جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
معقول ثانی فلسفی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 13
وجودشناسی معقولات ثانی فلسفی (با نگاه به تفسیر «عروض ذهنی و اتصاف خارجی»)
نویسنده:
شانظری جعفر, انشایی مهدی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
صفحات :
از صفحه 87 تا 103
مشخصات اثر
رابطه جوهر و عرض
نویسنده:
عبدالرسول عبودیت
نوع منبع :
مقاله , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم) , کتابخانه عمومی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF چکیده
وضعیت نشر :
قم: موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
چکیده :
در کتاب هاى فلسفى، در مبحث مقولات، درباره انواع جواهر و اعراض، فراوان بحث شده است، اما درباره رابطه عرض و جوهرى که موضوع آن است بحث مستقلى وجود ندارد و فقط در مواضع متعددى، به طور متفرق، در ضمن بیان مطالب دیگر، اشاره وار از آن سخن به میان آمده است. این بحث، هم دچار اشکالات و تعارضاتى است هم در آن اختلاف نظر هست. به این جهت، در این مقاله، مستقلاً به آن پرداخته شده است. پس از مقدمه دیدگاه هاى متفاوتى درباره رابطه عرض و جوهر مطرح شده؛ سپس مشکلات هریک از دیدگاه ها بررسى شده است و سرانجام با ارائه راه حل و مقایسه ضمنى آنها زمینه براى این نتیجه فراهم شده است که در مقام تعیین معیارى براى عرض، انفکاک پذیرى عرض از جوهر جایگزین مغایرت وجودى آنها شود.
صفحات :
از صفحه 11 تا 38
مشخصات اثر
حل معضل معقول ثانی فلسفی توسط صدرالمتألهین و ثمرۀ آن
نویسنده:
محمد موسوی بایگی , مجتبی رحمانیان
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
بحث از معقولات اولی و ثانوی، در ضمن مسائل پیرامون علم جا می‌گیرد، اما بین حکمای مسلمان بیشتر از جهت هستی‌شناسی مطرح شده است و آنان دغدغۀ تعیین نحوۀ تقرر این مفاهیم را داشتند. تقریباً همۀ حکما تا قبل از ملاصدرا تحقق خارجی این مفاهیم را محال دانسته، معتقد بودند هنگامی که یکی از این مفاهیم بر امری خارجی حمل می‌شود، در واقع بین یک امر ذهنی و خارجی ربطی برقرار شده است. ولی ملاصدرا بر این عقیده است که ربط میان امر ذهنی و خارجی محال است و طرفین ربط باید در ظرف تحقق ربط و اتصاف محقق باشند. اگر اتصاف در ذهن است، طرفین آن باید ذهنی باشند و اگر اتصاف در خارج است، طرفین آن باید در خارج باشند.
مشخصات اثر
امكان ذاتی و امكان استعدادی از نظر ملاصدرا و علامه طباطبايی
نویسنده:
محمد سعيدی مهر، ‌شهريار كمالي سبزواری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
بنیاد حکمت اسلامی صدرا,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
صدرالمتألهين در ابتدا امكان ذاتي و امكان استعدادي را مشترك لفظي ميداند ولي در نهايت قول به اشتراك معنوي آنها را پذيرفته و هردو را از سنخ معقولات ثانيه» فلسفي قلمداد ميكند كه به وجود منشأ انتزاعشان موجودند. او در مباحث قوه و فعل كتاب اسفار‌ ‌گامي جلوتر گذارده و امكان استعدادي را از سنخ معقولات ثانيه» فلسفي‌يي ميداند كه از وجود في غيره و ربط و نسبت خارجي انتزاع ميشود، اما پاسخ وي به شبهه» «اضافه» موجود به معدوم» نيز محل اشكال و تأمل است. علامه طباطبايي ضمن پذيرش وجود امكان استعدادي بنحو وجود في غيره و رابط و ارائه» تبيين صحيحي از چگونگي اين ربط و نسبت در خارج، پاسخ مناسبي براي شبهه» مذكور فراهم مي‌آورد و برهان بديع خود را در باب خروج از قوه به فعل ارائه ميكند.
صفحات :
از صفحه 51 تا 60
مشخصات اثر
علم حضوری و نسبت آن با معقول ثانی (در فلسفه اسلامی معاصر)
نویسنده:
جلیل محمدی خانقاه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
ما در این رساله پس از بررسی اختصاری علم حضوری و معقول ثانی،ارتباط این دو شاخه از علم را در دو مقام مورد نظر قرار داده ایم زیرا بر اساس یک طرح کلی ریخته شده از سوی علامه طباطبایی،معتقدیم این دو قسم از علم در دو جا به یکدیگر مرتبط هستند.در مقام اول نشان می دهیم که انتزاع و پیدایش هر گونه مفهومی از جمله معقول ثانی پس از یک یافت درونی(علم حضوری)است.آنگاه درستی این قاعده کلی را در اهم معقولات ثانیه فلسفی مانند وجود و عدم،وحدت و کثرت ،جوهر و عرض ،علت و معلول ،وجوب و امکان و امتناع ،قوه و فعل ،حرکت ،زمان مورد دقت قرار داده ایم. در مقام دوم به این امر پرداخته که اثبات ارزش معقولات ثانیه و مطابقت این مفاهیم با واقع و نفس الامر خویش تنها با پا درمیانی علم حضوری ممکن است.بدین شکل که ما با علم حضوری خطاناپذیر وبدون وساطت هرگونه صورت ادراکی دیگر مطابقت این مفاهیم با نفس الامرشان را می یابیم.
