخن هر مونتیکی جای می گیرد، ولی بحث را به یکی از مهم ترین سرچشمه ها- یعنی به دیدگاه نیچه از تاویل- بازمی گرداند و مسائلی فکر برانگیز را مطرح می کند. متن بخش سوم ، نمایانگر رویکرد هر مونتیکی به زبان ، سخن و متن هستند. در دو جستار نخست این بخش، یعنی کارهای گادامر و ریکور ، به رویکرد زبانی و متن شناسانه ی هر مونتیک توجه شده است. متن گادامر سرآغاز بخش سوم کتاب حقیقت و روش اوست. متن گادامر سراغاز بخش سوم کتاب حقیقت و روش اوست. نوشته پل ریکور به مورد خاصی از بحث زبان یعنی معنای نوشتار می پردازد. در جستار سوم ، اومبرتواکو در انتقادی تند از شالوده شکنی، به مسئله ی تاویل متن ادبی و از این جا به هر مونتیک ادبی می پردازد و شماری از بنیادهای بحث مشترک این دو آیین را زیر سوال می برد. جستارهای بخش چهارم به بررسی رویکرد هایدگر به هر مونتیک در دوره نخست آثار او اختصاص یافته اند. به عنوان مقدمه ای بر این بخش، متن کوتاهی از سرآغاز کتاب هستن -در- زمان نوشته هیوبرت درایفوس با عنوان (( چرا هستی و زمان را مطالعه می کنیم؟)) آمده است. 👇👇👇👇👇 @philosophic_books

دوتچو ترومبادوری در اواخر ۱۹۷۸ سلسله‌گفت‌و‌گو‌هایی را با فوکو در باب مسئله‌ی قدرت که دل‌مشغولی آن دوره‌ی فوکو بود انجام داده بود، لیکن بعد از چند سال او نظرش را درباره‌ی هدفِ سراسری فعالیت‌هایش عوض کرده بود؛ او با امتناع ذاتی‌اش از این‌که در یک نوع تفکر محبوس شود، ‌بار دیگر تلاش برای نظام‌مند کردنِ اندیشه‌اش را به چالش کشید. درست همان موقع که ما شروع کرده بودیم به باور این‌که می‌توانیم پروژه‌ی او را با ا‌صطلاح‌هایی مانند «قدرت / دانش» یا «خرده‌فیزیک قدرت» دریابیم، او بار دیگر از حیرت‌زده کردن ما با نفیِ باور سابق خودش که موضوع راستینِ کارش قدرت است (که قویاً در پایان گفت‌وگو‌ی پنجم این کتاب بیان می‌شود) آشکارا خشنود بود؛ در عوض، همان‌طور که در پایان کار خود نتیجه گرفت، هدف واقعی‌اش همیشه «خلق تاریخی از شیوه‌های متفاوتی بوده است که از طریق آن‌ها انسان‌ها در فرهنگ‌‌های ما به سوژه بدل می‌شوند». لیکن این توصیف گمراه‌کننده است: فوکو هرگز از نشان دادنِ این‌که چگونه تاریخ سوژه شدن از تاریخ انقیاد جدایی‌ناپذیر است، دست برنداشت. اگرچه در جلدهای نهاییِ تاریخ جنسیت به نظر می‌رسد که زمینه‌ی کارش را تغییر چشم‌گیری می‌دهد (همان‌طور که در فصل‌های آغازین کاربرد لذت توضیح می‌دهد)، زمانی که به معضلِ تکنیک‌های نفس در عالم یونانی رومی و وارثانش بازمی‌گردد، مسئله‌ی قدرت همچنان با دغدغه‌ی آخرینش درباره‌ی اخلاق مرتبط باقی می‌ماند. اما در این سلسله‌مصاحبه‌ها از سال ۱۹۷۸، نشانه‌هایی از جهت‌های فکری بعدیِ فوکو پیدا می‌شود (گرچه اشاراتی به نظریه‌ی «حکومتمندی» می‌کند)، پس این گفت‌و‌گوها گامی را در جهت درک تفکر فوکو طی سال‌های آخر دهه‌ی ۱۹۷۰ در اختیار می‌گذارد. تا جایی که من می‌دانم، این گفت‌و‌گوها بلندترین مجموعه‌‌ی پیوسته‌ی مصاحبه‌های چاپ‌شده با یک مصاحبه‌کننده است. به این ترتیب، گستره‌ی موضوعات و غنای‌ جزئیات، این بحث‌ها را شاید به بهترین منبع یگانه برای فهم نظرات فوکو از کارش در آن زمان تبدیل می‌کند.

مقالة حاضر به نسبت میان دو کتاب «پدیدار‌شناسی روح» و «علم منطق» هگل می‌پردازد و اینکه آیا «‌پدیدارشناسی روح» هگل، پرده از ماهیت «علم منطق» او بر می‌دارد، یا این کتاب «علم منطق» است که منظری برای قرائت درست «پدیدار شناسی روح» فراهم می‌آورد. اما فرضی که در پاسخ به این مسأله مورد توجه قرار گرفته، این است که: مراجعه به متون هگلی نمی‌تواند مدافع و مؤید هیچ‌کدام از دو گزینة فوق باشد. به‌علاوه، انتخاب هر یک از آن دو رأی، لوازمی به‌دنبال دارد که باید بدان گردن نهاد.