جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی کتابخانه مجازی الفبا،تولید و بازنشر کتب، مقالات، پایان نامه ها و نشریات علمی و تخصصی با موضوع کلام و عقاید اسلامی

فارسی  |   العربیه  |   English  
telegram

در تلگرام به ما بپیوندید

public

کتابخانه مجازی الفبا
کتابخانه مجازی الفبا
header
headers
پایگاه جامع و تخصصی کلام و عقاید و اندیشه دینی
جستجو بر اساس ... همه موارد عنوان موضوع پدید آور جستجو در متن
: جستجو در الفبا در گوگل
...جستجوی هوشمند
مرور > مرور کلید واژه ها
>
عقل‌گرایی
مرتب سازی بر اساس و به صورت وتعداد نمایش فرارداده در صفحه باشد جستجو
  • تعداد رکورد ها : 68
فلسفی شدن علم کلام، رویکرد ناموجه یا روند گریزناپذیر
نویسنده:
محمدمهدی افضلی
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره),
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
شیخ مفید: محمد بن محمد بن نعمان‏
چکیده :
موجه بودن فلسفی شدن دانش کلام از مسائلی است که درباره آن، مواضعی از نفی تا اثبات اتخاذ شده است. بدون توجه به معانی مختلف فلسفی شدن، نمی توان درستی یا نادرستی نگرش ها را اثبات کرد. این امر، گاه به معنای اتخاذ روش فلسفی در تبیین آموزه های دینی، گاه به معنای برگزیدن فلسفه خاصی به عنوان قالب تبیین معارف وحیانی، گاه به معنای به کارگیری برهان های فلسفی در اثبات آموزه های دینی و گاه به معنای تطبیق آموزه های وحیانی بر یافته های انسانی و... به کار رفته است.<br /> مخالفان این روند در دو دسته می گنجند. برخی از ریشه با رویکرد عقلی در تبیین معارف دینی به هر نحوی مخالف اند. عده ای دیگر به دلیل پیامدهای منفی، آن را ناخوش می دارند و مخالفت شان به دلیل امور عارضی است. موافقان نیز نگاه های متفاوت داشته اند. برخی به لحاظ روشی آن را درست انگاشته اند و برخی دیگر، به لحاظ محتوایی نیز به درستی این روند حکم کرده اند.<br /> در این نوشتار، اثبات شده است روندی که به تطبیق آموزه های وحیانی بر یافته های انسانی انجامیده است و بدون معیار به تاویل های ناروا و احیاناً انکار برخی از آموزه های دینی منتهی شده است، چه در به کارگیری روش فلسفی ریشه داشته باشد و چه در معانی دیگر، ناموجه است، ولی به طور کلی مقتضای تعالیم دینی و هویت دانش کلام، تولید یک دستگاه مفهومی معتبر و فرافرهنگی یا بهره گیری از دستگاه مفهومی مستقر بوده است. متکلمان به هردو رهیافت توسل جسته اند. گرچه خشنودی از دستگاه فلسفی خاص یا هر دستگاه مفهومی دیگر فاقد دلیل موجه است. فلسفی شدن دانش کلام نیز در رکود فلسفه تاثیر نداشته، یا دست کم نقش آن کم رنگ بوده است.
صفحات :
از صفحه 33 تا 66
مشخصات اثر
بازخوانی انتقادی اسلامی‌سازی علوم انسانی از منظر اسماعیل فاروقی
نویسنده:
محسن میری (حسینی)
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی إسراء,
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
امام خمینی
چکیده :
مسئله اسلامی‌سازی دانش، حدود سال 1960 طرح شد و اسماعیل راجی فاروقی از جمله پیشگامان این بحث بوده که آرای وی تاکنون در کانون توجه صاحب‌نظران بوده است. این نوشتار در صدد تبیین، تحلیل، نقد و بررسی دیدگاه‌های وی در این زمینه است. فاروقی همچون برخی دیگر، راه حل عقب‌ماندگی مسلمانان را اصلاح نظام آموزشی و حاکمیت بخشیدن اندیشه و باور اسلامی بر این نظام آموزشی می‌داند. از آنجا که این نظام متکی بر متون، ساختار و مدیریت مناسب آموزشی است، باید اسلامی‌سازی در همه این امور صورت گیرد. راهکار فاروقی در این باره، اصول پنج‌گانه اسلامی حاکم بر علم و نیز مراحل دوازده‌گانه تولید و تدوین متون است. پژوهش حاضر با مروری انتقادی بر ایده‌های پیش‌گفته فاروقی، بر آن است تا مهم‌ترین چالش‌های نظریه وی را بررسی کند.
