جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

عنوان :

بینامتنیت قرآنی و روایی در شعر دعبل خزاعی

نویسنده:

قاسم مختاری، ابراهیم ابراهیمی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

کلیدواژه‌های اصلی :

دعبل , قرآن , بینامتنیت (زبان شناسی) , اصطلاحنامه علوم قرآنی , ادبیات , بینامتنیت قرآن , اشعار دعبل خزاعی

کلیدواژه‌های فرعی :

بینامتنی لفظی , پژوهش قرآنی , قرآن و ادبیات , آیات قرآن در شعر , بینامتنیت جولیا کریستوا , بینامتنی مضمونی , انواع بینامتنی ,

فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :

علامه طباطبایی: سید محمدحسین طباطبایی

چکیده :

بینامتنیت (intertextuality) از جمله گرایش‌های نقد جدید می‌باشد که به ارتباط و تعامل بین متون می‌پردازد؛ بر اساس این نظریه، هیچ متنی خودبسنده نیست و آثار ادبی در تعامل با یکدیگر می‌باشند. بر طبق این نظریه، متون و گویندگان آن‌ها متأثر از یکدیگر بوده و آگاهانه و یا ناخودآگاه از سرچشمه‌های ادبی و فکری یکدیگر بهره جسته‌اند. این نظریه در حوزه‌ی ادبیات ملل بازتاب و کارکردی غیرقابل انکار دارد؛ چرا که عرصه‌ی ادبیات، نقطه تلاقی افکار و اندیشه‌هاست و شاهکارهای ادبی هر ملتی پیوسته مورد تقلید و تأثر گویندگان و سرایندگان هر دوره است. متون دینی از جمله منابعی است که ادیبان مسلمان از آن بهره‌ی بسیار برده‌اند. قرآن کریم شاخص‌ترین و مهم‌ترین این متون می‌باشد که جنبه‌های ادبی و بلاغی آن در کنار مفاهیم و آموزه‌های اخلاقی آن موجب شده است تا جایگاه ویژه‌ای در میان ادیبان مسلمان بیابد. آنان همواره با سرچشمه‌‌ی زلال قرآن و مفاهیم والای آن مأنوس بوده‌اند و مضامین قرآنی را به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در آثار خود بازتاب داده‌اند؛ از جمله‌ی آنان، شاعر متعهد و برجسته‌ی شیعی، دعبل خزاعی می‌باشد که شعر و زندگی خود را وقف دفاع از اهل بیت پیامبر (ص)، گسترش آرمان‌های تشیع و نشر فرهنگ قرآن و حدیث، با زبان شعر کرد. روابط بینامتنی قرآن کریم با اشعار دعبل به گونه‌ای زیبا و هماهنگ صورت پذیرفته است. این شاعر شهیر شیعه از آیات قرآن و احادیث شریف نبوی در اشعارش بهره‌ی فراوانی برده و ژرفای این تأثیرپذیری لفظی و معنوی در اشعارش کاملاً نمایان است. در واقع شاعر، زبان شعریش را با زبان آراسته‌ی قرآن و أحادیث زینت داده است. شکل بینامتنی اشعار دعبل با قرآن و أحادیث، از نوع بینامتنی مستقیم یا آشکار و روابط میان آن بیش‌تر از نوع نفی جزئی (اجترار) و گاه نفی متوازی (امتصاص) می‌باشد. این جستار به بررسی شعر دعبل خزاعی از منظر روابط بینامتنی می‌پردازد و پس از ارزیابی اشعار وی بر اساس اصول و قواعد این نظریه، بر آن است تا تأثیرپذیری وی از آیات و روایات را تبیین کند.

صفحات :

از صفحه 53 تا 75

مشخصات اثر

عنوان :

صد نمود از تاثیر قرآن

نویسنده:

جواد حسینی

نوع منبع :

رساله تحصیلی

منابع دیجیتالی :

چکیده

وضعیت نشر :

پایگاه اطلاع رسانی حوزه: ,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , آیات قرآن در شعر

چکیده :

در این پایان نامه، نخست انواع استفاده از قرآن درنظم پارسی یعنی اشاره، تلمیح، تضمین، تحلیل،اقتباس و تمثیل بیان شده است؛ سپس موارد استفاده در چند فصل تحت عناوین ذیل گردآوری و تنظیم شده اند: توحید، معاد، نبوت، خلقت، قرآن، اخلاق طیبه و موضوعات متنوع دیگر.

