جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف پژوهش حاضر مطالعه رابطه کاربری رسانه ها به ویژه اینترنت با رفتار سیاسی (سنتی و غیرسنتی) دانشجویان است. علاوه بر تاثیر رسانه ها که از طریق میزان دسترسی، منابع مورد استفاده برای جستجوی اخبار و... مورد سنجش قرار گرفت، تاثیر عوامل محیطی و شناختی و اثربخشی سیاسی نیز کنترل شد. جامعه آماری تحقیق را دانشجویان دانشگاه تهران در چهار گروه علوم انسانی، فنی مهندسی، علوم پایه و هنر تشکیل می دهند. 295 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند و اطلاعات با استفاده از پرسش نامه جمع آوری شد.بر اساس یافته های پژوهش، میزان استفاده از اینترنت برای پیگیری اخبار سیاسی بسیار بیش از سایر رسانه هاست و حدود 90 درصد از پاسخ دهندگان با هدف جستجوی اخبار سیاسی اینترنت استفاده می کنند. دانشجویان در میان رفتارهای سیاسی غیرسنتی (جدید) شرکت در تظاهرات و در میان رفتارهای سیاسی سنتی شرکت در انتخابات را بیش از سایر انواع فعالیت ها انجام می دهند. نتایج الگوی معادلات ساختاری (لیزرل) نشان داد که تاثیر متغیر مواجهه با اخبار رسانه بر رفتار سیاسی از طریق متغیر بینابین اثربخشی سیاسی است.

جایگاه دیپلماسی و رفتار سیاسی در پی گیری اهداف و منافع کشورها که از گذشته تاکنون مورد توجه دولتمردان و سیاست گذاران بوده، طرح موضوع و تبیین دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام را بیش از هر زمان دیگر حایز اهمیت نموده است. از نظر تاریخی، دیپلماسی در قالب شیوه های مسالمت آمیز و استفاده از مذاکره و گفتگو برای ختم جنگ، اعاده صلح و تامین اهداف معنا یافته است و به حکومت پیامبر اسلام (ص) و نیز دوره های قبل از میلاد باز می گردد.این مقاله با عنایت به ضرورت موضوع در صدد است تا با استناد به منابع تاریخی اسلام، دیپلماسی دولت اسلامی و سیره و رفتار سیاسی پیامبر (ص) را در حوزه روابط و سیاست خارجی دولت اسلامی تبیین نموده و در پاسخگویی به جایگاه و ماهیت دیپلماسی و رفتار سیاسی در اسلام از سیر تطور تاریخی و نمودهای تاریخی دیپلماسی پیامبر اسلام (ص) و همچنین اصول و مبانی دیپلماسی به همراه ابزارهای دیپلماسی و رفتار سیاسی بهره جوید.

رفتار سیاسی نخبگان فرهنگی به لحاظ تأثیر و الگو سازی در جریان ها ی تاریخی حائز اهمیت فراوان است. با توجه به اینکه دوره اموی هم زمان با شکل گیری نحله ها و گروه های مختلف فرقه ای و سیاسی است، نخبگان فرهنگی با عملکرد خود به صورت مستقیم یا غیر مستقیم هدایت این گروه ها و در حقیقت جامعه را بر عهده داشتند. قابل ذکر است که نوع رفتار سیاسی نخبگان فرهنگی با حاکمیت سیاسی اموی با توجه به سه عامل علایق مذهبی، قومیت و منزلت اجتماعی سنجیده شده است و بر این اساس نخبگان فرهنگی در چهارسنخ موافق، مخالف، بی طرف و مذبذب دسته بندی شده اند.در پژوهش حاضر با رویکردی توصیفی- اکتشافی و دسته بندی و طبقه بندی اطلاعات به قصد سنخ شناسی نخبگان فرهنگی اقدام شده است. بر این اساس با استفاده از منابع تاریخی ، ادبی ، انساب و طبقات به استخراج اطلاعات و در نهایت با چالش داده ها به مقایسهو بررسی کمّی داده های آماری پرداخته شده است.با توجه به نتایج بدست آمده از پژوهش ،ادبیات همگام با علوم رایج این دوره( علوم اسلامی )رشد کرده و شاعران بار اصلی ادبیات را به دوش می کشیدند، بیشتر شاعران این دوره از قوم عدنانی و از طبقه متوسط جامعه بودند، این در حالی است که حضور کم رنگ موالی در عرصه شعر و شاعری و خطابه قابل تأمل است .اما از سو ی دیگر موالی پا به پای اعراب عدنانی و قحطانی در علوم اسلامی ( فقه ،حدیث،قرآن و تفسیر ) فعالیت می کردند و گاه نیز در این علوم پیشرو بودند، به طوری که بیشترین آمار را در چهار سنخ رفتاری به خود اختصاص دادند.