صفحات :
از صفحه 37 تا 76
مشخصات اثر
شکل گیری کلام یهود در سایه کلام اسلامی
نویسنده:
رضا گندمی نصرآبادی، محمدمهدی رضاپور
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
قم: دانشگاه معارف اسلامی,
چکیده :
با بررسی الهیات یهود، قبل و بعد از اسلام، تحولاتی که مسلمانان در میان علمای سنتی یهود پدید آوردند، نمایان می شود. «عقل گرایی» مشخصه بزرگی بود که بعد از اسلام در میان یهودیان شکل گرفت و این ویژگی به جز دوره کوتاهی و آن هم در میان تعداد معدودی همچون فیلون، هیچ سابقه یهودی ندارد؛ تا اینکه کلام اسلامی، بن مایه های این روش فکری را در یهودیت بنا نهاد و بزرگانی از یهودیت، مانند داوود مقمص و سعدیا گائون از جامعه سنتی یهود و قرقسانی در فرقه قرائیم، با پذیرش این تحول، دوره جدیدی از تفکر یهودی را رقم زدند. این تحول، معلول دو عامل مهم بود: یکی دستاورد بزرگ متکلمان مسلمان که علمای ادیان دیگر را به فراگیری آن مشتاق می کرد و دیگری ثبات و امکانی که اسلام در جوامع مسلمان پدید آورد تا علوم مختلف ازجمله کلام اسلامی در میان علمای اسلام و ادیان دیگر شکوفا شود. تأثیر کلامی مسلمانان بیشتر از طرف عقل گراهایی چون معتزله بود که تلاش می کردند عقل و دین را با یکدیگر جمع کنند. این رویکرد مورد قبول علمای یهود واقع شد و آنها برای موجه نشان دادن دین خود در میان علمای ادیان دیگر و نیز دفاع از آن در میان پیروان یهود، نیاز به این روش داشتند و جمع بین عقل و دین، جزء دغدغه های آنان شد.
صفحات :
از صفحه 111 تا 128
مشخصات اثر
رابطه آشتی ناپذیر «عقل» و «ایمان» در اندیشۀ سورن کی یر کگور
نویسنده:
محمد اصغری
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه علامه طباطبایی,
چکیده :
این مقاله به بررسی رابطه عقل و ایمان در اندیشه اگزیستانسیالیستی کی یر کگور می پردازد. کی یر کگور ایمان را با واژه هایی همچون «شور»، «جهش» و «رابطه با خدا» توصیف می کند و آن را برتر از عقل و گاهی در تضاد کامل با آن می پندارد. به نظر کی یر کگور ایمان می تواند ما را نجات دهد، اما نمی توان ایمان را با عقل شناخت. وی در تعارض میان عقل و ایمان جانب ایمان را می گیرد و از این رو «ایمان گرا» خوانده شده است. این مقاله می کوشد نشان دهد که کی یر کگور در تشریح ماهیت ایمان گریزی از نوعی عقل گرایی لیکن نه از نوع عقل گرایی روشنگری ندارد. برای نشان دادن این امر به آراء برخی مفسران اندیشه کی یر کگور نیز استناد شده است.
