جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در قرآن مجید آیه­های متعددی مبنی بر امامت امیرالمؤمنین علی (ع) و فضایل خاص ایشان وجود دارد. این آیات در منابع معتبر و متعدد روایی، تاریخی و ادبی شیعه و سنی ذکر شده است. نکته جالب اینجاست که افزون بر مورخین و مفسرین شیعه و اهل سنت، برخی از ادبا و شاعران مسیحی معاصر نیز در آثار و اشعار خود به این آیه‌ها اشاره کرده و آن را دلیلی بر حقانیت و برتری امام آورده­اند. از این ادبا و شاعران مسیحی معاصر می­توان به افرادی مثل عبدالمسیح انطاکی، پولس سلامه، جورج شکور و سعید عقل اشاره کرد. دراین مقاله سعی شده به روش توصیفی- تحلیلی تعدادی از آیات قرآن که بر امامت و افضلیت امام علی (ع) دلالت دارد در شعر شاعران مسیحی معاصر عرب مورد بررسی قرار گیرد. شیوه کار به این صورت است که ابتدا این آیات از دیوان­ها و قصائد شاعران مسیحی استخراج شده و سپس به تبیین و توضیح آن‌ها پرداخته شده است. از مهم‌ترین این آیات می­توان به «انذار»، «تبلیغ»، «اکمال» و «عذاب» اشاره کرد. بسامد این آیات در شعر شاعران متفاوت است. به لحاظ زبانی هم برخی شاعران تنها به بیان صرف آیات پرداخته‌اند و آمدن فنون بلاغی مثل تشبیه و استعاره بر جلوه و تاثیرگذاری برخی دیگر از اشعار افزوده است.

یکی از آموزه‌های اهل‌بیت(ع) در بیان معارف قرآن کریم، گشودن دریچه‌ای نو و هماهنگ با زمان به نام تأویل است. آیات قرآن افزون بر آنچه از ظاهر آن‌ها استفاده می‌شود، دارای تأویل‌اند و بهترین راه دست‌یافتن به تأویل قرآن از طریق اهل‌بیت(ع) می‌باشد؛ زیرا طبق حدیث ثقلین، اهل‌بیت(ع) به‌عنوان عِدل قرآن به‌شمار می‌روند. در بسیاری از روایات تفسیری اهل‌بیت(ع) به تأویل آیات قرآن پرداخته‌شده است. این پژوهش در پی یافتن پاسخ به این سؤال است که در روایات تفسیری سوره یونس چه نوع تأویلاتی نسبت به امام‌علی(ع) صورت پذیرفته است؟ در این راستا، روایات تأویلی مرتبط با امام‌علی(ع) از بین روایات تفسیری سوره یونس استخراج گردید و با روش توصیفی- تحلیلی مشخص شد که چهار نوع تأویل در این روایات درباره آن حضرت(ع) وجود دارد که عبارت‌اند از: معنای باطنی آیه، مصداق باطنی آیه، مصداق آیه در گذر زمان (جری و تطبیق) و مصداق اتمّ اطلاق آیه. همچنین دونوع دیگر تأویل قرآن یعنی تحقق مفاد آیه و معنای آیه متشابه در روایات یادشده، مشاهده نشد.

