جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد هشتم این کتاب به موضوع امام حسین (ع) می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد هشتم شامل: مولد الحسن (ع)، اولاد الحسن (ع)، اسرا الحسن بن علی (ع)، سوالات معاویة للحسن (ع)، شهادة للحسن (ع)، وصیة علي للحسن (ع) و غیره می باشد.

الشيعة في موكب التاريخ، نوشته آيت‌الله جعفر سبحانى (متولد تبريز 1308ش) است كه به بررسى تحليلى و مستندِ پيدايش و سير تاريخى تشيع از دوره پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) تا دوران خلافت عباسى مى‌پردازد. اين كتاب، نام كاملش «الشيعة في موكب التاريخ (دراسة موضوعية في نشئة الشيعة في ضوء الكتاب و السنة و التاريخ)» است. اين كتاب از يك مقدمه كه ناشر نوشته است و سه بخش (بحث در مورد پيدايش تشيع، پندارهاى مطرح‌شده درباره تشيع و تشيع در دوره اموى و عباسى) تشكيل شده است.

این کتاب وضعیت سیاسی حکومت‎ اسلامی در دوران غزوه احزاب (خندق)، دوران پس از وفات نبی اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم) و شرایط حکومت علوی در زمان امام حسن (ععلیه السلام) را مورد بررسی قرار داده است. سید عبدالستار الجابری نویسنده کتاب «الشیعه السیاسی – غزوه الأحزاب – الدوله العلویه» در مقدمه نوشته است: شیعیان در طول تاریخ از مشکلات، بی عدالتی و ظلم‎های بسیاری رنج ‎برده‎اند و فقط در برخی از دوران‎ها فشار سیاسی بر آنان کمتر شده است.

الغارات نوشته ابواسحاق ابراهيم بن محمد بن سعيد بن هلال ثقفى كوفى (م283) است. چون هدف مؤلف در اين تأليف آن بوده كه غارت‌هايى را كه بعد از جنگ نهروان به قلمرو اميرالمؤمنين على عليه‌السلام و سرزمين‌هاى تحت تصرف او از طرف معاويه شده ياد كند آن را الغارات ناميده است. اين نوع تأليف در آن زمان ميان مورخان متداول بوده و ابومخنف، هشام كلبى، مدائنى و نصر بن مزاحم در اين موضوع تأليف داشته‌اند. با اين حال به دليل آگاهى‌هاى فراوان مؤلف، مطالب ارزشمندى خارج از عنوان اصلى غارات بر اين كتاب افزوده شده است. این کتاب در برخی منابع به نام «الاستنفار و الغارات» و در بعضی دیگر با نام «الاسفار و الغارات» ثبت شده است ولی در میان علما و محافل علمی به «الغارات» معروف است. به نظر می‌آید که نام کتاب بر گرفته از یکی از سخنان امام است.(شُنَّت عَلیکُمُ الغَاراتُ) جلد دوم کتاب به ذکر جنایات عمال معاویه در قلمرو حکومت امام علی علیه السلام، و هشدارهای حضرت به کارگزارانش می باشد.

الغارات نوشته ابواسحاق ابراهيم بن محمد بن سعيد بن هلال ثقفى كوفى (م283) است. چون هدف مؤلف در اين تأليف آن بوده كه غارت‌هايى را كه بعد از جنگ نهروان به قلمرو اميرالمؤمنين على عليه‌السلام و سرزمين‌هاى تحت تصرف او از طرف معاويه شده ياد كند آن را الغارات ناميده است. اين نوع تأليف در آن زمان ميان مورخان متداول بوده و ابومخنف، هشام كلبى، مدائنى و نصر بن مزاحم در اين موضوع تأليف داشته‌اند. با اين حال به دليل آگاهى‌هاى فراوان مؤلف، مطالب ارزشمندى خارج از عنوان اصلى غارات بر اين كتاب افزوده شده است. این کتاب در برخی منابع به نام «الاستنفار و الغارات» و در بعضی دیگر با نام «الاسفار و الغارات» ثبت شده است ولی در میان علما و محافل علمی به «الغارات» معروف است. به نظر می‌آید که نام کتاب بر گرفته از یکی از سخنان امام است.(شُنَّت عَلیکُمُ الغَاراتُ) جلد اول کتاب شامل حواشی و تعلیقات مبسوط، مقدمه‌ای قریب به صد صفحه (شانزده صفحه فارسی و بقیه عربی) درباره کتاب شناسی الغارات و مختصرى از زندگانى اميرالمؤمنين على عليه‌السلام و روش ادارى - مالى، سياسى، اخلاقى و خطبه‌هاى آن حضرت، كارگزارانى چون قيس بن سعد، محمد بن ابى‌بكر، مالك اشتر، رويدادهاى آنان در مصر را گزارش كرده است.

