جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

تبیین اصول نظرى سید قطب در "فى ظلال القرآن" و نمودار ساختن تشابه این نظریات با اصول هرمنوتیک است. نویسنده پس از رد کردن آشنایى سیّد قطب با نظریات دانشمندان غربى در زمینه هرمنوتیک و نیز استنباط این دیدگاه‌ها توسط سیّد قطب از میراث عظیم فرهنگى تفسیر و علوم قرآن؛ این دیدگاه را رهاورد "زندگى در فضاى قرآنى" و محصول اندیشه و تأمّلات ژرف و روشمند دانشمندى مسلمان دانسته است. سید قطب معتقد است پیش فهم‌هایى مانند: "قرآن کتاب هدایت است"، "منشأ وجود انسان، جهان و قرآن یکى است"، "مخاطب قرآن عقل و فطرت و روان انسان است" به مفسّر کمک مى‌کند تا چیزهایى را ببیند که منکران جهان غیب از آن محروم و بى‌بهره‌اند. وى تأکید مى‌کند که باید متون قرآنى را در موقعیت ویژه تاریخى اش مطالعه کرد. به نظر سید قطب، قرآن یک کلّ تجزیه‌ناپذیر است که هر قسمتى جزئى از آن پیکر و کلّ است و محور تمام معارف قرآن، توحید است. تبیین این حقیقت محورى، اساسى‌ترین معناى متن قرآنى در مکه است، اما در مدینه، تشریع نظام اجتماعى بر اساس جهان بینى توحیدى، محور قرار مى‌گیرد. وى تأکید مى‌کند که براى هر سوره مرکزیتى وجود دارد که تمامى آیات و مقطعهاى آن گرد آن دور مى‌زند. تمام قرآن طبیعت خاص دارد و هر سوره نیز علاوه بر مشترکات نوعى با دیگر سوره‌ها، شخصیت و فردیت خویش را دارد، قرآن با تمام گستردگى موضوعات، محور و هدف واحدى را دنبال مى‌کند و هر سوره نیز با وجود تنوع موضوعات، محورى یگانه دارد و هدفى ویژه را دنبال مى‌کند. نیز فاصله زمانى از عصر نزول را سبب اصلى فاصله مسلمانان امروزى از فهم معناى قرآن مى‌داند.