جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

روش اجراي پژوهش در این پایان‌نامه كتابخانه‌اي از نوع توصيفي- تحليلي است. در تفكر اسلامي، انسان در مقام جانشين خدا، خلافت الهي بر روي زمين را عهده‌دار است. براي كسب اين مقام لازم است از دوران كودكي و چه بسا قبل از آن، اقدام‌هاي لازم را به عمل آورد، تا انسان بر اساس فطرت خود كه خداشناس است بتواند راه درست و فطري خود را در پيش بگيرد. از آنجا كه دوران کودکی حساس ترین و سرنوشت ساز ترین دوره زندگی هر انسان است و شخصیت انسان و اساس خصوصیت های اخلاقی وی در ابتدای کودکی خصوصاً در سنین مقدماتی عمر پی ریزی می شود، بسي شايسته و ضروري است تا در اين دوران حساس زندگي نیازمندی های فطری و طبیعی کودکان به وسیله‌ی تقویت حس اخلاقی و دینی تقویت گردند تا کودکان به تدریج افرادی سالم و تندرست و از نظر روحی و روانی، شاداب و با نشاط به بار آیند. براي كسب اين منظور، از آنجا كه انسان ذاتاً حقيقت‌جو، کما‌ل‌خواه و زيباگراست و اين زيباگرايي در فطرت همه انسان‌ها از سوي خداوند متعال به وديعت نهاده شده است، مي‌توان با استفاده از زيباشناسي ديني بسیاری از گرایش‌های اخلاقی و دینی را در كودك پرورش داد و او را متوجه مکارم انسانی و ديني کرد. زیبایی در مفاهيم و تعاليم ديني بعنوان يك حقيقت زنده و ابدي است كه مي تواند خود بخود احساس فطري انسان را كه همانا حقيقت جوئي و عشق به كمال مطلق است شكوفا سازد. در زیبایی، انسان كشش پيدا مي كند و شوق درونيش شكفته مي شود، به وجد مي آيد و لحظات جذبه را فرا مي‌گيرد. در چنين شرايطي بهترين فرصت براي تربيت ديني حاصل مي شود، زيرا دين جوئي و زيباخواهي امري فطري است و ايمان جلوه اي از زیبایی و زیبایی معنوي جلوه اي از ايمان است. به منظور نيل به اين هدف يعني تربيت كودك با رويكرد زيبايي شناسي اسلامي ميتوان از راهكارهايي چون: "استفاده از جملات، اشعار، متون و نثر های زیبا برای انتقال مفاهیم دینی به کودک، استفاده از قاعده مجاورت برای مفاهیم دینی، استفاده از زیبایی های آیات قرآن، انتقال مفاهیم با استفاده از زبان دعا، برخورد مناسب در موقعیت های مختلف مذهبی براي بهره مندي كودك از زيبايي معنوي آن موقعيت"، بهره برد.

اخلاق از مسائل مهم در زندگی بشر است. همه فلاسفه و مربیان از گذشته تا به امروز به مسئله اخلاق به عنوان یکی از مسائل اساسی بشر پرداخته اند و هر یک در نظریه های خود به تعبیر و تفسیر اخلاق، رابطه اخلاق با زندگی بشر، وجدان اخلاقی و یا مطلق و نسبی بودن قضایای اخلاقی اشاره کرده اند.در تحقیق حاضر موضوع تربیت اخلاقی از دیدگاه دو متفکر نامدار، مرتضی مطهری و یورگن هابرماس بررسی می شود. در یک دیدگاه نظریه ای از اخلاق تبین شده است که اخلاق را با دین و وجدان درونی انسان ها عجین شده می داند. مطهری به عنوان اندیشمند مسلمان برای اخلاق چنین نظریه ای ارائه کرده است. بر طبق این دیدگاه انسان ها از هویتی برخور دارند که خداوند در درون آنها از روح خود دمیده است و در مفهوم اخلاق نوعی قداست وجود دارد.چنین نظریه ای در باره اخلاق، بعضی دلالت ها را برای تربیت اخلاقی به دنبال دارد که بیشتر تبیین کننده رویکرد اخلاق و تربیت اسلامی با اهداف، اصول و تنظیم محتوای آموزشی اسلامی است. اما با این حال، عدم توجه به اخلاق خادم، عادات فعلی، و مونولوگ بودن بعضی از دیدگاه های وی، از جمله انتقادات وارد بر آراء تربیت اخلاقی مطهری است.در دیدگاه دوم نظریه اخلاق گفتمانی هابرماس فیلسوف معاصر نئومارکسیسم همراه با دلالت های آن در تربیت اخلاقی و چگونگی کاربست این نظریه در تعلیم و تربیت، بررسی می شود. بر خلاف نظریه مطهری، هابرماس اخلاق را فاقد بنیاد دینی و متافیزیک می داند. به نظر هابرماس، اخلاقیات ریشه در شناخت، گفتمان و در نهایت اجماع انسان ها دارد نه در فطرت آنها. از نظر وی دستورات الهی اعمال اخلاقی ما انسان ها را هدایت نمی کند. بلکه آنها بر اساس زیست جهان با استدلال و تفاهم افراد به وجود می آیند. چنین دیدگاهی اهداف و اصول خاصی را جهت کاربست تربیت اخلاقی ارائه می دهد که از جمله تدارک برنامه های درسی متنوع و قابل انعطاف در برنامه ریزی تربیت اخلاقی است. دیدگاه هابرماس از سوی اندیشمندان مختلف به خصوص پست مدرن ها مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. عدم تعریف عدالت، نبود اختیار در انسان و هم رتبه بودن معلم و دانش آموز از جمله انتقادهای وارد بر نظریه اخلاق گفتمانی هابرماس است.از آنجاکه مطهری و هابرماس هر دو از اندیشمندان معاصر محسوب می‌شوند که، مکاتب سرمایه‌داری و مارکسیسم را مورد مطالعه و نقد قرارداده‌‌اند. و علاوه بر آن دیدگاه‌های مختلف فرق اسلامی از طریق مطهری و دیدگاه‌های اندیشمندان نسل اول مکتب فرانکفورت بوسیله هابرماس مورد تجزیه و تحلیل و بازسازی قرار گرفته است، فلذا هر دو شخصیت منتقد به حساب می آیند و در مقوله های مانند عدالت و آزادی و اکتسابی بودن اخلاق مشابهت های وجود دارد.جهت وصول به اهداف تحقیق؛ مبانی فلسفی، اخلاقی، رویکردها، اصول، اهداف، تشابهات و تفاوت‌ دیدگاه‌های دو اندیشمند فوق در تربیت اخلاقی و چگونگی کار بست این دیدگاه ها در تعلیم و تربیت، به روش پژوش تحلیلی که به طریق کتابخانه‌ای با استفاده از فیش برداری از اسناد اصلی، مدارک و منابع گردآوری گردیده است، پس از تجزیه و تحلیل، نتیجه‌گیری به عمل آمده است. تحقیق در پایان با ارائه پیشنهادات و طرح محدودیت‌های پژوهش به پایان رسیده است.