جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور پدیدآورندگان
>
طاهری , سیدصدرالدین (استاد گروه فلسفه دانشکده ادبیات فارسی و زبان های خارجی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.)
جستجو در برای عبارت
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 90
جریان علیت بین مذاهب چهارگانه اسلامی
نویسنده:
سیدصدرالدین طاهری موسوی ، مریم خوشنویسان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
بحث این مقاله پیرامون علیت، به ویژه علیت فاعلی است و بنای نگارندگان بر این است که مطلب به طریق تطبیقی میان سران و برخی از بزرگان فرقه‌های کلامی اسلامی بررسی شود. در این مقاله، ابتدا تعریف علیت به صورت گزارشی بیان شد، سپس پیرامون اهمیت این بحث از جنبه‌های فلسفی وکلامی به‌کوتاهی توضیح داده شد و تفاوت دیدگاه فلسفی و کلامی دربارة علیت بیان گردید و آنچه از این مقوله به متکلمان اسلامی ارتباط دارد، مشخص شد، تا مسیر بحث به‌خوبی روشن باشد. آنگاه با رعایت نسبی تقدم و تأخر فرقه‌های چهارگانه، نظریات معتزله، اشاعره، ماتریدیه و شیعه پیرامون علیت، با توجه به همان نقطه‌نظری که برای آنان مطرح بود، گزارش شد و در پایان، بعد از تلخیص مطالب در پنج فقره، نظر شیعه و از جهاتی، نظر معتزله پذیرفته شده‌است. لازم به تذکر است که تاریخ و شرح حال و دیدگاه‌های چهار فرقه و تحولات فکری آنان در طول قرون به‌تفصیل دراین مقاله نیامده‌است و تنها به مقداری که برای گزارش و تحقیق دربارة علیت منظور بوده، به معرفی فرقه‌ها پرداخته شده‌است.
صفحات :
از صفحه 215 تا 239
مشخصات اثر
تجرد قوۀ خیال در حکمت متعالیه: نقد و بررسی معرفت شناختی براهین فقدان خواص مادی و جمع متضادین در قوۀ خیال
نویسنده:
رضا جمالی نژاد ، سیدصدرالدین طاهری ، ابوالفضل محمودی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
در مقاله حاضر سعی شده است در راستای مسئله شناخت و معرفت به تبیین اجمالی برخی مبانی معرفت شناسانۀ براهین تجرد قوه خیال در حکمت متعالیه همچون رابطه صدوری و فاعلی نفس نسبت به صورت های خیالی و رابطه روح بخاری با قوۀ خیال در فرایند ادراک پرداخته شود. خیال از جمله مفاهیم گسترده ای است که در حوزه های معرفت شناسی،هستی شناسی و انسان شناسی مورد بحث قرار گرفته و در هر حوزه ای دارای جایگاه مختلف می باشد. در نظام معرفت شناسی حکمت متعالیه قوۀ خیال پل رابط میان قوای عقلی و حسی می باشد و به این طریق مشکل معرفتی ربط بین ادراکات حسی به عقلی را مرتفع می نماید، قوۀ خیال زمانی می تواند پل رابط ادراکات قوای عقلی و حسی باشد که از نوعی تجرد برخوردار باشد. تجرد این قوه مبتنی بر براهین متعددی می باشد، مهم‌ترین براهین تجرد قوۀ خیال در حکمت متعالیه، یکی برهان فقدان خواص مادی و دیگری برهان تصور امور متضاد است، در این نوشتار سعی شده است که مسئله تجرد و فاعلیت قوۀ خیال در براهین مذکور بررسی شده تا توان این براهین در راستای مسئله شناخت بازبینی شود.
