جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

از زمانی که گودل تلاش کرد صورت‌بندی‌ای منطقی از برهان وجودی ارائه دهد، بحث‌های قابل توجهی دربارۀ اعتبار برهان وی صورت گرفته است. برای مثال، سوبل تلاش می‌کند کاستی‌های برهان گودل را نشان دهد. پتر هایک، منطق‌دان و ریاضی‌دان اهل جمهوری چک، تلاش می‌کند برهان وجودی گودل را به نحوی بازسازی کند که از انتقادات سوبل در امان باشد. به باور او، اگر برهان در سیستم موجهۀ S5 با اندکی تفاوت بازسازی شود، می‌تواند از انتقادات سوبل در امان بماند. در عین حال، هایک معتقد است اثبات اعتبار برهان وجودی ارتباطی به اثبات وجود خداوند ندارد. در این نوشته، ابتدا شرحی از بازسازی هایک از برهان وجودی ارائه و این نکته نشان داده می‌شود که چگونه این نسخۀ هایک از برهان مسئلۀ شکست وجهی برهان را ـ که نسخۀ گودل با آن مواجه است ـ حل می‌کند. آنگاه تلاش می‌شود ادعای اخیر هایک دربارۀ بی‌ارتباطی الهیاتی برهان در قالب دعاوی فیلسوفانی نظیر ویلیام رو و باس ون فراسن فهمیده و ارزیابی شود. در اینجا نشان خواهیم داد که در فرض خاصی می‌توان نشان داد که چنین برهانی می‌تواند به اثبات وجود خدا مرتبط باشد.

سی. دی. براد کوشید تا با اتخاذ رویکردی تجربی به باور دینی بپردازد، رویکردی که پیش از او جیمز و برخی فیلسوفان دیگر نیز اتخاذ کرده بودند. او برای تجارب دینی ارزش معرفت‌شناختی قائل بود و آنها را شاهدی بر باورهای دینی، به ویژه باور به وجود خدا، می‌دانست. شاید بتوان براد را در شمار نخستین متفکرانی دانست که کوشیده‌اند تا تجربۀ دینی را شاهدی بر وجود خدا به حساب آورند و برای این منظور استدلالی اقامه کنند. پس از او، فیلسوفانی چون سوئینبرن، دیویس و آلستون نیز از منظر خود به ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی پرداخته‌اند. به رغم این که مدت زیادی از انتشار مقالۀ «استدلال از طریق تجربۀ دینی» براد می‌گذرد، به نظر می‌رسد استدلال طرح‌شدۀ او در این مقاله همچنان قابل تأمل است. اگر آراء فیلسوفانی را که از ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی دفاع می‌کنند و پاسخ‌های آنها به منتقدان را در نظر آوریم، آنگاه می‌توانیم استدلال براد و دفاع او از ارزش معرفت‌شناختی تجربۀ دینی را تقویت و بازسازی کنیم.