جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چکیدهبررسی فطرت موضوع این پژوهش می باشد، فطرت یعنی خلقت خاص و ویژه انسان که این ویژه بودن خلقت به بعد ادراکی و احساسیِانسان مربوط است. یعنی انسان هم از جهت ادراکی با سایر موجودات متفاوت است و برتری هایی دارد و هم از جهت احساسی و گرایشی. هدف از انجام پژوهش حاضر، پرداختن به مقایسه و بررسی نظر علامه طباطبایی، استاد مطهری، آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی درباره فطرت استکه پس از پرداختن به شرح حال هر کدام از این صاحبنظران، به تعریف واژه فطرت و انواع واقسام آن از دیدگاه چهارمتفکر و بیان تفاوت آن با غریزه و طبیعت پرداخته شده است. روش تحقیق حاضر از نوع تحقیقات اسنادی و کتابخانه ای بوده و از تکنیک تحلیل محتوا بهره جسته است. نقطه عطف در پژوهش حاضردر فصل چهارم نمود پیدا می کند کهبا مقایسه مبحث فطرت از نظرعلامه طباطبایی، استاد مطهری، آیت الله جوادی آملی و آیت الله مصباح یزدی و مقایسه آن ها، ابتدا به بیان بینش ها و گرایش های فطری از دیدگاه ایشان می پردازد و گرایش های فطری را شامل: ﻣﻴﻞ به ﺣﻘﻴﻘﺖ ﺟﻮﻳﻲ، ﺣﺲ اﺧﻼﻗﻲ، زﻳﺒﺎﻳﻲ دوﺳﺘﻲ، ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﭘﺮﺳﺘﺶ و ﻣﻴﻞ ﺑﻪ ﺧﻼﻗﻴﺖ معرفی می کند . پژوهش حاضر پس از بیان ویژگی های امور فطری و بیان فطرت دردو حوزه عقل و احساس و همینطور رابطه فطرت با عقل و اخلاق، در نهایت به این نتیجه رسیده است که از نظر همه این متفکرین تمام انسان‌ها از همه استعدادهای فطری برخوردارند و تفاوت ایشان در شدت و ضعف این استعدادهاست. همچنین یکی دیگر از نتایج این تحقیق، فطری بودنِ گرایش به خدا و دین است که با بیانادله فطرت در پنج سطحِعقلی، نقلی، شهود باطنی و تجربی و تاریخی، در نهایت به این نتیجه رسیده است که هر چهار اندیشمند مسلمان، انسان را دارای بینش ها و گرایش هایی می دانند و بن اولیه شناخت انسان را همین بینش ها و گرایش های فطری بر می شمرند که تمایلات انسانی همچون خدا گرایی و حقیقت جویی و میل به کمال و زیبایی موجب عطش انسان و تلاش او در رسیدن به این گرایش های فطری شده است.واژگان کلیدی: فطرت، علامه طباطبایی، مطهری، جوادی آملی، مصباح یزدی

معاد به معنای رستاخیز دربردارنده اصولی چون وجود جهان و نشئه دیگری غیر از عالم مادی و همچنین حساب و کتاب نسبت به فضایل و رفتار آدمی است.اعتقاد به معاد و سرایی دیگر و بازگشت و رستاخیز انسان، یکی از اصول اولیه آموزه‌های تربیتی همه ادیان الهی و از مهمترین مبانی پذیرش اصول اخلاقی و حرکت در مسیر فضایل اخلاقی است.همچنین آموزه‌های اخلاقی بخش وسیعی از معارف قرآن را به خود اختصاص داده است، این آموزه‌ها برخاسته ازعوامل و انگیزه‌های متعددی است؛ که برخی، صرفاً برخاسته از ندای درونی وجدان آدمی و برخی دیگربرخاسته از خداباوری و خودشناسی می باشد. آن چه در این رساله مورد مداقّه واقع شده است؛ آن دسته از آموزه های اخلاقی است کهیا مستقیماً منبعث از باور به معاد و روز جزاست و یا این که معادباوری موکّد برخی از آنهاست. در این نوشتار با تمسک به آیات غنی قرآن و مراجعه به روایات تفسیری ائمه معصومین 3، تلاش شده است تا به تحلیل و بررسی الزامات اخلاقی برخاسته از ایمان به معاد و نقش کاربردی آن در اکمال و تعالی اخلاق فردی و اجتماعی انسان پرداخته شود تا نقش برجسته ایمان به معاد در تربیت و تزکیه نفس انسان که در نهایت التزام عملی را به دنبال خواهد داشت کاملاً مشخص شود. گردآوری اطلاعات در پژوهش حاضر از طریق اسناد کتابخانه ای انجام پذیرفته و روش آن آمیزه ای از وصف و تحلیل است.کلیدواژه: الزامات اخلاقی، ایمان به معاد، قرآن کریم

