جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

همواره دو کلمه دوستی و دشمنی در تمامی فرهنگ ملل کنار یکدیگر مطرح است.موضوعی که تمامی روابط انسانها را تفسیرمی کند و جهت آدمی را در تصمیم سازی ها مشخص می سازد. قرآن کریم نیز که کتاب فطرت آدمی است، این دو موضوع را مورد توجه قرار داده است.به طور خلاصه باید گفت دیدگاه قرآن لزوم مرزبندی اعتقادی در دوستی ها و دشمنی هاست. نکته مهم آنست که چه در حیطه درون و جان آدمی و چه در حوزه بیرون و روابط متنوعش در جامعه، آشنائی و بصیرت به دشمنی ها و دشمنان بسیار آگاهی بخش است.چون از نظر قران کریم هم درون آدمی و هم بیرون دو جنبه اثر بخش و تاثیر گذار در یکدیگرند که باید از آن به قاعده «تاثیر باطن بر ظاهر» و «تاثیر ظاهر بر باطن» یاد کرد. شناسائی راههای دشمنی دشمنان عمده وظیفه در حوزه معرفت و پس از آن مقابله هوشمندانه با آنها در حوزه اقدام و عمل است که در این پایان نامه سعی شده با توجه به آیات قران کریم و روایات به آن پرداخته شود. آنچه برما فرض است پرداختن به دشمنان اعتقادی است تا ازین طریق به تصحیح بینش ها که زیر بنای هر حرکت و جهاد پسندیده از دیدگاه قرآن تلقی می شود و استواری ایمان که ثمره جاودانه و معنوی زندگی مومنانه است برقرار بماند.

مطالب اصلی این پایان نامه در شش مبحث آمده است: مبحث اول، مفهوم و جایگاه دشمن شناسی؛ مبحث دوم، انواع دشمنان با تکیه بر آیات قرآن؛ مبحث سوم، کفار و مشرکین در قرآن؛ مبحث چهارم، منافقین در قرآن؛ مبحث پنجم، ابلیس و شیطان در قرآن؛ مبحث ششم، اهل کتاب و یهود در قرآن

انسان دوست دارد به سوی کمال حرکت کند و دشمن سعی می کند مانع حرکت او شود و چون دین و وحی، ضامن منحرف نشدن انسان هستند، از این رو دشمن، دین و وحی را با روش های گوناگون هدف دشمنی خود قرار داده است. بنابراین اگر انسان و جامعه انسانی می خواهد در راه تکامل خود حرکت سالمی داشته باشد باید دشمن را بشناسد تا از او فریب نخورد. این رساله در چهار فصل با عنوان «دشمن شناسی در قرآن» به راه کارهای مقابله با دشمن پرداخته است: فصل اوّل به واژه های مربوط به دشمن، مصادیق دشمن و انواع آن اختصاص دارد. فصل دوم به منافقان و یهود که دشمنان سرسخت و خطرناک جهان اسلام هستند اختصاص دارد. فصل سوم به راهکارهایی که قرآن برای دفاع از حریم اسلام و مسلمانان بیان کرده پرداخته است. فصل چهارم، ملاک ها و معیارهای «خودی» را مورد بررسی قرار داده است.

شناسایی دشمنان - اعم از دشمنان آشکار و پنهان - و راه های مبارزه با آنان از دیدگاه قرآن کریم است. در این تحقیق ضمن پنج بخش ابتدا، پیش درآمد بحث دشمن شناسی ارائه می گردد و سپس از گسترده بحث دشمن شناسی، انسان و ضرورت دشمن شناسی، و حکومت اسلامی و ضرورت دشمن شناسی، سخن می رود و در بخش سوم، ویژگی های دشمنانی چون: نفس، شیطان، منافقان، یهودیان و کفار، مورد بررسی قرار می گیرد. در بخش چهارم، شگردهای مبارزه دشمنان با رهبران دینی، شیوه های دشمنان برای تضعیف مبانی مکتب، و شیوه های دشمنان برای مبارزه با پیروان مکتب توحیدی، بررسی می شود. و در بخش پنجم، شناسایی های مقدماتی دشمن، آراسته شدن نیروهای خود به صفات شایسته، مبارزه با زمینه های نفوذ دشمنان، مبارزه منفی با دشمن، و مبارزه و برخورد قاطع و قهرآمیز، به عنوان شیوه هایمبارزه با دشمنان، مورد بحث واقع می گردد و در پایان، نکاتی درباره جهاد مطرح می شود

این نوشتار مجمل تلاشی است برای بررسی ابعاد مختلف آداب قرآن دربرخورد با مخالفین و بیان صور و اشکال آن و استفاده از آن آداب در جهت‌دعوت به سوی خداوند و اجرای دستورات انسان ساز قرآن کریم و شریعت‌اسلام و انعکاسی است از سیره انبیاء هنگام اختلاف با دشمنان و مخالفان ومقارنه بین اسلوب برخورد آنها با شیوه‌های مبتنی بر عناد و لجاجت و جهل‌دشمنان حق و حقیقت . واژه اختلاف و آداب مربوط به آن از ابتدای حیات‌انسان و تجسم زندگی اجتماعی مطرح بوده است .

چکیدهمطابق با آموزه‌های قرآن کریم، یک جنگ واقعی و جدی در تمام صحنه‌های زندگی انسان‌ها وجود دارد. هچنین از منظر وحی، یکی از اصول و قواعد تفسیر صحیح زندگی انسان این است که بداند در متن زندگی او، چیزهایی وجود دارد که دقیقاً دشمن او هستند. این دشمن در تمام صحنه‌های زندگی انسان ـ فردی و اجتماعی ـ در حال جنگ است. با استفاده از روش هم‌نشینی و جانشینی می‌توانگفت که «عدم پذیرش خدا،رسول و وحی الهی در دل» و «معارضه و مبارزه با خدا و رسول و دین الهی قولاً و عملاً» دو مولفه اساسی نهفته در معنای دشمن است. همچنین با توجه به هم‌نشین های «عدوّ» صورتبندی آیات مرتبط با «عدوّ» عبارت است از: آیات بیانگر حوزه معنایی «عدوّ» ، آیات بیانگر انواع و اقسام دشمن، آیات بیانگر اقدامات و شیوه‌های دشمنان، آیات تبیین کننده اقدامات در برابر دشمنان، آیات مشخص کننده مصادیق اصلی دشمن و آیات بیانگر ارتباط و نسبت بین مصادیق دشمنان. در این پژوهش با استفاده از روش هم‌نشینی و جانشینی به تبیین مولفه‌ها و حوزه معنایی «عدوّ» از منظر آیات قرآن کریم پرداخته شده و سپس با بهره‌گیری از سنت تفسیری مفسران کهن و معاصر به توضیح مصادیق اصلی عدو، ویژگی‌های آنان، شیوه‌ها و توطئه‌های آنان، ارتباط بین دشمنان و راهکارهای مقابله با دشمنان پرداخته شده است.واژگان کلیدی: عدو، دشمن شناسی، منافقان، کافرانِ اهل کتاب(یهود)، شیطان، هوای نفس، کفار، مشرکان، قرآن کریم