جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این پایان‌نامه با عنوان رؤیا از دیدگاه شیخ علاءالدوله سمنانی و کارلوس کاستاندا، سعی شده است که اهمیت و جایگاه رؤیا در اندیشه این دو شخصیت و در سطح کلی‌تر در مکتب عرفانی هریک بیان شود و وجوه اشتراک و افتراق آنان در این مسئله مشخص شود.در این تحقیق روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و نوع تحقیق، تطبیقی است که با مراجعه به کتب شیخ علاءالدوله و کاستاندا نظر آنان در مورد رؤیا بیان شده و سپس به مقایسه دیدگاهشان در این مورد پرداخته شده است. در ضمن مباحث، نظرات روانشناسان نیز مطرح شده است. به عقیده این دو شخصیت رؤیا به شرط انجام ریاضت و رها شدن از محدودیت‌های دنیایی و جسمانی، راهی برای ورود به عوالم دیگر و اطلاع یافتن از امور غیبی است. هر دو عالم رؤیا را واقعی می‌دانند و سالکان باید آنچه را که می‌بینند به پیر و مرشد خود عرضه کنند تا بدانند که در کدام مرحله از سلوک قرار دارند. از نظر شیخ علاءالدوله رؤیاها چه در خواب یا بیداری به اختیار سالک نیست، اما رؤیا دیدن از نظر کاستاندا فنی است که در طی آن فرد باید یاد بگیرد تا اختیار خواب‌هایش را دست بگیرد و آگاهانه در آن‌ها عمل کند و فقط یک ناظر نباشد. به واسطه تمرین رؤیا دیدن، فرد می‌تواند به کالبد اختری‌اش دست یابد و با تغییر مکان پیوندگاه به دنیاهای دیگر راه یابد.

نوشتار حاضر پژوهشی است تحلیلی _ توصیفی درباره آثار و آموزه‌های عرفانی «مولانا جلال الدین محمد بلخی»، بزرگ مرد عرفان اسلامی و «کارلوس کاستاندا»؛ متفکر مردم‌شناس و نظریه پرداز عرفان تجربی ناحیه مکزیک و آمریکای لاتین که مطالعات و تجربیات خود را درباره تعالیم عرفانی استادش «دون خوان» و چگونگی سیر و سلوک او شرح می‌دهد. «دون خوان» طبیب سرخپوستی است که با تکیه بر معرفت شهودی، جهان‌های لایه لایه زندگی را به شرح باز می‌نماید و چگونگی وصول آدمی را به کمالات و کرامات از طریق تکیه بر کار مداوم، ریاضت، تمرکز، خودشناسی، استفاده از تقابل شخصیت‌های اجتماعی و نظایر آن بیان می‌کند. او معرفت و عشق را به منزله آتشی درونی می‌ستاید، آتشی که موجب می‌شود تا انسان‌ها جهان‌های باطنی خود را یکی پس از دیگری پس پشت اندازند و صاحب اسرار و کرامات متعالی شوند.این تجربیات که مجموعه‌ای است از تعالیم عرفانی حلقه‌ای از سرخپوستان «یاکی» بازمانده قوم «تولتک»؛ در دوازده کتاب فراهم آمده است. نگارنده می‌کوشد تا با معرفی شخصیت و مشرب فکری و عملی «کاستاندا» و تطبیق آن با آموزه‌ها و اندیشه-های عرفانی «مولانا» به نقاط تشابه و تفارق این دو جهان‌بینی بپردازد.