صفحات :
از صفحه 31 تا 50
مشخصات اثر
بررسی انتقادی دلائل اثبات وجود خداوند در فلسفه دکارت بر محور علیت
نویسنده:
صدرالدین طاهری
نوع منبع :
مقاله , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
مشخصات اثر
بررسی تطبیقی– انتقادی آرای ابن‌سینا و فخر رازی و ملاصدرا درباره حدوث و قدم طبیعت
نویسنده:
مریم خوشنویسان ، سید صدرالدین طاهری ، بابک عباسی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین , ابن سینا: ابوعلی سینا
چکیده :
در این مقاله، بعد از بیان دقیق موضوع و مقصود از حدوث و قِدم، نظریات ابن‌سینا و فخر رازی و صدرالمتألهین شیرازی درباره حدوث یا قدم زمانی عالم طبیعت مطرح و تحلیل انتقادی شده است. برحسب ترتیب تاریخی ابتدا نظر ابن‌سینا، مبنی بر قَدم طبیعت، و یک دلیل آن‌که بر اساس قاعده طبیعیاتی - فلسفی «هر حادثی مسبوق به ماده و مدت است» اقامه شده است. سپس انتقادات غزالی و فخر رازی که مشابه یکدیگرند و پاسخ خواجه طوسی به فخر رازی تقریر شده و، در ادامه، نظر ملاصدرا که موافق ابن‌سینا است، حکایت شده است. در ادامه اشاره‌ای هم به نظر خاص ملاصدرا در مورد حدوث زمانی طبیعت بر اساس حرکت جوهری، صورت گرفته و تذکر داده شده که این نظر با هر یک از حدوث یا قدم طبیعت قابل‌جمع است. سپس دو مسئله جانبی مربوط به بحث: تسلسل بی‌نهایت معدات و مسئله محدد الجهات، مطرح‌شده و حل‌وفصل شده است. جمع‌بندی و نتیجه‌گیری مقاله نیز در پایان آمده و، درنتیجه گیری، نظرمتکلم مبنی بر حدوث زمانی طبیعت مبهم و ناکارآمد خوانده‌شده و نظر فلاسفه بر قدم طبیعت ترجیح داده شده است.
صفحات :
از صفحه 27 تا 53
مشخصات اثر
بررسی تحلیلی‌انتقادی برهان علامت صنعتی بر وجود خدا
نویسنده:
سید صدرالدین طاهری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
رنه دکارت (1596-1650) فیلسوف فرانسوی و تجدیدکننده فلسفه غرب، فلسفه‌اش را بر اساس شک دستوری و گذشتن از همه باورهای پیشین، حتی وجود عینی خودش، بنیان نهاد، و سپس با تکیه بر شهودی انکارناپذیر، معروف به کژیتو، و متجلی در قضیه «می‌اندیشم پس هستم»، به نخستین باور قطعی‌اش، یعنی وجود خودش، به عنوان «من متفکر» رسید. سپس از طریق نفس اندیشه‌گر درباره وجود خدا استدلال کرد و آنگاه وجود واقعی خدا را، به ضمیمه اطمینان به قدرت و اراده الاهی و یقین به فریبکارنبودن خدا، ضامن درستی دیگر باورهای متعارف و باورهای علمی و فلسفی شناخت. دکارت سه دلیل برای وجود خدا اقامه کرده، که نخستین دلیل، «علامت صنعتی» است. در این مقاله برهان «علامت صنعتی» را با استفاده از ترجمه‌های موثق برخی از آثار دکارت تقریر می‌کنم. سپس انتقاداتی را که در زمان دکارت بر این برهان مطرح شد و پاسخ‌های دکارت را به‌اختصار بیان می‌کنم و در هر نمونه و در انتهای مقاله اصل برهان و اعتراضات و پاسخ‌ها را ارزیابی خواهم کرد.
صفحات :
از صفحه 211 تا 243
مشخصات اثر
چالش های فلسفه اسلامی در برابر کلام
نویسنده:
نعیمه پورمحمدی؛ استاد راهنما : سیدصدرالدین طاهری؛ استاد مشاور : عبدالله نصری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
فلسفه اسلامی به عنوان فلسفه ای که در محیط اسلامی نشو و نما یافته است و قطعاً تأثیر اعتقادات کلامی اسلامی بر آن بسیار زیاد بوده است، همواره از نگاه متفکران غربی یا شرقی، بیشتر کلام جلوه کرده است تا فلسفه. نادرستی این ادعا تنها با سخن سرایی و یا عنوان کردن عظمت های فلسفه اسلامی روشن نمی شود بلکه باید تک تک عقاید متکلمان با نظرات فلاسفه مقایسه شود تا دامنه تأثیر هر یک از این دو دسته تفکر اسلامی بر یکدیگر تعیین گردد. فلسفه و کلام اسلامی پا به پای هم امتداد یافته اند و با یکدیگر تعاملات و تقابلات بسیاری نیز داشته اند. فلسفة اسلامی در برابر کلام و باورهای کلامی در موارد متعددی ایستاده است که شامل رویکرد، نگاه، هدف و انگیزه نو، ارائه دلایل و براهین نو، روش سیر بحث و مبانی نو و ارائه نظریات نو می باشد. حوزة الهیات بالمعنی الاخص که شامل ذات، صفات و افعال واجب الوجود و مسألة نفس می شود و مسائل حکمت عملی که شامل اخلاق (حسن و قبح افعال) و سیاست مدن (نبوت و امامت) می باشد، حرف های تازه و راه های تازه ای از جانب فلاسفه را در بردارد که مقایسة مورد به مورد آنها با اعتقادات متکلمان اسلامی، شبهه کلام زندگی فلسفه اسلامی را مرتفع می سازد. ارائة استقلال جویی های حکمای مشاء، اشراق و متعالیه در برابر متکلمین اشعری، معتزلی و شیعی در دو حوزه مذکور حاصل کار این پژوهش است.