حضرت إبراهیم  و آئین ایشان، در قرآن از ارزش بسیار بالایی برخوردار است، تا آنجاکه بیشترین اوصاف پسندیده در وصف شخصیت او به کار رفته و پیروی از آئین آن حضرت مورد تاکید حق تعالی قرارگرفته است. اسلام، یهودیت و مسیحیت ادیانی توحیدی هستند که منشأ آنها، آئین حنیف و توحیدی حضرت إبراهیم  است. به جهت جایگاه ویژه و پراهمیّت حضرت إبراهیم  و آئینشان در میان ادیان توحیدی، پیروان این ادیان، ادعای پیروی از آن حضرت را داشته و هرکدام به گونه‌ای خود را منتسب به ایشان معرفی می‌نمودند. از این میان، یهودیان و مسیحیانی که به گفته‌ی قرآن ادعای بیشترین انتساب، نزدیکی و پیروی از إبراهیم  را داشتند و بر سر إبراهیم به نزاع می‌پرداختند ، بیشترین انحراف و کج روی از آئین إبراهیم  در کارنامه شان به ثبت رسیده است. از منظر قرآن آئین إبراهیم ، حنیف، اسلام، قِیَم بوده و از هر گونه شرک تهی است. عبودیت؛ نبوت؛ رسالت؛ خلّت و امامت، مقاماتی است که از جانب خداوند به حضرت إبراهیم  اعطا شده است. اوصاف ذکر شده در قرآن که به توصیف شخصیت با عظمت حضرت إبراهیم  پرداخته‌اند، شامل اَوَاه به معنی مومن و خدا ترس؛ حلیم؛ منیب به معنای کسی که در همه کارها به خداوند رجوع می‌کند؛ اُمّت به معنای کسی که بر دینی است که کسی بر آن نباشد؛ قانت به معنای مطیع؛ صدیق؛ مومن؛ اسوه حسنه؛ مصطفی و برگزیده؛ شیعه‌ی نوح؛ صالح؛ حنیف؛ مسلم؛ اولی الیدی و الابصار به معنای کسی که صاحب قدرت در طاعت و بصیرت است؛ شاکر؛ خالص؛ دارای قلب سلیم می‌شود. نکته‌ی مهم این است که، ذکر این صفات در مورد إبراهیم  اشاره به این دارد، که این صفات آثار نیک آئینِ حنیف ایشان است. چراکه پیروی از این دین انسان را تدریجاً به همان راهی می‌اندازد که إبراهیم  را انداخت. به عبارت دیگر اگر کسی تابع دین حنیف إبراهیم است، باید پیرو تمام ویژگی‌های إبراهیم  نیز باشد. انحرافات ذکر شده در قرآن برای یهودیان و مسیحیان در دو حوزه‌ی عقیده و رفتار تقسیم بندی می‌شود. انحرافات عقیدتیِ یهودیان شامل شرک، گوساله پرستی، دادن نسبت‌های ناروا به خداوند، ادعای توقف نکردن در آتش، ادعای انحصاری بودن بهشت برای آنان، دشمنی با جبرئیل، تکذیب پیامبران، دانستن عٌزیر به عنوان پسر خدا و ... می‌شود. انحرافات عقیدتیِ مسیحیان شامل شرک، عیسی خدایی، مریم خدایی، تثلیث، قائل شدن فرزند برای خداوند، پرستش راهبان و ... می‌باشد. انحرافات رفتاریِ یهودیان شامل، بهانه جویی، عصیان و نافرمانی، نفاق، پیامبر‌کشی، بغی و ظلم، بهتان زدن،‌ خوردن مال حرام، استهزای دین و پیامبر،‌ دوستی با کفار، آزار پیامبران و مومنان، تحریف کلام خداوند، ناسپاسی و ... می‌گردد. انحرافات رفتاریِ مسیحیان نیز شامل، فراموشی عهد خداوند، بدعت رُهبانیت، طرد یهودیان و ... می‌شود. اما اگر آنان تنها یک خصلت إبراهیم  که تسلیمِ محض بودن در برابر خداوند بود را دارا بودند، به هیچ یک از این انحرافات دچار نمی‌شدند.