در این نوشتار که مشتمل بر شش فصل می‌باشد واژگان تفکّر، تدبّر و تعمّق از منظر قرآن و روایات مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق این پایان نامه مبتنی بوده بر اس
... ستخراج آیاتی از قرآن که هر یک از این سه واژه در آن وجود داشته، و سپس تحلیل محتوای آن آیات براساس برخی تفاسیر منتخب. این سه واژه در عین شباهت ظاهری دارای تفاوت‌های مفهومی بنیادین می‌باشند. تفکّر مفهومیست که ناظر به مقدمات و ابتدا می‌باشد، و تدبّر بر دقّت و عاقبت و آخر کار، و تعمّق (بنابر روایات اهل بیت:) افراط و از حدّ گذشتن است. نشانه‌های خداوند به عنوان موضوع تفکّر در همه آیات تفکّر معرفی شده و اهل تفکّر اهل ادراک این آیات و به این واسطه متوجّه خداوند می‌باشند. تدبّر اصطلاح ویژه‌ای است که وحی قرآنی آن را برای ژرف اندیشی در کل قرآن به کار برده و کاربردی جز در قرآن شناسی ندارد. چنانچه تدبّر در قرآن به معنای تأمّل در جنبه‌های شگفت محتوای قرآن و اعجاز بیانی دانسته شده، امّا کسی که قلب پاک و آماده ندارد و به معرفت امام عصر خویش نائل نشده نمی‌تواند دریافت درستی از حقایق قرآن داشته باشد. تعمّق که بنابر فرمایش امیرالمومنین7 نهایت تلاش هر کس که در معرفت خداوند سبحان تعمّق ورزد، اعتراف به ناتوانی از ادراک معرفت آفریدگار است. لذا تفکّر باید در آلاء پروردگار باشد نه در ذات، زیرا تفکّر در ذات الهی به دلیل نامحدود بودن این قلمرو ممنوع و مذموم است.
بیشتر