رادیکال از واژهRadixبه معنای ریشه است و نظر کسانی را که خواستار تغییر اساسی و سریع در جامعه هستند می‌رساند. این اصطلاح هر عمل و نظر سیاسی و اجتماعی را که خواهان تغییرات فوری و قاطع در نهادهای اجتماعی است، در بر می‌گیرد. همچنین اصطلاح رادیکالیسم در باب کسانی اطلاق می‌گردد که از موسسات سیاسی و اجتماعی موجود ناراضی باشند. آن‌ها عموماً طالب تغییرات اجتماعی و در هم پاشیدن اوضاع حاضر و تأسیس موسسات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی شایسته‌تری هستند. با بررسی جامعه ایران از دهه 1340 به بعد شرایط خاصی از نظر سیاسی، اجتماعی-اقتصادی و فرهنگی (مدرنیزاسیون) بر کشور حکمفرما شد که تغییرات گسترده‌ای را در سطح جامعه به وجود آورد و موجی از مخالفت‌های گسترده‌ای را از سال 1340 به وجود آورد که همگی سبب نوعی رادیکالیسم سیاسی شد. یافته‌های پژوهش حاضر نشان می‌دهد، اجرای سیاست‌-هایی چون؛ بی‌اعتنایی به مذهب و روحانیت، ترویج و تبلیغ فرهنگ غربی و موارد دیگر سبب نوعی رادیکالیسم سیاسی شد. لذا ظهور جنبش‌های اسلامی ویژگی عمده این مقطع از تاریخ معاصر ایران است. سوال اصلی ما در این تحقیق این است که چرا رادیکالیسم سیاسی در میان نیروهای اسلامی در دهه‌های 40 و 50 شیوع پیدا کرده است؟ به نظر می‌رسد فرضیه ما در این تحقیق می‌تواند این باشد: ماهیّت، ساختار و عملکرد (نوسازی ناموزون) نظام سیاسی پهلوی دوم موجب به وجود آمدن رادیکالیسم سیاسی میان گروه‌های سیاسی اسلامی در دهه‌های 40 و 50 شده است بنابراین تلاش می‌گردد از منظر جامعه شناسی سیاسی و تاریخی این موضوع مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد.

مقصود اصلی این پژوهش برقرار کردن پیوند میان سوژه و حقیقت در هستی اجتماعی است. به عبارتی دیگر ما با پیش فرض گرفتن وجه سوبژکتیو کنش گر اجتماعی در صدد ایجاد پیوند میان این جنبه از کنش گر با نظام حقیقتی است که در هستی اجتماعی می بایست تحقق یابد. تحقیق زیر ماحصل پرداخت به چنین پیوندی در اندیشه سیاسی گئورگ لوکاچ است. لوکاچ در جوانی کاملا تحت تأثیر سنت کانت و نوکانتی ها بود و شکاف کانتی میان جهان واقعیت و جهان ارزش یا «باید» ها را پذیرفته بود. اما برخلاف این مکتب، او اعتقاد داشت این شکاف امری است تراژیک و مانع برقراری پیوند میان جهان واقعیت اجتماعی یا جهان «هست» ها با جهان ارزش ها یا «باید» ها است. این وجه تراژیک به خصوص در اثر مهم دوره ی جوانی او یعنی نظریه رمان کاملا مشهود است او در این اثر انسان کانتی را انسان مسئله دار می داند که تشویش هایش او را اسیر خود کرده اند اما جنبه ی مهم این اثر تغییر جهت لوکاچ از کانت گرایی به هگل گرایی است. نظریه رمان نقطه ی عطف این رخداد است. اما انقلاب اکتبر روسیه و سایر بحران هایی که مصادف با جنگ جهانی اول برآمدند توجه او را بیشتر به این سمت سوق داد و این اتفاقات سرآغاز چنین تغییر رویه ای در لوکاچ گردید و کتاب تاریخ و آگاهی طبقاتی معرف گذر لوکاچ از دوره جوانی به بلوغ است. البته نکته مهم این که جهش فوق به واسطه کارل مارکس، فیلسوف رادیکال قرن 19 رخ داد. در نظام فکری لوکاچ بالغ سوژه معادل است با آگاهی و منظور از آگاهی خود تحقق بخشی واقعیت اجتماعی است. به علاوه حقیقت نیز معادل است با تحقیق عینی این آگاهی به واسطه یک سوژه جمعی که منتهی به عینیت یافتن حقیقت هستی اجتماعی است نهایت امر این که این سوژه جمعی، همان عنصری است که میان جهان واقعیت اجتماعی و حقیقتی که می بایست در این جهان تحقق یابد وساطت می کند. این امر اگر چه به وساطت کنش گر اجتماعی خاصی (طبقه کارگر) رخ می دهد اما کلیت هستی اجتماعی را در بر می گیرد. به عبارت دیگر طبقه کارگر آن سوژه ای است که تعیین کننده واقعیت عقلانی و حقیقت هستی اجتماعی است.