مشخصات اثر

عنوان :

تجلی آیات قرآنی در دیوان حکیم شفائی اصفهانی

نویسنده:

محمدرضا نجاریان، معصومه وطن پرست

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , ادبیات , شیوه اثرپذیری از قرآن , حکیم شفائی اصفهانی , اشعار حکیم شفایی

کلیدواژه‌های فرعی :

حضرت خضر(ع) , حضرت داود(ع) , حضرت سلیمان(ع) , حضرت عیسی (ع) , حضرت موسی (ع) , حضرت یعقوب (ع) , حضرت یوسف (ع) , حضرت محمد(ص)(اوصیاء) , خیر البشر , یوسف و زلیخا , اثر پذیری واژگانی , اثرپذیری گزاره ای , اثرپذیری گزارشی , اثرپذیری الهامی , معجزه حضرت عیسی(ع) , ادبیات فارسی و قرآن , آیات قرآن در شعر , تعلیم اسماء به آدم , اثرپذیری تلمیحی , سجده فرشتگان به آدم , اثرپذیری تاویلی , اثرپذیری تصویری ,

چکیده :

شرف الدین حسن حکیم شفائی اصفهانی شاعر، عارف و پزشک مقتدر و توانای قرن ده یازدهم هجری است. زندگی وی همزمان با حکومت پادشاهان صفوی بویژه شاه عباس اول بوده است وی یکی از بنیانگذاران سبک «هندی ـ اصفهانی» یا سبک دوره صفویه است که به روایت صاحب عالم آرا ملقب به ملک الشعرا و ممتاز ایران شد. دیوان او دربردارنده 12000 بیت در قالب قصیده، غزل، قطعه، ترکیب بند و رباعی است که 1060 غزل در این میان جلوه می‌کند.او در غزل پیرو حافظ، سعدی و مولوی است و در این نوع ادبی، بابا فغانی شیرازی را استقبال و نظیره گویی کرده است. اندیشه های عرفانی، علاقه مندی به عرفان و تصوف و نیز تبحر خاص شفائی در علوم صرف و نحو عربی سبب شد که وی دیوان خود را با عبارت‌های جا افتاده و فصیح عربی به خوبی تزیین نماید. علاقه ومهارت وی در درک و فهم علم عربی شفائی را به سوی گنجینه پر فیض قرآن رهنمون ساخت. چنانکه بسیاری از ابیات دیوانش به شیوه‌های : اشاره،تلمیح، تضمین،حل، اقتباس، وتمثیل‌های گوناگون به نام و سخنان پیامبر (ص) و سایر معصومین (ع) و ابیات قرآنی آراسته است. شفائی توانسته است دراشعار خود با عبارت پردازی‌ها ،استدلال و بیان ما فی الضمیر به خوبی ازآیات قرآنی و قصه ها و روایات دینی بهترین بهره را ببرد. با استناد به شیوه‌های اثر پذیری؛ نظیر: واژگانی، گزاره ای، گزارشی، الهامی ـ بنیادی، تلمیحی، تأویلی، تصویری؛ نگارندگان در این پژوهش تلاش نمودند تا با بهره‌گیری از جدولهای آماری، گونه‌های مختلف تجلی آیات قرآن و برجستگی نام و داستان زندگی پیامبران و معصومین را در دیوان شفائی تحلیل کنند.

صفحات :

از صفحه 101 تا 136

مشخصات اثر

عنوان :

بررسی تأثیرپذیری ها و کارکرد عناصر قرآنی در اشعار طاهره صفارزاد

نویسنده:

زهرا موسوی، فاطمه سلطانی

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

مشخصات اثر

عنوان :

بینامتنی قرآنی و روایی در شعر مهیار دیلمی

نویسنده:

قاسم مختاری، فریبا هادی فرد

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

کلیدواژه‌های اصلی :

بینامتنیت (زبان شناسی) , اصطلاحنامه علوم قرآنی , ادبیات , بینامتنیت قرآن , مهیار دیلمی , اشعار مهیار دیلمی

کلیدواژه‌های فرعی :

قرآن , پژوهش ادبی , پژوهش قرآنی , قرآن و ادبیات , آیات قرآن در شعر , بینامتنیت در شعر , بینامتنیت جولیا کریستوا ,

چکیده :

نظریۀ «بینامتنی» رویکردی است که به روابط بین متونی پرداخته و موجب آفرینش متن جدید می شود. هر متن خود بینامتنی است که ریشه در متون گذشته داشته و در متون آینده نیز تأثیر خواهد داشت. این نظریه در دهۀ شصت قرن بیستم توسط ژولیا کریستوا بین سالهای 1966و1967 میلادی مطرح شد.ظهور آیات قرآن کریم و سخنان گهربار پیامبر اکرم (ص) و امام علی (ع) در کلام شاعر برجستۀ شیعه، مهیار دیلمی، قبل از هر امری، نشانگر تأثیر پذیری وی از مضامین قرآن و سخنان آن بزرگواران بوده است و همین امر ما را بر آن داشت تا به بررسی روابط بینامتنی بین اشعار مهیار دیلمی و قرآن کریم و کلام پیامبر (ص) و أئمه أطهار(ع) بپردازیم. در این نوشتار گزیدهای از اشعار مهیار مورد بررسی قرار گرفته و نتیجۀ بررسی و تحلیل این روابط نشان میدهد که این اشعار، به تناسب موضوع، با تأثیرپذیری آگاهانه از آیات قرآنی و سخنان گهربار پیامبر (ص) صورت گرفته است. اجرای عملیات بینامتنی، نشان دهندۀ این امر است که بیشترین شکل بینامتنی قرآنی و روایی در این اشعار، به صورت نفی جزیی یا اجترار و نفی متوازی یا امتصاص بوده است.