عرفان مقوله ای باطنی و فراعقلی بوده و به واقع راهی قلبی و درونی است برای شناخت حقیقت خود، جهان خود و خداوند. عارفان بر این باورند که شناخت حقیقت راه های گوناگونی دارد و علم و عقل گرایی تنها یکی از این راه هاست، نه تنها راه. به ویژه در روزگار پست مدرن و بر اثر ظهور معرفت شناسی جدید و در هم شکسته شدن اقتدار علم و متدهای تجربی راه برای مکتب های عرفانی و معنوی که انسان را به درکی شهودی و یقینی فرا می خوانند، گشوده شده است. بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا می توان به این نکته رسید که همه ی عرفان ها که از دل ادبیات و فرهنگ یک ملت بر می خیزند نیز یک هدف و حقیقت واحد را دنبال می کنند. این مکتب بر این باور است که آموزه های عرفانی با درنوردیدن مرزها، مذاهب و ملیت های گوناگون را پشت سر نهاده و در همه ی فرهنگ ها به هر شکلی وجود دارند. به زبان دیگر تمام اندیشه های عرفانی و فراعقلی از آنجا که جزو ویژگی های سرشتین و وجودی انسان هاست، از یک اندیشه ی نخستین برخاسته و یک هدف را می جویند. حتی در میان دورترینِ فرهنگ ها از لحاظ زمانی و مکانینیز می توان تشابهات و وجه اشتراکاتی یافت. برای اثبات این نظریه در این پژوهش به بررسی تطبیقی اندیشه های مولانا و کارلوس کاستاندا پرداخته شده است که از لحاظ مکانی، یکی در شرق است و دیگری در غرب و از لحاظ زمانی، حدود هشتصد سال میان این دو مکتب فاصله می باشد. مولانا در میان عارفان ایران و جهان از وجهه ای خاص برخوردار است و بن مایه ی اندیشه های او از نوعی دیگر است. چرا که در اواسط زندگی خویش به خاطر آشنایی با شمس تبریزی، دچار تحول روحی و افکار درونی شد و همه ی اندیشه های اش به گونه ای دیگر بیان گردید. کارلوس کاستاندا نیز که دانشجوی رشته ی مردم شناسی بود پس از آشنایی با دون خوان ماتوس، عمری تحصیل و کسب دانش را بی فایده دید و آتش در آن اندوخته ها زد و موسی وار همراه دون خوان وارد دریا شد. با بازبینی نکات و آموزه های عرفانی در احوال و افکار این دو عارف، به یگانگی ها و تشابهاتی میان آن ها برمی خوریم و نتیجه ی به دست آمده را گواهی یا مهر تاییدی تلقی می کنیم بر ادعای یگانگی عرفان ها، مکتب اصالت معنی و در نهایت وحدت درونی ادیان.باری در این پژوهش بر آنم تا بر اساس مکتب ادبیات تطبیقی آمریکا و با نگرش عرفان تطبیقی به بررسی اندیشه های مولانا و کارلوس کاستاندا بپردازم.

در دوران پست مدرن، بر اثر ظهور معرفت‌شناسی جدید و درهم شکسته شدن اقتدار علمو روش‌های تجربی و کم‌رنگ شدن جزمیت و اثبات‌گرایی در علوم، راه بر مکتب‌های عرفانی و معنوی، که انسان را به درک شهودی و یقینی فرا می‌خواند، گشوده شده است. برخی از این مکاتب ریشه در نیازهای انسانِ مدرن به فضای زندگی معنویِ فارغ از پیش‌فرض‌هایِ دینی و غیر دینی دارد. از جمله‌ی این عرفان‌ها، عرفان سرخپوستی است که با آثار کارلُس کاستاندا ، رهبر نوزایی معنوی آمریکا، به جهان شناسانده شده است. هدف انجام پژوهش حاضر، بررسی درون‌مایه‌های عرفانی و اخلاقیِ آثار این نویسنده جهانی است. عرفانی که وی معرف آن است، مشابهت‌های غیرقابل انکاری با مضامین و محتوای اساسی تمامی طریقت‌های عرفانی دارد. درون‌مایه‌های عرفانی مطرح شده در آثار وی، دارای آموزه‌های عرفان نظری و عملی و شامل مقدمات، اهداف، موانع و نتایجی می‌باشد که سالک در طریق معرفت با آن‌ها مواجه می‌شود. هدف سالک در عرفان سرخ‌پوستی، کسب معرفت است و این تنها از طریق غلبه بر خود بزرگ بینی و رسیدن به بی‌عیب و نقصی به دست می‌آید. بر این اساس، در این نظام، عرفان و اخلاق رابطه تنگاتنگی با هم پیدا می-کنند. اما آن‌چه موجبانجام فعل اخلاقی می‌شود، ذخیره‌ی انرژی است؛ در این عرفان، انسان میدانِ انرژی است و طبق آن امر مسلم هم رفتار می‌کند. روش این پژوهش، توصیفی - تحلیلی بوده و به شیوه کتابخانه‌ای می‌باشد.