ترجمه ماشینی : البلاغه کتابی است مشتمل بر خطبه ها، نامه ها و کلمات قصار حکمت امام علی بن ابیطالب (متوفی 40/661) که توسط محقق و شاعر شیعی قرن چهارم، محمد بن حسین المؤمن (ع) جمع آوری شده است. معروف به الشریف الراضی (متوفی 406/1015). شامل مباحث کلامی مهمی است که عقاید امامیه را منعکس می کند. در قرن چهارم اسلامی ثابت شد که هسته اصلی کلام امامیه شیعیان دوازده امامی، اول الدین، شامل موارد زیر است: توحید (توحید)، عادله (عدل الهی)، نوبوه (نبوت)، امامت (رهبری منصوب الهی)، و معاد (قیامت و آخرت). امام علی همه این موضوعات را در نهج البلاغه به شیوه و سبکی مطرح کرده است که به طور مشخص با زبان متکلمان قرن چهارم اسلامی متفاوت است. این پایان نامه اولین اثری است که به زبان انگلیسی به بررسی پنج اوصول الدین می پردازد که در نهج البلاغه بحث شده است. فصل اول به معرفی این اثر و مروری بر امام علی، الشریف الراضی، نهج البلاغه و روش شناسی اثر می پردازد. فصل دوم به بررسی مباحث اصلی کلامی می پردازد که در قرون سوم و چهارم اسلامی مورد بحث قرار گرفته است. همچنین دو اثر عمده را نقد می کند و این عقیده را که علمای شیعه مانند شیخ مفید (متوفی 413/1022) و شریف المرتضی (متوفی 436/1044) تحت تأثیر ایدئولوژی های معتزلی بوده اند، رد می کند. فصل سوم به بررسی توحید در نهج البلاغه می پردازد و در عین حال عقاید شیعه را با عقاید معتزلی و اشعری مقایسه می کند. فصل چهارم به بررسی مفهوم عداله در نهج البلاغه و بررسی موضع امامیه در مقابل کلام معتزلی و اشعری می پردازد. فصل پنجم نگاهی به نوبوه در نهج‌البلاغه دارد و نشان می‌دهد که موضوعاتی که امام علی علیه‌السلام ذکر کرده است، مبنای توصیف شریف مرتضی از صفات پیامبران است. فصل ششم درباره امامت در نهج البلاغه است که بحث برانگیزترین موضوعی است که متکلمان اولیه شیعه درباره آن بحث کرده اند و مسلماً اولین موضوعی است که بلافاصله پس از رحلت حضرت محمد (ص) مورد بحث قرار گرفته است. فصل هفتم مفهوم معاد در نهج را مورد بحث قرار می دهد و اینکه چگونه امام علی جوهر زندگی را حول تقوای الهی و رسیدن به رضای خدا می چرخاند. اعتقاد به آخرت انسان را به داشتن منش با فضیلت ترغیب می کند و او را به اجرای عدالت در همه تعاملات می کشاند. این پایان نامه از معدود آثاری است که در پژوهش های غرب به بررسی نهج البلاغه، یکی از مهم ترین کتاب های اسلام شیعی می پردازد. این نشان می‌دهد که امام علی موضوعات مهم کلامی را مدت‌ها قبل از اینکه توسط متکلمان مسلمان اولیه بررسی شود، مورد بحث قرار داده است. این نشان می دهد که مفاهیمی مانند خداوند و صفات او، اختیار و اختیار، جوهر نبوت و امامت و نیز مرگ، معاد جسمانی و آخرت در نهج البلاغه بررسی شده است. این امر امام علی را به عنوان مؤسس علم الکلام معرفی می کند و تأثیر اجتناب ناپذیر او را می توان در کلام معتزلی مشاهده کرد. به جای مطالعه الهیات توسط متکلمان و دانشمندان اولیه،…

در این مقاله به روش توصیفی- تحلیلی به بررسی کرامات امام علی (ع) که در متون صوفیه باقی مانده­اند وتصورمی­شود که بخشی از تصور ایشان از حضرت بر پایه همین کرامات شکل گرفته­باشد و تصویر امام علی(ع) و جایگاه و نقش خواب و رویا در کشف و شهود عرفا پرداخته­شده­است. این بررسی نشان­می‌دهد که یکی از مهمترین کارکردهای خواب عرفا حل بسیاری از مسائل و دغدغه‌های ذهنی آنان بوده­است که بیشتر در حوزه مسائل دینی و عرفانی هستند. آن­ها علاوه بر این که این مسائل را از طریق خواب بیان­می‌کردند، از این طریق بر تاثیرگزاری آن بر مخاطبان هم می‌افزودند؛ چون حل این مسائل در خواب از زبان خدا، پیامبر(ص) و مشایخ صوفیه انجام­می‌شده­است. علاوه بر حل مسائل در خواب عرفا، مکاشفاتی از نوع الهام مشاهده­می‌شود که از وقایعی که هنوز در واقعیت اتفاق نیفتاده، خبرمی­دهند.

