جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله با روشی تحلیلی به بررسی شروط توجیه در باورهای تجربی می‌پردازد. در این مقاله، نشان می‌دهیم که نظریات انسجام‌گرایی و مبناگرایی در توجیه این باورها ناتمام‌اند. پس از بررسی این دیدگاه‌ها، نظریه‌ی جدیدی در توجیه این باورها ارائه خواهیم کرد. در این نظریه، کوشیده‌ایم تا کاستی‌های نظریات مختلف در توجیه این باورها را برطرف سازیم. این نظریه هرچند با پیش‌فرض درون‌گرایی این نظریات در توجیه برساخته شده است، خواهیم دید که می‌توان از این نظریه حتی با پذیرش برون‌گرایی در توجیه نیز دفاع کرد.

اختلاف در عوامل توجیه کننده یک باور، تفسیرهای متفاوتی از مبناگرایی را پدید آورده است. از جمله این تفسیرها، «مبناگرایی معتدل» است که از سوی معرفت شناس برجسته غربی، پل موزر ارائه شده است. از دیدگاه او، معرفت های تجربی انسان دارای دو دسته مبانی هستند: گزاره ای و غیرگزاره ای. مبانی غیرگزاره ای یا غیرمفهومی به یاری تبیین و نوعی انسجام گرایی، می توانند مبنای مبانی گزاره ای قرار گیرند و این مبانی گزاره ای، مبنایی برای دیگر معرفت های بشری باشند. وی این دیدگاه را «درون گرایی غیرافراطی» می نامد.نویسنده با تبیین این تفسیر، آن را با دیدگاه ابن سینا سنجیده است. به نظر می رسد ابن سینا به دو نوع مبنا معتقد است. براساس یک نوع مبنا، می توان وی را مبناگرای رادیکال دانست، اما براساس مبنای دیگر که مربوط به معرفت های تجربی است، مبناگرای معتدل به شمار می رود که این امر دیدگاه موزر و ابن سینا را به یکدیگر نزدیک می سازد. مساله مهم دیگر، نوعی برون گرایی در هردو دیدگاه است.

ریچارد فومرتن در مقاله مبناگرایی کلاسیک نظریه توجیه خود را با تکیه بر مفهوم آشنایی مستقیم طرح میکند. نظریه توجیه فومرتن پیوند نزدیکی با نظریه صدقِ او دارد. او در نظریه صدق از واقعگرایی و در نظریه توجیه از نوعی مبناگرایی درونگرایانه جانبداری میکند. در این نوشتار، نخست به بررسی پیوند نظریه توجیه فومرتن با مفهوم صدق و جایگاه نظریه توجیه او در نزاع برونگرایی - درونگرایی خواهیم پرداخت و سپس ترجمه مذکور را ارائه خواهیم کرد.

در این مقاله ضمن پذیرش عدم لزوم دلیل برای توجیه باور دینی، به نقد دیدگاه پلانتینگا درباره جواز معرفتی پرداخته شده است. مؤلف از یک دیدگاه درون‌گرایانه‌ای درباره جواز معرفتی دفاع می‌کند. باور مسیحی به اعتقاد وی جواز معرفتی ندارد، ولی چون توجیه اخلاقی دارد جای ایراد ندارد. برای توجیه اخلاقی برخلاف پلانتینگا باید برخی از آگاهی‌های ما اعم از قرینه گزاره‌ای یا چیز دیگر در تأیید باور مورد بحث باشند

در نگارش تاریخ علم تا نیمة دوم قرن بیستم رویکردی درون گرایانه غلبه داشت. بر اساس این رویکرد وظیفة مورخ این است که تاریخ عقلانی نظریه ها را بنویسد و نشان دهد که تاریخ علم، تاریخ انباشت یافته ها و ابداعات فردی است. با انتشار آثار کوهن تحولی انقلابی در تاریخ نویسی ایجاد شد. او تحت تأثیر مورخینی مانند کوایره و باترفیلد علم را به عنوان نهادی جمعی مورد مطالعه قرار داد و بر این اساس تاریخ علم را تاریخ گسست بین کلیت های پارادایمی معرفی کرد. وی متون تاریخی و درسی متداول را متضمن فلسفه ای پوزیتیویستی می دانست و بر بازنویسی این متون بر پایة رویکرد تاریخی جدید تأکید داشت. منتقدین کوهن نیز به نوبة خود رویکرد او را متضمن عناصری نسبی گرایانه و ضدعقلانی دانسته اند. مشکل اصلی این است که کوهن به منطق بین پارادایمی باور ندارد و بحث از علل طرح یک نظریه را جایگزین بحث از دلایل می کند.

