جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مسئله شکاف نظر و عمل و حل خلا میان این دو در تاریخ اندیشه همیشه محل کشاکش‌های تئوریک بوده است. در این مقاله سعی می شود شکاف میان نظر و عمل و حل این مسئله از دیدگاه ملامحسن فیض کاشانی مورد بررسی واقع شود. دستاویز ما در این پژوهش جهت بررسی این شکاف و حل مسئله بین نظر و عمل مستنداتی است که در آثار ایشان دیده می شود. نگارنده بر این باور است که ملا محسن فیض کاشانی در این کتب و رساله‌ها توانسته است با توجه به مبانی خود به حل این مساله فائق آید. در این پژوهش سعی خواهد شد با روش استنادی – تحلیلی شکاف بین نظر و عمل با تمرکز بر مبانی «علم» حل و فصل گردد. از مهم ترین یافته های پژوهش این است که بر اساس مبانی فیض کاشانی شکاف بین علم و عمل با اتحاد بین عقل نظری و عملی رفع خواهد شد.

پژوهش بنيادي درباره هنر ديني به‌ عنوان يکي از برجسته‌ترين پديده‌هاي انساني و تأثيرگذار در زيست فردي، اجتماعي و تمدني ضرورت دارد. يکي از عرصه‌هاي هنر ديني، واقع‌نمايي آن است. جستار حاضر اين پرسش را به روش تحليلي بررسي مي‌کند که هنر ديني به‌ عنوان فرايندي ظريف و پيچيده معطوف به درون انسان، چگونه با واقعيت تطبيق داده مي‌شود؟ فرضيه‌اي که پژوهش پيش‌ رو پي مي‌گيرد اين است که واقع‌گرايي هنر ديني با سنجه غايات ارزيابي مي‌شود. هر هنرى، از آن‌ جهت كه هنر است و زيبا مي‌نمايد، ارزشمند و ديني نيست. ارزش‌گذارى صورت و محتواي هنرى، براساس مباني غايت‌شناسي آن رقم مي‌خورد. دستاورد پژوهش آن است که محک واقع‌نمايي هنر ديني ناظر به غايات و مصالح و مفاسد واقعي است. هنر، وقتي ديني است كه از واقعيات جهان غيب (جهان‌بيني الهي) در کارگاه روح الهام گرفته و مخاطب هنر را به مصالح و مفاسد واقعي رهنمون باشد.

موضوع تفکر و اندیشه همواره مورد توجه قرآن و روایات بوده تا جایی که در روایات ارزش یک ساعت تفکر برابر هفتاد سال عبادت قرار داده شده است. سعی نظام تعلیم و تربیت هم بر این اساس است که بتواند دانش آموزان متفکر و خردمند تربیت کند تا آن‌ها بتوانند بینش صحیحی نسبت به چالش‌های رو بروی خود در آینده داشته باشند. یکی از مؤثر‌ترین کارها برای پرورش تفکر در دانش آموز استفاده از روحیه پرسشگری در آن‌ها است. از این رو پژوهش حاضر به بررسی اهمیت پرسشگری در نظام آموزشی برای پرورش قوه تفکر دانش آموز با تکیه بر روایات پرداخته است. روش مقاله اسنادی تحلیلی است. نتیجه این پژوهش به این شرح است که مطلوب‌ترین شیوه پرورش فکری متربی استفاده از شیوه پرسشگری است که معصومین (ع) به عنوان یک مربی از این روش آموزشی به طور متداول استفاده می‌کردند. چنین شیوه‌ای ضمن اینکه مخاطب را در فرایند فکری فعال قرار می‌دهد، به مربی این امکان را می‌دهد تا با طرح سئوالات هدفمند و انگیزشی، متناسب با ظرفیت وجودی متربی، او را به سطح بالایی از شناخت و ظرفیت فکری سوق دهد.