مشخصات اثر
حقیقت مفاهیم کلی وکیفیت ادراک آنها از دیدگاه ملاصدرا
نویسنده:
اکرم مهرابی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مدخل مفاهیم(دانشنامه مفاهیم)
وضعیت نشر :
ایرانداک,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
ملاصدرا شیرازی: صدرالمتألهین
چکیده :
یکی از مباحث مهم عقلی و معرفت شناسی که مورد توجه فلاسفه مسلمان است "حقیقت مفاهیم کلی و تقسیم بندی معقولات یا مفاهیم کلی و اوصاف آنها" است. این تقسیم بندی اهمیت زیادی در مباحث فلسفی و معرفت شناسی دارد. اما همواره در تاریخ تفکر فلسفه یکی از بحث های جدی ،نزاع در مورد حقیقت کلی بوده است و این بحث از دوره افلاطون و شاید قبل از وی نیز مطرح است . تفسیرهای مختلفی در باب مفهوم کلی صورت گرفته است ؛از جمله نظریه افلاطون که به "واقع گرایی "اشتهار دارد؛نظریه ارسطو که کلی را مفهومی ذهنی و ساخته عقل (مرتبه ای از نفس ) می داند.ملاصدرا اولین فیلسوفی است که بین مفاهیم کلی تفکیک دقیقی را انجام داد. وی علاوه براین، مفاهیم کلی را به دو دسته تقسیم نمود : معقولات اولی و ثانی و دومی را (معقولات ثانی) به دو شکل پذیرفت : فلسفی و منطقی. از سوی دیگر حقیقت ادراک و چگونگی حصول ادراکات به طور اعم و ادراکات عقلی به طور اخص از دیرباز در اندیشه حکما و فلاسفه جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است . معرفت حقیقی همان ادراک کلیات است. دو دیدگاه واقع گرایانه درباره شیوه ادراک عقلی طرح شد. افلاطون قائل به علم فطری به کلیات است. ارسطوئیان از نظریه تجرید دفاع کردند. ملاصدرا از جمله فیلسوفانی است که به طور مبسوط و متفاوت از دیگران به این مسئله پرداخت. دیدگاه اول به هیچ عنوان برای ملاصدرا قابل قبول نیست. هم چنین اگر چه اکتسابی بودن ادراکات عقلی را می پذیرد اما نظریه تجرید را نقد می کند و براساس اصول فلسفه خود درباره علم، به سه نظریه ظاهراًمتفاوت درباره کیفیت ادراک عقلی می پردازد. با توجه به این نظریات صدرا و دقت در کلمات ایشان روشن می گردد که آرای مختلف صدرا ،حاکی از تحولات و تطورات مختلف نفس است.
مشخصات اثر
معقولات ثانی و تبیین مبانی و پیامدهای آن در حکمت متعالیه
نویسنده:
سمیرا ملاباقریانتالخونچه
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
چکیده معلومات و دانش‌های بشری به طور کلی از سه دسته مفاهیم به ظاهر متفاوت تشکیل یافته‌اند. این سه دسته ذیل عنوان معقولات اولی، معقولات ثانی فلسفی و معقولات ثانی منطقی معرفی شده‌اند؛آراءابن سینا وملاصدرا دو نقطه عطف در پیدایش و تکامل این مفاهیم است؛ومباحث مربوط به آن در برهه‌ای از تاریخ فلسفه به طور صریح مطرح نبوده ودر دروه تاریخی طرح آن نیز فراز و فرود بسیار داشته‌است. قبل از ملاصدرا بیشتر به معقول ثانی منطقی توجه ‌شده است اما ملاصدرا باتوجه ورویکردی خاص به معقولات ثانی فلسفی پرداخته‌است.ازجمله نکاتی که به عنوان شاخص شناخت و تمییز معقولات مطرح بوده، چگونگی عروض و اتصاف این معقولات است.در نوشتار حاضر دیدگاه خاص ملا صدرا پیرامون نحوه عروض و اتصاف معقولات ثانی فلسفی با ارائه تعریف متفاوت از اتصاف بیان می‌گردد؛وبراین نکته تأکید می شودکه او با نقد قاعده فرعیه به لزوم وجود دو طرف اتصاف (موضوع و محمول) در ظرف اتصاف تأکید می‌کند. و بیان می دارد که اتصاف، نسبت و ربط است و ربط تابع طرفین است،بنابراین اتصاف نسبت بین دو چیز متغایر است و این تغایر خارجی است.بدین ترتیب از دید او در معقولات ثانی فلسفی، هم اتصاف و هم عروض خارجی است و معقولات چهره‌ی وجودی می‌یابند. مباحث مربوط به معقولات ثانی بر بسیاری از مسائل و مباحث فلسفه تأثیرگذار است از جمله در بحث تقسیم قضایا، بحث موضوع فلسفه و مسائلی مربوط به ذهن و عین و مسئله معرفت بشری.کلید واژگان: معقول اولی، معقول ثانی منطقی، معقول ثانی فلسفی، اتصاف، عروض