صفحات :
از صفحه 103 تا 116
مشخصات اثر
بررسی مقایسه ای عقلانیت سیاسی در اندیشه ابونصر فارابی و توماس آکوییناس
نویسنده:
حسن مجیدی
نوع منبع :
رساله تحصیلی , مطالعه تطبیقی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
فارابی و توماس آکوییناس نمایندگان مهم فلسفه اسلامی و مسیحی هستند که مطالعه در اندیشه های فلسفی و سیاسی آنها میتواند به سنجش ما از امکان گفتگوی میان فلسفه اسلامی و فلسفه مسیحی یاری رساند. مطالعه عقلانیت سیاسی به معنای درک نوع نقش و جریان عقل در ارکان نظام سیاسی در این دو فیلسوف دینی شاهد تفاوت هایی در عقلانیت سیاسی آندو هستیم. اگر چه هردوفیلسوف ارسطو گرا و مشایی هستند و نقطه شروع ظریه عقل هردو از کتاب درباره نفس ارسطوست. در حالی که فارابی آرمان گرا، طرفدار نظام واحد و یکپارچه در مدینه فاضله است و با بهره گیری از اسلام و فلسفه افلاطون و نوافلاطونی به تشریح اوصاف جامعه مطلوب، طبقه بندی بهتر از جامعه و مضادات نظام مدینه فاضله میپردازد. آکوییناس همت اصلی خود را بر تدوین کلام مسیحی می گمارد و در اندک نوشته های سیاسی خود تاکید بر عقل را فرع بر ایمان و وحی اما مهم ارزیابی میکند.
مشخصات اثر
نقد اخلاق سکولار بر مبنای اخلاق اسلامی
نویسنده:
عبدالحمید ناصری
نوع منبع :
رساله تحصیلی
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
ایرانداک,
چکیده :
بر خلاف ادعای برخی از نظریه‌پردازان که پدید آمدن سکولاریسم را معلول دانش‌های نوین بشر و دستاوردهای آن در زمینه شناخت طبیعت و رشد تکنولوژی جلوه می‌دهند، علت اصلی شکل‌گیری سکولاریسم را باید در فلسفه الهیات و آموزه‌های مسیحیت، و همچنین اخلاق و سیاست حاکم بر کلیسا جستجو کرد. نقاط ضعف آیین مسیحیت، از جمله فقدان قانون حکومتی، و رواج عقاید مخالف عقل مانند تثلیث و گناه ذاتی، معتقدان به مسیحیت را به این نتیجه رساند که آموزه‌های موجود این دین، نمی‌تواند جواب‌گوی نیازهای اجتماعی و سیاسی جدید باشد. بدین ترتیب، اندیشه سکولار پایه‌ریزی گردید و اعلام کردند که دین، تنها برای برقراری ارتباط انسان با خدا و آخرت آمده است، و ربطی به امور سیاسی و اجتماعی ندارد. اما جامعیت دین اسلام، و مصونیت آموزه‌های آن از تحریف، موجب حضور آن در تمام عرصه‌های زندگی انسان، از جمله در حوزه اخلاق می‌باشد. بر این اساس، تمام تلاش‌های انسانی، و از جمله اعمال اخلاقی او باید در جهت الهی باشد؛ این شناخت توحیدی، پشتوانه همه مفاهیم و ارزش‌های اخلاقی است که علم و عقل انسانی قادر به درک آن‌ها نیست. ایمان به آخرت نیز زمینه‌ساز آراسته شدن انسان به صفات ماندگار بوده، و بدین ترتیب، نبوت و معاد جزء مبانی اخلاق اسلامی به‌شمار می‌رود. مطلوبیت، اختیار، انتخاب آگاهانه و نیت الهی، اساس ارزش اخلاقی در اسلام است. اما سکولاریسم به استقلال اخلاق از دین معتقد بوده، و بر مبانی خاصی مانند اومانیسم، عقل‌گرایی و لیبرالیسم استوار است. در حالی که تعریف برخی از مفاهیم اخلاقی، فقط با فرض مجموعه‌ای از گزاره‌های دینی امکان‌پذیر بوده، و همچنین دین ضمانت اجرایی به اخلاق می‌دهد. در پرتو نگاه دینی است که ارزش‌های اخلاقی ثبات پیدا می‌کند و گذشت زمان و تفاوت مکان، آن‌ها را دگرگون نمی‌کند. انسان در پرتو دین به خودشناسی و خداشناسی دست می‌یابد، و مفهوم آزادی نیز اعتباری بیش از آزادی اجتماعی پیدا می‌کند. در فصل اول، خود سکولاریزم و مفاهیمی که پیوند خاصی با این واژه دارد را تعریف می کنیم. در فصل دوم، هدف اخلاق و اصول موضوعه اخلاق و همین طور اساس ارزش اخلاق اسلامی به صورت اجمال ذکر می شود، و در فصل سوم از اخلاق سکولار تعریف کرده، زمان پیدایش آن را از دوره رنسانس ذکر می کنیم.
