امام سجاد(ع) (95-38 ه.ق.) ,چهارمین پیشوای شیعیان در سالهای 61 تا 95 ه.ق. بوده است.در این سالها, پس از واقعه کربلا ، اختناق وفشارسیاسی برجامعه مسلمین مستولی بود
... د.بعلاوه ستمگریهای خاندان اموی(مانند واقعه حره) بر شدت اختناق می افزود. امام سجاد (ع) وشیعیان به پیروی از ایشان ( متناسب با اوضاع زمانه )روشهای ارشادی خود را در سه محور سیاست ، فرهنگو جامعه برای حفظ و تقویت بنیادهای شیعه پی ریزی و اجرا کرد. در صحنه سیاست خاندان اموی با خشونت ، تکبر و یک جانبه گرایی( که حاصل اندیشه های جاهلی و تعصبات قبیله ای بود ) چنان بر جامعه عراق و حجاز سخت گرفت که ناگزیر ، برخی از بزرگان همچون عبداله بن حنظله ، عبداله بن زبیر از حجاز و مختار ثقفی و سلیمان بن صرد خزائی از شیعیان عراقسر به شورش و قیام برداشتنددرحالیکه شیعیان آماج تند ترین حملات بودند. هرچند که تلخی واقعه کربلا و حوادث پس از آن به همراه کناره گیری ظاهری امام ( بدلیل تقیه سیاسی و نقش پنهان آن حضرت) از عرصه سیاست سبب شده بود که کمتر متعرض شخص امام شوند ، در عین حال امام همواره جایگاه امامت و خاندان پیامبر(ص)را در قالب دعا و نیایش و اعمال خویش به جامعه یاد آور می شد.در عرصه فرهنگ فعالیت امام وشیعیان بسیار جدی و چشمگیر بود. چه با منع رسمی نگارش حدیث توسط خلفا دایره آگاهیهای دینی مسلمانان چندان تنگ شده بود که پس از 70 سال بخش قابل توجهی ازاحادیث نبوی از خاطرهامحوشده بود.همزمان حکومت اموی با ترغیب عالمان مزد بگیر و راویان جاعل در توجیه اعمال و رفتار خویش وتحریف اسلام و مبانی علمی وشیوه های عملی، نظرات و ایده های خود ساخته را جایگزین می کرد، طرح و ترویجاندیشه جبر ، ارجاء و نسبت دادن عقاید انحرافی و موهوم به اسلام و فرقه سازی از جمله این موارد بود .امام سجاد (ع)بیشتر در قالب دعا در اماکن عمومی و در قالب آموزش و درس دراماکن خصوصی و میان اصحاب، با انحرافات مبارزه می کرد. ایشان شاگردانی همچون ابوحمزه پرورید که بعدها بالندگی فرهنگی و تشکیل جامعه شیعیان را با مختصات سیاسی،عقیدتی،فقهی در عصر صادقین(ع)موجب شد.در عرصه اجتماع نیزجریان شیعی به رهبری امام سجاد (ع) برای مبارزه با فساد (که حتی در مدینه النبی(ص) بسط یافته بود) تلاشهای فراوانی کرد. ایشان با پدیده شوم برده داری و تبعیض نژادی و رفتارهای غیر اسلامی با بردگان و زیر دستان و خشونت و رفتارهای متکبرانه با مردم و فرو دستان مقابله کرد، که هر یک ازاین اقدامات فصلی سترگ در تربیت جامعه ، بستر سازی و هویت سازی و شکوفایی تشیع در عصر صادقین (ع)گردید .
بیشتر