مشخصات اثر
رهیافتی نوین در مقایسه مقولات کانتی با معقولات ثانیه در فلسفه اسلامی
نویسنده:
مهدی حسین زاده یزدی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
کانت قوه فاهمه را واجد مفاهیمی مقدم بر تجربه میداند. این مفاهیم یا مقولا ت، ساختار و صورت کلیت بخش و ضرورت آفرین احکام هستند. در نگاه کانت شناخت واقعیت در قالب این مفاهیم برای آدمی سامان میگیرد. از سوی دیگر، در فلسفه اسلا می مفاهیم حقیقی و کلی به معقولا ت اولی یا مفاهیم ماهوی که حاکی از ماهیات اشیاء هستند و معقولا ت ثانیه منطقی و معقولا ت ثانیه فلسفی تقسیم میشوند. این نوشتار به مقایسه مقولا ت کانتی با معقولا ت ثانیه در فلسفه اسلا می میپردازد. نگارنده بر این باور است که توجه به لحاظهای مختلف در مفاهیم، این نوشتار را از دیگر نوشتارهای مشابه متمایز میکند. در اینجا ما نخست به توضیح لحاظهای مختلف مفاهیم میپردازیم و در ادامه با تبیین مختصری از مقولا ت کانتی و معقولا ت ثانیه در فلسفه اسلا می، به مقایسه آنها مینشینیم.
مشخصات اثر
رابطه مفهوم و مصداق در نظام فلسفی صدرالمتالهین
نویسنده:
فیاض صابری,سید مجید میردامادی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
موضوع تحقیق حاضر، رابطه مفهوم تصوری و مصداق در نظام فلسفی صدرالمتألهین است. فرضیه مطابقت اقسام مفهوم تصوری و مصداق در این مقاله به ثبوت میرسد. بر اساس مبانی حکمت متعالیه و بنا به اصل تطابق عوالم و وحدت ماهوی حقایق، مطابقت مفاهیم تصوری و مصداق اثبات میگردد. در مفاهیم ماهوی جزئی، با حصول صور ادراکی مماثل صور طبیعی در نفس؛ و در مفاهیم ماهوی کلی از سه وجه: 1 ) اتحاد نفس با عقل فعال 2)مشاهده صور عقلی 3)کلی طبیعی و افراد، مطابقت مفهوم و مصداق توجیه میشود. معقولهای ثانی منطقی که از عوارض معقولهای اوّل میباشند رابطه انطباقی با مصداق ذهنی (معقول اوّل و معقول ثانی منطقی) دارند. معقولهای ثانی فلسفی بجز مفاهیمی که طبیعت محصل ذهنی و خارجی ندارند، ما بازاء خارجی دارند. دلیل صدرالمتألهین بر اثبات این مطلب آنست که در ظرف هر نسبتی دو طرف نسبت وجود دارد. معقول ثانی فلسفی رابطه انکشافی با مابازاء دارد و بر آن منطبق است.
مشخصات اثر
بررسی و مقایسه معقولات ثانیه فلسفی در سنت فلسفه اسلامی با مقولات کانتی
نویسنده:
علی فتحی
نوع منبع :
مقاله , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
چکیده :
مسئله تبیین فرایند معرفت و شناخت، از جمله مهم ترین دغدغه های فیلسوفان طی تاریخ تفکر و اندیشه و خاستگاه شکل گیری اختلاف-نظرها و مشاجره های بسیار در این میان بوده است و در یک کلام می توان گفت در دوره جدید پس از دکارت و در اوج آن در کانت فلسفه به عرفت شناسی تحویل و به تعبیری مترادف با آن تلقی می شود. نگاهی تطبیقی به جریان شکل گیری معرفت و یا تطبیق برخی عناصر به کار رفته در آن افزون بر اینکه نقاط قوت و یا ضعف دو سنت فلسفی را بر ملا می سازد، راه را برای پژوهش و تطبیق و معــاضدت و مسـاعدت همـدیگر، بـرای رسیدن به نقطه ای مطلوب تر می گشاید.این نوشتار با تطبیق معقولات ثانیه فلسفی در سنت فلسفه اسلامی و مقولات فاهمه کانتی در پی آن است که با برداشتن گامی در این مسیر، زمینه را برای کاوش بیشتر پژوهشگران فلسفه فراهم آورد.
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 13