صفحات :

از صفحه 7 تا 26

مشخصات اثر

عنوان :

تأثیر قرآن و حدیث در دیوان مولانا حسن کاشی آملی

نویسنده:

رحمان ذبیحی، مهدی اکبرنژاد، یونس جلوداری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

کلیدواژه‌های اصلی :

اصطلاحنامه علوم قرآنی , ادبیات , تاثیر قرآن بر ادبیات فارسی , حسن کاشی , اشعار حسن کاشی

کلیدواژه‌های فرعی :

استعاره , صورخیال , پژوهش ادبی , اقتباس قرآنى , پژوهش قرآنی , مدح امیرالمومنین , تلمیح های قرآنی , آیات قرآن در شعر , ترجمه آیات قرآن به شعر ,

چکیده :

شاعران ایرانی از آغاز پیدایش زبان فارسی، کم و بیش به قرآن کریم و احادیث توجّه داشته اند. این توجّه در سده های هفتم و هشتم با گسترش معارف اسلامی و اندیشه های عارفانه به اوج خود می رسد. مولانا حسن کاشی، شاعر پارسی گوی شیعی سدۀ 7 - 8 ه . ق به اقتضای تربیت خانوادگی، علاقۀ شخصی، ذهنیّت مذهبی و سنّت انعکاس معارف اسلامی در شعر پارسی با این منابع معرفتی آشنایی عمیق داشته و در اشعار خود به ویژه در قصاید به مناسبت های مختلف از آنها بهره گرفته است. موضوع پژوهش حاضر بررسی تأثیر قرآن و حدیث در شعر اوست و پس از اشارهای به احوال شاعر، به شیوه های مختلف استفادۀ وی از قرآن و حدیث از جمله تلمیح، تصویر، اقتباس، ترجمه، تأویل و تفسیر و حلّ پرداخته شده است. همچنین ترکیباتی که شاعر در به کارگیری آنها وامدار قرآن و حدیث است، بررسی شده؛ در نهایت اهداف شاعر از کاربرد قرآن و حدیث از جمله استشهاد و استناد، تشبیه و تمثیل، تعلیل و توجیه، برهان و استدلال، تبرّک و تیمّن، توصیف و بررسی گردیده است. این پژوهش بیانگر تأثیرپذیری گستردۀ شاعر از قرآن کریم و به میزان کمتر از احادیث است. شیوۀ غالب اثرپذیری او تصویری و بیشتر با هدف توصیف به ویژه توصیف و منقبت حضرت علی (ع) است.

صفحات :

از صفحه 7 تا 31

مشخصات اثر

عنوان :

زبان و تصویر در تعبیرات قرآنی قصاید عربی سعدی

نویسنده:

محسن ذوالفقاری

نوع منبع :

مقاله , کتابخانه عمومی

منابع دیجیتالی :

نسخه PDF چکیده

وضعیت نشر :

اراک: دانشگاه اراک,

کلیدواژه‌های اصلی :

قصاید عربی سعدی , زبان و تصویر , اصطلاحنامه علوم قرآنی , ادبیات , تعابیر قرآنی سعدی

کلیدواژه‌های فرعی :

سعدی , قرآن , شعر سعدی , قرآن و ادبیات , آیات قرآن در شعر , زبان سعدی ,

چکیده :

تحلیل قصاید عربی سعدی و تبیین ساختار زبانی شاعر در تصاویر قرآنی موجود در این قصاید، محور اصلی مقاله حاضر است که با توجه به جایگاه رفیع سعدی در عرصه ادبیات ایران و جهان، تبیین شاخصه های اصلی زبان تصویری او در راستای اثبات تسلط شاعر بر زبان قرآن و شعر عربی ضرورت می یابد. از آن جایی که رویکرد زبان و تصویر در اشعار سعدی با زیر ساخت تاثیرات شاعر از قرآن، کار نشده است لذا در این مقاله در صدد پاسخگویی به سوالات زیر هستیم: اول این که جایگاه آیات قرآنی در قصاید عربی سعدی چگونه است؟ و میزان ابیات تصویری و غیر تصویری شاعر در چه حدی است؟ دیگر آن که صور خیال در ابیات قرآنی سعدی چه ویژگی هایی دارد؟ و کانون مرکزی تصویر در این ابیات چیست؟ بیان نحوه تقابل و تعامل، پیوند و مجاورت واژگان قرآن در نگاه تصویری شاعر، از رویکردهای دیگر مقاله حاضر است.

صفحات :

از صفحه 139 تا 174

مشخصات اثر

از :	{0}
پست الکترونیک :	{1}
تلفن :	{2}
دورنگار :	{3}
Aaddress :	{4}
متن :	{5}

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

ورود

ثبت نام

در تلگرام به ما بپیوندید