مشخصات اثر
آیا می‌توان با خود دین، مدعیات دینی را ثابت کرد؟
نوع منبع :
پرسش و پاسخ
پاسخ تفصیلی:
در اين كه آيا براي اثبات گزاره‌هاي ديني از خود دين مي‌توان مدد جست يا اين كه مدعيات در دين بايد با غير دين به اثبات برسد ديدگاه‌هاي گوناگوني مطرح است. متكلمان و فيلسوفان دين در غرب، برخي به عقل‌گرايي حداكثري برخي به عقل گرائي انتقادي، برخي به ايمان گ بیشتر ...
مشخصات اثر
شهید صدر و مسأله استقراء
نویسنده:
یحیی کبیر
نوع منبع :
مقاله
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه تهران,
کلیدواژه‌های اصلی :
نظر شهید صدر در مورد استقراء
فهرست گزیده متکلمان،فیلسوفان و عالمان شیعی :
مرتضی مطهری , ابن سینا: ابوعلی سینا , سید محمدباقر صدر
چکیده :
استقراء مسله ای است که از زمان ارسطو تاکنون فیلسوفان درباب آن سخن گفته اند. مشکل اساسی در مساله استقراء این است که چگونه می توان با مشاهده چند مصداق به نظریه یا فرضیه کلی دست یافت. فیلسوفان علم نظرات گوناگون عقل گرایی، تجربه گرایی، حساب احتمالات و غیره را مطرح کرده اند. شهید صدر در کتاب الاسس المنطقیه للاستقراء، ضمن نقد دیدگاه های فیلسوفان غرب به ارائه نظریه نوینی پرداخته است. وی در این نظریه، دلیل استقرایی را در مرحله توالد موضوعی و توالد ذاتی تفسیر کرده و با تقسیم یقین به منطقی، ذاتی و موضوع، و با استمداد از علم اجمالی در علم اصول، یقین در دلیل استقرایی را موجه می سازد. چالش های مبانی منطقی استقراء در مرحله توالد موضوعی و تولد ذاتی و نقدهای این نظریه در پایان مقاله بیان شده است.
صفحات :
از صفحه 25 تا 69
مشخصات اثر
با توضیح عقل‌گرایی حداکثری، آن را نقد و ارزیابی نمایید.
نوع منبع :
پرسش و پاسخ , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
پاسخ تفصیلی:
در نظريه عقل‌گرايي حداكثري[1] تنها مي‌توان قضيه‌اي را عقلاً پذيرفت كه صدق آن براي جميع عاقلان در جميع زمان‌ها و جميع مكان‌ها به اثبات رسد. مطابق اين نظريه، هر قضيه مورد پذيرش، يا آن‌چنان بداهتي دارد كه جميع عاقلان آن را مي‌پذيرند و يا به كمك مقدمات ب بیشتر ...
مشخصات اثر
یقین عقلی و یقین ایمانی در اندیشه دکارت
نویسنده:
حسن قنبری
نوع منبع :
مقاله , نقد دیدگاه و آثار(دفاعیه، ردیه و پاسخ به شبهات)
منابع دیجیتالی :
نسخه PDF
وضعیت نشر :
تهران: دانشگاه امام صادق (ع) ,
چکیده :
در این مقاله ابتدا اشاره کوتاهی به مباحث معرفت شناختی دکارت، شامل مراحل شک وی و چگونگی رسیدن او به یقین عقلی و نیز ویژگی های اساسی این یقین، می شود. در ادامه با استناد به آثار خود وی، به تحلیل نوعی یقین ایمانی نیز در اندیشه او پرداخته می شود. در ادامه رابطه این دو نوع یقین در اندیشه دکارت بررسی می شود که در این رابطه، موضع وی با مواضع شکاکان، آگوستین و توماس آکویناس مقایسه می گردد و در نهایت، به این نتیجه می رسد که با وجود برخی تعارضات در اندیشه وی، می توان موضع او را نوعی موضع توماسی دانست. در پایان، این موضع نقد می شود.
صفحات :
از صفحه 69 تا 82
مشخصات اثر
  • تعداد رکورد ها : 68