مشخصات اثر
مقارنه‌گرایی (اکازیونالیزم) درمکتب دکارتی و اشعری
نویسنده:
نعیمه پورمحمدی،صدرالدین طاهری
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه ادیان و مذاهب,
چکیده :
مقارنه‌گرایی (اکازیونالیزم) عبارت است از نفی رابطه علیت و نشاندن اراده و فعل خدا در جای آن، که دستاورد مهم فیلسوفان دکارتی (از دکارت تا لایب‌نیتس) محسوب می‌شود. واقعیت آن است که این اندیشه در کلام اشعری نیز به عنوان اندیشه‌ای محوری و مرکزی حضور دارد و پایه طبیعیات و حتی الاهیات آنهاست. اشاعره با طرح نظریه «عادت‌الله»، قانون «العرض لایبقی زمانین»، ماهیت عرضی نفوس، سببیت خدا در معرفت و نظریه «کسب»، در واقع اراده و فعل الاهی را جایگزین رابطۀ علیت می‌کنند. این مقاله در نظر دارد با اخذ ساختار و ادبیات فلسفی دکارتیان، اندیشه مقارنه‌گرایانه کلام اشعری را عرضه کند. چهار ساحت طبیعت، رابطه نفس و بدن، معرفت انسان و اختیار انسان، زمینه‌های مناسبی برای مطالعۀ مقارنه‌گرایی در مکتب دکارتی و اشعری است.
صفحات :
از صفحه 31 تا 49
مشخصات اثر
حـــدوث عـــالم مــــــاده از دیدگاه متکلم و فیلسوف
نویسنده:
مریم خوشنویسان ، سیدصدرالدین طاهری موسوی ، بابک عباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF مراجع
چکیده :
مقالۀ حاضر به منظور ارائۀ گزارشی تطبیقی پیرامون حدوث عالم ماده، براساس آرای چهار فرقه کلامی اسلامی، معتزله، اشاعره، ماتریدیه و شیعه، به ضمیمه آرای ابن سینا، از فلاسفۀ اسلامی و مؤسس مکتب مشاء، گرد آمده­است. ابتدا مقدماتی پیرامون معنی حدوث و نقطۀ مقابل آن، یعنی قِدم و معنی عالَم و پرسش­های اصلی بیان شده، سپس پیشینۀ مسئله گزارش گردیده، آنگاه آرای سران فرقه­های مذهبی اهل سنت، یعنی معتزله، اشاعره و ماتریدیه، با استناد مستقیم به گفتار یک تن از رؤسای هر یک از سه فرقه اهل سنت بیان شده، و از بزرگان شیعه، گفتار چندین تن بررسی گردیده­است. سپس اشاراتی به رأی ابن سینا در همین مسئله صورت گرفته و در نهایت، نتیجۀ به دست آمده این است که مسئله به پاسخ قانع‌کننده­ای نمی­رسد؛ به ناچار با الهام از گفته­های فلاسفه راه حلی موقتی، بی آنکه آن راه حل، قطعی شمرده شود، برگزیده شد.