النزاع و التخاصم فی ما بین بنی أمیة و بنی‌هاشم، اثر تقی‌الدین مقریزی (845-766ق)، با تحقیق حسین مونس، کتابی است در مورد اختلافات بنی‌هاشم و بنی امیه که به زبان عربی و در اوایل قرن نهم هجری نوشته شده است. این اثر، از کتاب‌های معتبر فلسفه علم تاریخ و نمونه ای از آراء‌اندیشمندان در این زمینه قلمداد می‌شود که قدرت تفکر و بیان و نگارش و استدلال مؤلف خود را به خوبی نشان می‌دهد. کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در چندین عنوان، مطرح گردیده است.روش مقریزی در این اثر، مانند روش استادش ابن خلدون، تحلیلی است. وی به رخدادهای تاریخی به عنوان یک سلسله وقایع که پی درپی می‌آیند، نگاه نمی‌کند. او تلاش می‌کند وقایع تاریخی را تحلیل و از آن نتیجه گیری کند.

با طرح مسأله «خودى» و «غيرخودى» از سوى مقام معظم رهبرى در خطبه هاى نماز جمعه تهران در تاريخ 8/5/78 و 9/7/78 شاهد واكنش ها و موضع گيرى هايى متضاد و بروز بازتاب هايى متفاوت در ميان اقشار گوناگون جامعه بوديم. بسيارى از فرهيختگان در عرصه قلم و سخن، با ارائه يك تحليل عقلانى و دينى و با ديدى مثبت به ارزيابى اين مسأله پرداخته و سرانجام پس از كنكاشى فراوان، طرح آن را كارى معقول و مشروع دانسته، بر ضرورت چنين مرزبندى مشخص بين افراد و جوامع بشرى پافشارى نمودند و ناديده انگارى آن را موجب ظهور پيامدهايى ناگوار در عرصه هاى گوناگون حيات فردى و اجتماعى و در جهت خلاف راه و رسم انبياى الهى، و آرمانهاى به حق امامان معصوم(ع) به حساب آوردند. اما در مقابل، جمع ديگرى در اين عرصه اعتقادى، فكرى و فرهنگى، همانند ديگر عرصه ها با حالتى شتاب آلود و با عناد و كينه اى وصف ناپذير، به اتخاذ موضعى منفى روى آورده و واكنش سلبى در اين زمينه از خود نشان دادند. با علنى شدن اين دو گرايش و دو نحوه برخورد متضاد در سطح جامعه، پرسش هاى فراوانى در اذهان اشخاص و گروه ها شكل گرفت؛ از جمله اين كه آيا به راستى، تمامى انسان ها از هر نژاد و ملتى كه باشند و در هر زمان و مكانى كه زندگى نمايند و با هر زبانى كه سخن بگويند و داراى هر نوع گرايش فكرى كه باشند و از هر مشى و مرامى كه پيروى نمايند و صاحب هر خلق و خويى كه باشند، همسان و يكسانند؟ و يا آن كه هر يك از موارد مذكور و يا دست كم، برخى از آن ها مى توانند موجب تمايز و مرزبندى هاى مشخصى در بين انسان ها گردند؟ آيا مى توان گفت: تقسيم افراد و جوامع بشرى به «خودى» و «غيرخودى» تقسيم بندى معقولى است كه ريشه در فرهنگ دينى و آموزه هاى وحيانى دارد؟ و يا به عكس، بايد گفت: اين گونه تقسيم بندى ها نامعقول و غيرمشروع است؟ آيا اصولا ملاك و معيارى در اين زمينه وجود دارد؟ پيامدهاى نفى اين مرزبندى چيست؟ در این مقاله کوشش شده پاسخ چنین پرسشهایی بر اساس معارف امیرالمومنین (ع) تبیین گردد.

در قسمتهاى پيشين اين مقاله، به تفصيل پيرامون ابعاد مهم حج از جمله: بعد معنوى و عرفانى، بعد فرهنگى و بعد سياسى سخن گفتيم. در بعد سياسى نيز مباحثى از جمله منافع حج، حج عامل قيام، برائت از مشركين در حج، حج و حكومت اسلامى را مطرح نموديم. اينك بررسى ابعاد ديگر حج از نظر خوانندگان گرامى مى گذرد.