در غرب بحث دربارة اخلاق ‌زيست‌محيطي به‌عنوان يكي از سرفصل‌هاي اصلي اخلاق جهاني دچار دگرديسي هويتي شده است. دليل اين دگرديسي، عدم توفيق كانون‌هاي چهارگانة اخلاق ‌زيست‌محيطي در زمينة مهار بحران‌هاي زيست‌محيطي است. امروزه تمرکز پژوهش‌هاي زيست‌محيطي انديشمندان بزرگ غربي سمت وسويي ديني به خود گرفته است. آنچه امروزه در مراکز آکادميک غرب تحت‌عنوان «معنويت زيست‌محيطي» شنيده مي‌شود، کوچ کردني آرام از اخلاق ‌زيست‌محيطي مبتني بر انسان به اخلاق مبتني بر «معنويت» است. نگارنده با بررسي سير دگرديسي آثار پژوهشي شکل گرفته در مغرب زمين، «انديشة تجلي» را مهم‌ترين خاستگاه معنويت ‌زيست‌محيطي در عالم اسلام مي‌داند. اين مقاله مي‌کوشد در دو منبع حکمت و شريعت اسلامي شاکلة اصلي اين موضوع را کندوکاو نمايد. روش به كار رفته در اين پژوهش، اسنادي ـ تحليلي است؛ بدين نحو كه ابتدا برخي از مهم‌ترين نظريات و كانون‌هاي زيست‌محيطي و در ادامه، انديشة تجلي در دامان شريعت و حكمت بحث خواهد شد و به اين نتيجه‌ خواهد رسيد كه مجموع نصوص متقن ديني و متون حکمي ـ عرفاني، زيست‌بومي فکري – فرهنگي ايجاد کرده است که اين زيست‌بوم ظرفيت بالايي براي پذيرش انديشة تجلي دارد. اين انديشه به شرط ايجاد سازوکارهاي دقيق، قدرت خوبي در زمينة فرهنگ‌سازي زيست‌محيطي دارد.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.

علم پزشکی به عنوان یکی از علوم پراهمیت در تاریخ علم و حکمت تلقی می گردد. اهمیت این علم به نحوی است که حتی در روایات اسلامی از آن به عنوان یکی از دو علم اساسی یاد شده است. هدف از این پژوهش بررسی حقوق پزشکی با استفاده از آرای حکمای اسلامی (فارابی، ابن سینا و ملاصدرا) است. در این پژوهش سعی داریم با استفاده از مبانی علم النفس حکمای اسلامی نظیر دوبعدی بودن انسان، تاکید بر اصالت بعد روحی، تبیین ابعاد مختلف بعد روحی انسان و همچنین تبیین بعد جسمانی انسان به عنوان یک کل واحد، به بررسی حوزه های گوناگون پزشکی نوین در حوزه آنتولوژیک، متدلوژی و معرفت شناسی پرداخته شود. از نتایج این پژوهش می توان به علل عدم تشخیص واقعی بیماری توسط پزشکان در بستری معرفت شناسانه اشاره نمود. روش مورد استفاده در این پژوهش اسنادی - تحلیلی است که با استفاده از متون حکمی و فلسفی، آرای حکمای اسلامی مورد بررسی و تبیین واقع شده است.

امروزه پزشکی نوین و ورود تکنولوژی های پیچیده و جدید در حوزه مسائل انسانی، دغدغه هایی را فراروی اندیشمندان علم اخلاق نهاده که کانون توجه آنها را بر مسایل اخلاق پزشکی معطوف کرده است. این اندیشمندان در تلاشند به موازات پیشرفت هایی که در حوزه پزشکی صورت می گیرد، مسائل اخلاقی و مهم تر از آن مبانی فلسفی اخلاق پزشکی از محوریت خاصی برخوردار گردد. در این بین نظام فلسفی حکمت متعالیه با ارائه ژرف ترین مبانی فلسفی که از منابع قرآنی و روایی بهره جسته است، به پردازش مسائل اخلاق پزشکی پرداخته است. در پرتو آموزه های فلسفی همچون اصل حرکت جوهری، قاعده جسمانیه الحدوث و روحانیه البقا بودن نفس، مساله لبس بعد لبس، اخلاق پزشکی از سامانی فلسفی و عقلانی برخوردار خواهد شد. با ابتنای اخلاق پزشکی بر مبانی فلسفی حکمت متعالیه سوای بهره مندی این حوزه از بنیادهای ژرف فلسفی، به دو چالش عمده پزشکی نوین یعنی بحث «سقط جنین» و «اهدای عضو» پاسخی فلسفی داده می شود.