صفحات :
از صفحه 125 تا 149
مشخصات اثر
قاعده الواحد از نظر کلامی، فلسفی و تفسیری
نویسنده:
مریم خوشنویسان ، صدرالدین طاهری ، بابک عباسی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
یکی از مواضع اشکال و اختلاف میان متکلم و فیلسوف، مسئله صدور کثرت از وحدت، یا کثیر از واحد است، که در فلسفه اسلامی ذیل عنوان قاعده «الواحد لایصدر عنه الا الواحد» پیگیری می‌شود و نزد متکلمان اسلامی بر اساس موازین کلامی و مفاد مدارک نقلی حل‌وفصل می‌گردد. فلاسفه، به ‌تقریب، همگی معتقد به اصالت و درستی و ضرورت تقید به قاعده مذکور در باب فعل الهی هستند و متکلمان، به تقریب، همگی معتقدند این قاعده، علاوه بر این‌ که فاقد دلیل کافی است، مستلزم اشکالاتی نیز هست. در این مقاله ابتدا مفاد و سپس ادله قاعده و بعد از آن اشکالات درونی و کلامی آن مطرح و درباره آن‌ها بحث شده است. دو اشکال کلامی مهم این است که این قاعده مستلزم نفی اراده و قدرت پروردگار است، که در هر دو مورد گفتگوهای دو طرف فیلسوف و متکلم گزارش و مورد قضاوت قرار گرفته است. سپس به مناسبت اشکال دوم، حدود بیست آیه از آیات قران کریم طی چهار گروه گزارش و به شیوه‌ی تفسیر قرآن با قرآن به اثبات رسیده که قاعده الواحد، اعم از این‌که درست یا نادرست باشد، در تعارض با متون آیات قران کریم نیست.
صفحات :
از صفحه 91 تا 124
مشخصات اثر
تحلیل و بررسی وحی و نبوت از دیدگاه نومعتزله با تأکید بر دیدگاه‌های نصر حامد ابوزید و عبدالکریم سروش
نویسنده:
شکرالله شهبازی مال‌آخوند
نوع منبع :
رساله تحصیلی
چکیده :
وحی و کیفیت نزول آن از آغاز بعثت پیامبر (صلّی الله علیه و آله)، کانون توجه اندیشمندان بوده است. فرا بشری بودن مبدأ وحی و بشری بودن دریافت‌کننده آن، فرآیند فهم حقیقت وحی، کیفیت نزول، قرائت و تبیین آن را دشوارتر نموده است، اختلاف در تفسیر و قرائت این پدیده نزد وحی پژوهان ازجمله فلاسفه و نواندیشان عقل‌گرا و علم‌گرا، (نومعترله) شاهدی بر این مدعا است. این پژوهش روش فهم اندیشمندان وحی پژوه در ارائه قرائتی از وحی را بستر شکل‌گیری اختلاف دانسته، در بحثی مقارن به دیدگاه وحی‌شناسی در نوگرایان دینی، چون نصرحامد ابوزید، عبدالکریم سروش که با رویکرد متفاوت با دیدگاه سنتی به این مقوله پرداختند، ابوزید و سروش با اتخاذ مبنای علم تجربی، وحی را حاصل تجربه نبوی، برمبنای تاریخی نگری آن را، محصولی فرهنگی دانسته که منطبق بامحیط، متأثر از شرایط فرهنگی، اجتماعی عصر نزول بوده، و مبتنی برمبنای انسان‌مداری خویش بر تجارب انسانی و تفسیر آن در شکل‌گیری متون وحیانی را دخیل دانسته، بر دخالت جنبه انسانی پیامبر (صلّی الله علیه و آله) در وحی اصرار می‌ورزند، با توجه به اشتراکات دو دانشمند مذکور، در برخی ازنظری‌ات باهم اختلاف دارند، سروش با صراحت تام اظهار می‌دارد، فرشته وحی تابع پیامبر و پیامبر را فاعل و موجد وحی وهم قابل آن می‌داند. قرآن را ساخته تجارب درونی و بیرونی پیامبر می‌داند، که به‌مرورزمان در هر دو سطح مجرب‌تر و کامل‌تر گشت و آیهٔ «اکملت لکم دین کم» را ناظر به کمال حداقلی دین می‌داند به این معنا که حداقل لازم برای هدایت مردم در قرآن آمده است، اما حداکثر ممکن در اثر تکامل تدریجی و بیرونی و کامل‌تر شدن شخص پیامبر است که دین، خلاصه و عصارهٔ تجربه‌های فردی و اجتماعی اوست حال‌آنکه ابوزید وحی قرآنی را فقط حاصل تجربهٔ و جوشش درونی پیامبر می‌داند.، بسیاری از دیدگاه‌های این دو دانشمند نومعتزلی علیرغم مغایرت با دیدگاه فلاسفه و اکثر قریب به‌اتفاق متکلمان، دانشمندان علوم قرآنی با نص صریح آیات قرآن در تعارض است.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 90