جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب توحید و الفطره از امام خمینی ره درباره موضوعات مختلفی بحث می کند که اساس آن تکیه بر توحید و فطرت و راه فطرت در تشخیص توحید و پرستش خدای یگانه. کتاب مختصر حاضر در واقع برگرفته شده از تالیفات امام خمینی ره و بخصوصه کتاب چهل حدیث ایشان می باشد.

حَدیقَةُ الشّیعه کتابی کلامی به زبان فارسی نوشته مقدس اردبیلی درباره امامت و فضائل ائمه اطهار(ع). اردبیلی در این اثر با قلمی ساده و روان و با دلائل عقلی و نقلی بر امامت ائمه اطهار تأکید می‌کند. برخی انتساب این کتاب به مقدس اردبیلی را به دلایل متعدد نمی‌پذیرند. این کتاب دارای نسخه‌های فراوانی بوده و در فهرست‌ها با نام‌های مختلفی یاد شده است: حدیقة الشیعه فی تفصیل احوال النبی(ص) و الائمة، حدیقة الشیعه فی اُصول الدّین، زُبدةُ الشیعه فی تفصیل احوال النبی و الائمه، آقا بزرگ در الذریعه، آن را «امامت» معرفی می‌کند. درباره انتساب یا منتسب نبودن کتاب به مقدس اردبیلی چند دیدگاه مطرح است. دیدگاه موافقان که معتقدند حدیقة الشیعه از مقدس اردبیلی است. دیدگاه کسانی که معتقدند در میان سال‌های ۹۹۳ق تا ۱۰۵۸ق احادیث ضعیفی در کتاب گنجانیده شده و در آخر توسط مُعِزُّالدین اردستانی با کم و زیاد کردن و تفاوتهایی با نام کاشف الحق مشهور گشت. دیگر مخالفان انتساب معتقدند این کتاب همان کاشف الحق ملا معز اردستانی است که با الحاق مذمت و نکوهش صوفیه توانسته‌اند تبلیغات وسیع خود علیه این فرقه را به مقدس اردبیلی منتسب کنند. همچنین وجود پاره‌ای از روایات ضعیف و تکفیر عرفا و مخالفت با وحدت وجود را دلیلی بر عدم انتساب ذکر کرده‌اند. عده‌ای معتقدند کتاب از مقدس است اما بخش صوفیه آن را دیگران به کتاب افزوده‌اند. برخی از طرفداران صحت انتساب حدیقه به مقدس اردبیلی برای اثبات مدعای خود دلایل و شواهدی ارایه داده‌اند که عمده آن ارجاعات اردبیلی به کتب متعدد و مشهور خود است. عده‌ای دیگر این کتاب را نه از اردبیلی دانسته‌اند و نه از اردستانی؛ بلکه گفته‌اند یکی از شاگردان علامه مجلسی آن را نوشته است؛ زیرا مجلسی آن را از تألیفات اردبیلی ذکر نکرده و دیگر اینکه بعید است عالمی مانند اردبیلی سخنان نسنجیده‌ای بیان کرده باشد. برخی نیز آن را نوشته شاگرد مقدس اردبیلی می‌دانند. این کتاب در دو جلد درباره زندگانی رسول خدا و در دفاع از حقانیت شیعه نوشته شده است. جلد اول: در شرح زندگانی پیامبر اکرم(ص) که هیچ اطلاعی از آن نبوده و نسخه‌ای از آن موجود نیست. جلد دوم: در اثبات امامت و زندگانی امامان شیعه. علت شهرت و مقبولیت حدیقة الشیعه در میان شیعیان غیر از ساده و سلیس بودن آن، انتساب کتاب به شخصیتی نظیر مقدس اردبیلی است که در میان عامه و خاصه محبوب بوده است. همچنین قسمت نکوهش صوفیه و ذکر مطاعن آنها در معروف ساختن کتاب بی‌تأثیر نبوده است.

السعاده و الاسعاد في السيرة الانسانيه؛ ابوالحسن محمد بن يوسف العامري: ابوالحسن عامري، در سال 300 ه . ق در نيشابور متولد شد. در فاصله زماني ميان فارابي و ابن سينا مي زيست و در سال 381 ه . ق در همان شهر درگذشت. او فيلسوف منطق دان، عارف و از بزرگان قرن چهارم ه . ق و حنفي مذهب بود كه در دوران آل بويه مي زيسته است. هماهنگي ميان دين و فلسفه و تكيه بر عقل، از نكات بنيادين فلسفه عامري است. افزون بر عقل، حديث و نقل را براي شناخت حقايق الهي لازم مي دانست. عامري توجه ويژه اي به عرفان نيز داشته است. برخي آثار و تأليفات وي عبارتند از: الابانه عن علل الديانه: در بررسي اديان و مقايسه آنها با هم؛ المناقب بمناقب الاسلام: در تاريخ فلسفه و اديان؛ العمد علي الابد: درباه تاريخ فلسفه؛ الابصار و البصر: در علوم طبيعي و آثار بسيار ديگر. عامري، از نخستين انديشمنداني است كه در علم اخلاق، تأليف مستقلي كرده است. مهم ترين كتاب عامري، «السعاده و الاسعاد: در اخلاق و سياست است كه در سال 337 ه . ق نوشته شده است. در اين كتاب، نكته هاي بسياري از رساله جمهوري افلاطون و نيز از دو كتاب نيكو ماخوسي و فن خطابه ارسطو اقتباس شده است. همچنين از گفته هاي ديگر فيلسوفان مانند جالينوس و ارسطا طاليس، مكرر نام برده شده است. كتاب السعاده و الاسعاد، 6 فصل دارد: فصل اول، در سعادت، ماهيت و انواع آن است. فصل دوم، در بيان فضيلت و رذيلت و اقسام آنهاست. فصل سوم، در بيان سياستي كه به وسيله آن سعادت حاصل مي شود؛ در اقسام عدل و چگونگي اداره مردم. فصل چهارم، انواع حكومت و گروه ها و ويژگي هاي مدينه فاضله و عوامل به وجود آمدن فساد در حكومت ها. فصل پنجم، آنچه لازم است حاكم در سعادت رعيت انجام دهد و اقسام سياست و كيفيت سياست و آيين كشورداري. و فصل ششم، راه هاي تزكيه نفس و درمان بيماري هاي روحي و تعبد و ترغيب مردم به عبادت خداوند و بيان ادب و حلم و صبر و مشورت.

ابوالحسن علی بن ابراهیم قمی (زنده در 307 ق) از برجسته ترین محدثانی است که عموم بزرگان شیعه، وثاقت او را تایید کرده اند. تفسیر منسوب به او که امروزه در دسترس همگان است، دربردارنده مطالبی است که با مقام علمی او چندان سازگار نیست. به نظر نگارندگان این مقاله، برخی روایات مجعول که با افکار غالیان تناسب دارد، در این تفسیر راه یافته است. این امر با توجه به حضور تعدادی از راویان غالی و متهم به جعل حدیث در سلسله اسناد برخی از روایات این اثر تقویت می شود. به ظن قوی، دانشمند نامداری نظیر شیخ طوسی (م 460 ق)، مطالب این تفسیر را قبول نداشته و از این رو، در تفسیر خود به تفسیر قمی چندان استناد و اتکا نکرده است. در مقاله حاضر هم درباره صحت انتساب و وثاقت کتاب بحث شده و هم نقش و تاثیر غالیان بازنمایی و بررسی شده است.