آرمان شهر اسلامی تنها در پیروی از خدا و سنت پیامبر و معصومین امکان پذیر می باشد و با توجه به راهکار پیش رو، این مهم تنها با اجرای عدالت و فراهم کردن بستر آن میسر می شود ازین رو تحقق تجلی عدالت اجتماعی در ساختار شهر اسلامی به دو عنصر مردم و حاکم آن شهر بستگی دارد و تا زمانی که تعادل بین این دو عنصر برقرار نشود، آرمان ساخت تمدن اسلامی نیز محقق نخواهد شد. در طول تاریخ به هر میزان که حکومتی رعایت عدالت اجتماعی را سرلوحه خود قرار داده است به همان میزان نام خود را به عنوان حکومتی موفق در تاریخ ثبت کرده است یک نمونه موفق از حکومت های عدالت محور، حکومت حضرت علی (ع) می باشد که نمونه کامل اجرای عدالت در همه ابعاد است.

شرق شناسان اروپایی به دلایل گوناگون توجه کمتری به تحقیق درباره تشیع داشته اند و بیشتر با اهل سنت و آموزه های آنان در ارتباط بوده و به تبع آن محتوای بیشتر آثارشان نیز معطوف به گروه مذکور است . با وجود این در مباحثی که به صدر اسلام یا جانشینی حضرت پیامبر (ص) می پردازند به بحث درباره شیعه و شخصیت حضرت علی( ع) نیز روی می آورند نا گفته نماند که پرداختن به تشیع و شخصیت آن حضرت بیشتر به قرن 19 م. و پس از آن بر می گردد. در قرن مذکور همزمان با ضعف شدید دولت عثمانی و دولت قاجار و به تبع آن دست اندازی و نفوذ اروپاییان به ممالک عثمانی و سرزمین ایران ضرورت بررسی و مطالعه ابعاد گوناگون فرهنگ و آداب و رسوم و مذهب این مناطق لازم می شود . این ضرورت ،برخی از خاورشناسان را به تحقیق درباره شیعه و علی (ع) سوق داد.. اندیشمندان اروپایی و به ویژه فرانسوی چون گوستاولوبون، هانری کربن ، انری ماسه، رژی بلاشر و ....درباره شخصیت یا شیوه ی حکومت آن حضرت به تحقیق پرداخته اند. اندیشمندان فرانسوی درباره ی جایگاه امام علی (ع) دو دیدگاه ارائه نموده اند . بسیاری از ایشان با استفاده از منابع معتبر و نگاهی پدیدار شناسانه و محققانه دیدگاهی مثبت در ابعاد مختلف شخصیت امام (امامت، جانشینی پیامبر(ص) ، علم ، سیاست، قضاوت، ایمان، شجاعت، حکومت ، عدالت و.....) ارائه کرده و بر برجستگی های شخصیت ایشان تاکید کرده اند . در مقابل این گروه ، گروه دیگری از خاورشناسان فرانسوی با اهداف مغرضانه و تبشیری و به تاسی از نگاه کلیسا محور در برخی از عرصه ها تشکیک کرده و راه به بیراهه برده اند. این تحقیق با رویکرد توصیفی-تحلیلی درصدد بررسی دیدگاه های خاورشناسان درباره ی ابعاد شخصیت امام علی (ع) است. با مطالعه ی منابع و کتب تالیفی و آثار خاورشناسان فرانسوی درباره ی تشیع و امام علی(ع) و تحلیل آنها به این نتیجه می رسیم که آن دسته از خاورشناسان فرانسوی که به مطالعه ی علمی از منابع معتبر وبا روش پدیدار شناسانه پرداخته اند به نتایج قابل قبول ومهمی رسیده اند ولی آن عده از اندیشمندان فرانسوی که با ذهنیت قبلی و بررسی منابع غیر معتبر وفقط با رجوع به اهل سنت و با روش خطی به تحقیق پرداخته اند ،راه به بیراهه برده و نتوانسته اند به خوانندگان خود چهره ی حقیقی این شخصیت بسیار مهم وتاثیر گذار جهان اسلام یعنی امام علی(ع) را نشان بدهند.