اهمیت اخلاق و سیاست و پيوند و پيوستگي اين دو در اندیشۀ امام خمینی(ره) بسیار برجسته است.مواجهۀ امام با سیاست و اخلاق در راستای رسالت انبیاء و برای تربیت انسان و به منظور تقرب به ذات الهی است. در نگاه امام اخلاق بر سیاست تقدم دارد و غایت آن محسوب می‌شود و سیاست فی‌نفسه از آن‌ جهت که زمینه را برای تهذیب و تزکیه و پرورش انسان مهیا می‌کند مورد توجه قرار می‌گیرد. بنابراین رابطۀ اخلاق و سیاست در نگاه امام یک رابطۀ متقابل و با محوریت اخلاق است. از یک جهت سیاست زمینه را برای پرورش اخلاقی و اجرای مکارم اخلاقی فراهم می‌کند و از سوی دیگر اخلاق معیارهایی برای رفتار سیاسی پیش می‌نهد که با توجه به آن معیارها، رفتارهای سیاسی درست و نادرست از هم تشخیص داده می‌شوند. با عنايت به اينكه این پژوهش در پي بررسی اندیشه‌های امام در خصوص پیوند دو مولفه "اخلاق" و "سیاست" است. مي‌توان گفت هدف از سیاست و اخلاق درديدگاه اسلامي و به تبع آن ازمنظرامام خميني(ره) سعادت بشری است و این سعادت بدون درک مناسبی از انسان و سعادت‌اش ميسر نیست. سعادت انسانی در اندیشۀ امام عبارت است از قرب الهی و راه این سعادت از طريق اخلاق یعنی تزکیۀ نفسانی بشرمی‌گذرد.در اندیشۀ امام روش و طریقۀ نائل شدن به مقام سعادت با تمسك به دین مبین اسلام و دست آويختن به ريسمان دو ثقل گران سنگ يعني قرآن كريم و عترت پيامبراسلام عملي است . مفهوم ولایت در اندیشۀ سیاسی امام، مفهومی کلیدی و بيانگر نيابت سياسي–اخلاقي عترت رسول الله و امام معصوم است. درمنظر امام خميني ولی فقیه مظهر"خليفه الهي" درعصرغيبت و حاکم و مجری احکام الهی در جامعه است و این مفهوم پیوند جداناشدنی با حوزۀ اخلاق دارد؛ چرا که ولی امر از يك سو مذهب به ملکات وصفات اخلاقی و از سوي ديگر مسلح به توانمندي در بينش و مديريت سياسي – ديني است و قبل از همه عدالت را در نفس خود محقق ساخته است.براساس اين بينش ولايت فقيه درانديشه سياسي امام خميني مظهر تحقق پيوند ناگسستني اخلاق و سياست است.