نور ملكوت قرآن اثرى است به فارسى تأليف علامه سيد محمدحسین حسينى طهرانى.اين مجموعه، قسمت اول از دورۀ «انوار الملكوت» (شامل نور ملكوت قرآن، نور ملكوت مسجد، نور ملكوت نماز، نور ملكوت روزه و نور ملكوت دعا) مى‌باشد. مجموعه نور ملكوت قرآن در چهار مجلّد تدوين شده و در آن پيرامون هدايت قرآن به بهترين آئين‌ها و سبل سلام، جاودانگى احكام قرآن، عدم نسخ قرآن، ده اشكال بر مقاله قبض و بسط تئوريك شريعت، پياده و عملى شدن يكايك آيات قرآن در هر عصر، ردّ نظريه كنترل جمعيت و تحديد نسل، نقش و موقعيت قرآن به عنوان يك كتاب آسمانى، نقد و بررسى برخى از كج‌فهمى‌ها از آيات كريمۀ قرآن مجيد، توحيدى بودن منطق قرآن، بيان قرآن در خطاهاى تورات و انجيل، احكام قرآن در مورد جهاد، قتل، بردگى و فديه، تأثير قرآن در تربيت انسان كامل، عظمت اخلاق قرآن، بيان كيفيت خلقت انسان و سيارات در قرآن، بحث و اشكال در مورد فرضيه داروين.طريق تشخيص اسرائيليات از روايات معتبره، سير قرآن در آيات أنفسى و آفاقى، بيان محكمات و متشابهات در قرآن، كيفيت قرائت قرآن در نماز و غير آن، دعوت آيات آفاقيه به توحيد و مكارم اخلاق، عربیت و اعجاز قرآن، عظمت و اصالت قرآن كريم، تأثير قرآن در تمدن عظيم اسلامى، بيان كيفيت كتابت و طبع قرآن، قاطعيت و واسعيّت قرآن عظيم، لغات و اصطلاحات بديعۀ قرآنيه، غيرقابل تغيير بودن و عمومیت قرآن مجيدثبوت تواتر لفظى عبارات قرآنى، عدم جواز قرائت قرآن به قرائت غيرمتواتره، مراد از احرف سبعه و كيفيت جمع‌آورى و تدوين قرآن مجيد بحث شده است. جلد 3 شامل بحث پنجم: «منطق قرآن، توحيد خالص در جميع شؤون است» عناوينى چون:صراحت آيات قرآن در توحيد، ايجاب جهاد، نظريۀ اسلام دربارۀ بردگى، فلسفه جهاد در اسلام، حرّيت انسان و...را دربرمى‌گيرد. بحث ششم: «سير قرآن در آيات أنفسى» شامل مطالبى چون:معنای «متشابه» و «مثانى» از ديدگاه علامه طباطبايى، تفسير معناى محكمات و متشابهات در قرآن، كيفيت قرائت قرآن كريم توسط حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم و...مى‌باشد. بحث هفتم: «ثمرۀ قرآن، تربيت انسان كامل است» مطالبى چون:قرآن مجيد داراى دو مرحلۀ حقيقت و نزول، آيات قرآن كه تأويلش دربارۀ امامان است، حقيقت معناى تأويل در آيات قرآن و...را دربرمى‌گيرد.در پايان هم فهرست تأليفات مؤلف آمده است.

نور ملكوت قرآن اثرى است به فارسى تأليف علامه سيد محمدحسین حسينى طهرانى.اين مجموعه، قسمت اول از دورۀ «انوار الملكوت» (شامل نور ملكوت قرآن، نور ملكوت مسجد، نور ملكوت نماز، نور ملكوت روزه و نور ملكوت دعا) مى‌باشد. مجموعه نور ملكوت قرآن در چهار مجلّد تدوين شده و در آن پيرامون هدايت قرآن به بهترين آئين‌ها و سبل سلام، جاودانگى احكام قرآن، عدم نسخ قرآن، ده اشكال بر مقاله قبض و بسط تئوريك شريعت، پياده و عملى شدن يكايك آيات قرآن در هر عصر، ردّ نظريه كنترل جمعيت و تحديد نسل، نقش و موقعيت قرآن به عنوان يك كتاب آسمانى، نقد و بررسى برخى از كج‌فهمى‌ها از آيات كريمۀ قرآن مجيد، توحيدى بودن منطق قرآن، بيان قرآن در خطاهاى تورات و انجيل، احكام قرآن در مورد جهاد، قتل، بردگى و فديه، تأثير قرآن در تربيت انسان كامل، عظمت اخلاق قرآن، بيان كيفيت خلقت انسان و سيارات در قرآن، بحث و اشكال در مورد فرضيه داروين.طريق تشخيص اسرائيليات از روايات معتبره، سير قرآن در آيات أنفسى و آفاقى، بيان محكمات و متشابهات در قرآن، كيفيت قرائت قرآن در نماز و غير آن، دعوت آيات آفاقيه به توحيد و مكارم اخلاق، عربیت و اعجاز قرآن، عظمت و اصالت قرآن كريم، تأثير قرآن در تمدن عظيم اسلامى، بيان كيفيت كتابت و طبع قرآن، قاطعيت و واسعيّت قرآن عظيم، لغات و اصطلاحات بديعۀ قرآنيه، غيرقابل تغيير بودن و عمومیت قرآن مجيدثبوت تواتر لفظى عبارات قرآنى، عدم جواز قرائت قرآن به قرائت غيرمتواتره، مراد از احرف سبعه و كيفيت جمع‌آورى و تدوين قرآن مجيد بحث شده است. جلد 2 «قرآن روشن‌كنندۀ همه چيز است و قابل نسخ نيست» که شامل مطالبى چون:خطبۀ اميرالمؤمنين در جامعيت قرآن، اصل نوع انسان، بحث و اشكال در مورد فرضيه داروين، اشكالات ده‌گانه مقاله قبض و بسط تئوريك شريعت، معنى و مراد فطرت بنابر تفسير علامه طباطبايى و...مى‌باشد.در پايان اين جلد فهرست ساير تأليفات مؤلف آمده است.

تفسیر «القرآن و العقل» اثر آیت الله السيد نور الدين العراقي می باشد. این تفسیر در سه جلد چاپ شده است. در این تفسیر مفسر سعی کرده است با رویکرد عقلی از ابتدای سوره بقره تا سوره احزاب را تفسیر کند. نگاه مفسر کاملا عقلانی بوده است و تلاش می‌کردند یک فهم عقلانی از قرآن را ارائه بدهد و در بحث‌ها و برداشت‌های عقلانی که از قرآن داشتند به امور یقینی تمسک می‌کردند و معمولا از مباحث عقلی بهره می‌گرفتند که یقینی باشد. پس باید بگویم تکیه گاه مولف بر محور عقل و تدبر بود وکوشیده است تا از حدس و گمان و تخمین‌هاى نابجا دورى کند و بریقین‌ها اکتفا کند. سراسراین تفسیر شامل نکته هاى جالب عرفانى و فلسفى است که تقریبا همه تازه ابتکاری‌اند و براى آشنایان به علوم عقلى بهره‌هاى فراوان دارد. مرحوم نورالدین اراکی سعی کردند در تفسیر خود به دفع شبهات توجه ویژه‌ای داشته باشند. و در واقع می‌توان گفت انگیزه مولف ازنوشتن این تفسیردفع شبهه‌هاى است که از جانب ملحدان پیرامون قرآن مطرح کرده بود. ایشان درباره انگیزه نگارش این تفسیر مى‌نویسد: «برخى از دوستانم و از جمله فاضل و دوست کامل، سید عبدالرسول یزدى - ساکن شهر کاظمیه - از من تقاضا کرد در ردّ برخى از شیاطین غربى که ادعا نموده‌اند: «قرآن بر خلاف برهان است»، چیزى بنویسم. لذا تصمیم گرفتم در قرآن نگریسته و مضمون آنچه را که از ظاهر آن به دست مى‌آید، به رشته تحریر در آورم که ملاحظه کردم تمام آیات مطابق انصاف بوده و بر استوانه‌هاى حکمت استوار است.» علامه‌ طباطبایی درباره این تفسیر گفتند : در میان تفسیرهاى مسلمان‌ها چه در بین شیعیان و اهل سنت بر چنین تفسیرى دست نیافتم که حقا براى دفع ایرادهاى خیالى زمان ما سودمنداست. البته قطعا منظور علامه رویکرد عقلی است که مرحوم اراکی نسبت به قرآن داشتند. جلد 1 این جلد با ذکر احادیثی در باب فضل و فضیلت قرآن و عقل شروع شده و سپس به تفسیر و شرح آیاتی از سور ذیل میپردازد: بقره آل عمران نساء مائده انعام