جایگاه رفیع و شخصیت والاى امام(علیه السلام) در فرهنگ شیعه و نیاز همیشگى جامعه مسلمین، به خصوص جامعه ما در عصر حاضر، به الگوگیرى از روش هاى سیاست گذارى و حکومت دارى امام على(علیه السلام) ما را بر آن داشت که به بررسى و تبیین، یکى از جنبه هاى زندگى اجتماعى و سیاسى ایشان بپردازیم.امام على(علیه السلام) در دوران حیات رسول اکرم(صلى الله علیه وآله) لیاقت و شایستگى خود را براى رهبرى پس از ایشان، نشان داد و بارها پیامبر(صلى الله علیه وآله) این مطلب را به مسلمانان یادآورى کرد. ولى پس از رحلت پیامبر(صلى الله علیه وآله) عده اى به مخالفت با امام على(علیه السلام) برخاسته و جایگاهى را که برازنده او بود، تصرف کردند. پس از گذشت سال ها، هنگامى که جامعه مسلمین از الگوى جامعى که پیامبر(صلى الله علیه وآله)براى آن بنا نهاده بود، فاصله گرفته بود، مردم به امام روى آوردند و براى سپردن رهبرى، به ایشان پایفشارى کردند اما این برهه از زمان پایان مخالفت ها با امام نبود، بلکه مخالفت ها با او ابعاد گسترده تر و شدت بیشترى یافت فزون خواهان و قدرت طلبانى که تاب تحمل عدل علوى را نداشتند و کوردلانى که درک و پیروى از سیاست هاى حکیمانه امام بر ایشان دشوار بود، به مخالفت با امام برخاستند و مشکلات و موانع فراوانى در برابر او به وجود آوردند.تبیین چگونگى رویارویى امام با این مخالفان از اهداف ما در این پژوهش است.لذا در بخش اول رساله ابتدا واژه مخالف و معاند و برخورد را تفسیر کرده و نیز اقسام مخالف را بیان کرده ایم. و در بخش پایانى گونه هاى برخورد امام(علیه السلام) با مخالفان به تناسب نوع مخالفت و انگیزه و آنان از میان تاریخى عصر امام على(علیه السلام) بیرون کشیده شد و تحت عناوین مخالفان فکرى و اعتقادى - مخالفان نظامى و مخالفان سیاسى مدارا - سکوت نصیحت گفتگو دسته بندى شده است.برخورد امام با مخالفان واکنش طبیعى در برابر رفتار نامناسب آنان نبود بلکه عملکرد امام در برابر مخالفان همیشه تابع مصالح اسلام و حفظ اصول آن بود و همواره مصالح شخصى خود را فداى مصالح اسلام مى کرد.امام در برابر اجحاف، اهانت و رفتارهاى آنان تا آن جا که اصول اسلام مورد تهدید قرار نمى گرفت شکیبایى مىورزید و با آنان رفتارى مسالمت آمیز داشت سخنان آنان را مى شنید و با آنان به گفتگو مى نشست و با مخالفان جز به هنگام رویارویى بر اندازه، برخورد جدى نمى کرد که آن هم پس از توجیه کامل و احتجاج وافى بوده است.اصل در سیاست علوى در قبال مخالفین، مدارا و پرهیز از خشونت و پرداختن به حل منطقى اختلافات بوده است و نبرد آخرین راهى بود که به ناچار براى خارج کردن عضو بیمار درمان ناپذیرى که سایر اعضاى جامعه را نیز در معرض بیمارى و نابودى قرار داده بود، به کار گرفته مى شد.این تحقیق مى تواند به تبین هر یک از مبانى نظرى و روش هاى اصولى امام و هر یک از گونه هاى برخورد امام با مخالفان و تحلیل و تطبیق آن با شرایط کنونى و به کارگیرى در سیاست گزارى هاى کلان باشد

عصری که امام کاظم ع میزیست از چند جهت مهم بود. 1. مواجهه با فرقههای درون گروهی همچون اسماعیلیه، فطحیه، زیدیه2. مواجهه با خلافت عباسی که خود وابستگی به پیامبر اکرم ص داشته و از بنی هاشم به حساب میآمدند و در میان مردم از مقبولیت بیشتری نسبت به خاندان بنی امیه بر خوردار بودند. امام کاظم ع و شیعیان امامی توانستند در متن جامعه ، چه نفوذ به لایه های حکومتی و چه مواجه منفی و مخالفت آشکارا با حکومت به حیات سیاسی خود ادامه دهند و تا حدودی مذهب شیعه امامی را در دیگر مناطق اسلامی با تشکیل سازمان وکالت و فرستادن نقبا و ابواب به این مناطق گسترش دهند.در زمینه سیاسی دیگر شیعیان همچون زیدیه با قیامهای متعددتا حد بسیاری خلافت عباسی را دچار مشکل کردند که تشیع امامی در هیچ یک از این قیامها شرکت نکردند. شیعیان اسماعیلی وفطحیه که در ابتدای تشکیل فرقه خود بودند تا حدودی مشکلاتی را برای امام کاظم و امامیه پدید آوردند که با هدایت امام کاظم و دوری وی از آنان امامیه راه میانه را پیموده و توانستندخود را از گزند خلافت عباسی برهانند.در قسمت وکالت ، امام کاظم با تشکیل و تقویت سازمان وکالت توانستند به صورت یک سازمان منظم این تشکیلات را در آورده و برای رفع احتیاجات شیعیان از آن استفاده نمایند.شاگردان امام کاظم در این دوره بسیار فعال بودند عده ای از آنان به مبارزه آشکار پرداخته و عده ای دیگر نیز به مخالفت پنهانی و عده ای با نفوذ در دستگاه خلافت، به شیعیان و امام یاری و کمک رساندند.گستره جغرافیایی شیعیان را میتوان از وکلای امام و فرستادگان امام فهمید کهبیشتر در ناحیه شرقی جهان اسلام گسترده شده بودند.این نوشتار در چهار فصل و به روش کتابخانهای و با بررسی و استفاده از منابع موجود به صورت توصیفی وتحلیلی تدوین یافته است.

این پایان نامه مشتمل است بر پنج فصل و یک مقدمه در مقدمه بعد از قدردانی در چارچوب تحقیق حکومت ها مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته و حکومت مورد نظر معرفی می گردد در انتخاب موضوع به بررسی مسایل سیاسی و اجتماعی جامعه اسلامی پرداخته شده است آن وقت به سابقه پژوهش پرسش اصلی و فرعی فرضیه ها و مفاهیم حکومت در نهج البلاغه که همان مدیریت هدایت و ... مورد پژوهش قرار می گیرد. در فصل اول ابتدا به مفهوم حکومت که همان مجموعه از سازمان اجتماعی به منظور روابط صحیح اجتماعی و اجرای قوانین تامین مصالح عمومی پرداخته می شود و از دولت تعریف صورت می گردد در آخر هم ارکان حکومت که عدالت و حدت امنیت و ... از دیدگاه امام علی ع مورد پژوهش و تحقیق قرار می گیرد. در فصل دوم از ضرورت حکومت از منظر علی ع بحث صورت می گیرد که ایشان فرمودند مردم به زمامداری نیازمندند خواه نیکوکار باشد یا بدکار تا مومنان در سایه حکومت اش بکار خویش مشغول و کافران هم بهره مند شود و سابقه حکومت ها از نظر تاریخی مورد تحلیل و ارزیابی قرار می گیرد. در فصل سوم اهداف و عوامل پایداری حکومت که همان جمع آوری مالیات اصلاح جامعه اندیشه اقامه عدل باشد پرداخته شده و از عوامل پایداری وحدت ملی اطاعت و پیروی از رهبری مورد توجه و پژوهش قرار می گیرد. در فصل چهارم به ویژگی حکومت اسلامی و تعریف حکومت دینی و حقوق متقابل مردم و حکومت که همان آگاهی عمومی تعهد و تقوای مدیریت باشد پرداخته شده و از نظر دینی حکومت یک وظیفه تلقی می شود و حقوق متقابل مردم و حکومت از نظر قران و نهج البلاغه معرفی گردیده و برای اثبات این مطلب از دیدگاه دانشمندان اسلامی استفاده صورت گرفته است. در فصل پنجم راههای مشروعیت حکومت مورد تحقیق قرار گرفته و مبنای سنتی مورد نقد قرار گرفته و دانشمندان اسلامی پذیرفته که مشروعیت و سیادت دینی به امضای شارع بستگی دارد و مسلمانان در اینکه خداوند منبع نهایی و ذاتی مشروعیت سیاسی است اختلافی ندارد در آخر هم جمع بندی مختصر صورت گرفته است.

رساله حاضر به بررسی دیدگاهها و آراء خلفاء ثلاثه و همچنین همسران پیامبر (ص) درباره ابعاد مختلف شخصیتی امام علی (ع) می پردازد. این نوشتار به دو بخش اصلی تقسیم بندی شده است. بخش اول مشتمل بر پنج فصل است. بخش دوم نیز دارای چهار فصل است. در آخر به جمع بندی و نتیجه گیری نهایی از مجموع مباحث پرداخته شده است.