این پژوهش، با هدف بیان رابطة ابعاد شخصیت و دین داری معلمان و تعیین میزان پیش بینی دین داری توسط ابعاد شخصیت، به روش توصیفی همبستگی انجام گرفته است. از میان جامعه آماری یعنی معلمان شاغل در شهرستان رودان، 274 نفر معلم زن و مرد، با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی متناسب با حجم طبقات انتخاب شدند که به پرسش نامه ویژگیهای جمعیت شناختی، دین داری و شخصیت پاسخ داده اند. تحلیل داده ها به روش های آماری ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون گام به گام انجام گرفته است. نتایج نشان میدهد که ابعاد شخصیت برون گرایی، توافق و وجدانی بودن با دین داری رابطة مثبت، و روان رنجورخویی با آن رابطه ای منفی دارد. نتایج تحلیل داده ها به تفکیک جنسیت در معلمان مرد نیز روابطی مشابه با همه معلمان را نشان میدهد. اما در معلمان زن روان رنجورخویی با دین داری رابطة معناداری نشان نداد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان میدهد که ابعاد برون گرایی، توافق و وجدانی بودن در همه معلمان به طور مثبت، و بُعد روان رنجورخویی به صورت منفی، دین داری را پیش بینی میکند. اما در معلمان مرد دو بعد برون گرایی وتوافق، و در معلمان زن فقط وجدانی بودن دین داری را پیش بینی کرده است.

روش: جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانشجویان با استعداد درخشان دانشگاه شهیدچمران اهواز در سال تحصیلی 89-88 بودند که از میان آنها 226 نفر به طور تصادفی انتخاب شدند. به منظور جمع آوری داده ها، از دو آزمون عقاید مذهبی کلاک و استارک و آزمون شخصیتی NEO-FFI استفاده شد.یافته ها: نتایج حاصل از تحلیل همبستگی پیرسون نشان داد که عقاید مذهبی با روان آزرده گرایی رابطه منفی و با برون گرایی، توافق پذیری و وظیفه شناسی رابطه مثبت دارد. همچنین بین عقاید مذهبی و بازبودن نسبت به تجربه رابطه معناداری بدست نیامد. نتایج حاصل از تحلیل رگرسیون نشان داد که وزن ترکیبی پنج بعد بزرگ شخصیتی فقط شش درصد از واریانس عقاید مذهبی را تبیین می کند.نتیجه گیری: با توجه به این که بخش اندکی از واریانس نگرش های مذهبی توسط صفات شخصیتی تبیین می شود، احتمالا بتوان ادعا کرد که جنبه های محیطی در مقایسه با عوامل ژنتیکی در ظهور و بروز عقاید مذهبی سهم عمده تری را دارا هستند.

اعتماد شیوه اجتناب ناپذیر زندگی اجتماعی و شرط اساسی برای یک جامعه سالم است. در رویکرد روان شناختی ـ اجتماعی منشأ اعتماد اجتماعی، در شخصیت افراد جستجو می شود. هدف این مقاله شناسایی رابطه گونه های شخصیتی با اعتماد اجتماعی می باشد. رویکرد مقاله توصیفی ـ همبستگی، روش تحقیق پیمایشی و جامعه آماری شامل استادان، کارکنان و دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال در سال 1389 می باشد که در حجم نمونه هزار و 212 نفر اجرا شده است. یافته ها حاکی از آن است که میزان اعتماد اجتماعی در سه گروه تفاوت معناداری دارد. کمترین میزان اعتماد اجتماعی مربوط به دانشجویان و بیشترین آن در بین استادان است. رابطه اعتماد اجتماعی با گونه های شخصیتی برون گرایی، انسجامی و شناختی در هر سه گروه معنادار و رابطه آنها به صورت مثبت و مستقیم می باشد. همچنین رابطه اعتماد اجتماعی با گونه شخصیتی نژندی فقط در گروه استادان معنادار شده که این رابطه منفی و معکوس است.

هدف، بررسی رابطه بین میزان و نوع استفاده از تلفن همراه و صفات شخصیتی در دانشجویان دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی دانشگاه اصفهان است. در این بررسی 300 نفر (150 مرد، 150 زن) به صورت کاملا تصادفی انتخاب شدند و پرسشنامه های کاربرد تلفن همراه و مقیاس تجدیدنظر شده نئو(NEO-FFI-R)  را تکمیل کردند. در نهایت داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون خطی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های مقاله حاضر حاکی از آن است که از بین ویژگی های شخصیتی، تنها ویژگی روان رنجوری با میزان استفاده از تلفن همراه رابطه منفی معنادار دارد. در این نوشتار هیچ یک از ویژگی های شخصیتی رابطه معناداری با نوع استفاده از تلفن همراه (استفاده از اینترنت و بلوتوث) نداشتند. همچنین مشاهده شد که ویژگی روان رنجوری با بازی های تلفن همراه رابطه مثبت و با گوش دادن به موسیقی تلفن همراه رابطه ای منفی داشت. تنها ویژگی های برون گرایی و تجربه پذیری، رابطه ای مثبت با گوش دادن به موسیقی از طریق تلفن همراه داشتند. در نتیجه از میان ویژگی های شخصیتی، ویژگی روان رنجوری بهترین پیش بینی کننده میزان و نوع استفاده از تلفن همراه است.

در سالهای اخیر با افزایش تعداد دانشجویان دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور و نیز گسترش فعالیتهای جمعی و سازمان یافته در نهادهای فرهنگی و تشکلهای دانشجویی آگاهی از نگرش دانشجویان نسبت به اهداف، روشها و برنامه های این نهادها، پاسخگویی به نیازهای آنان و کمک به مسوولان و برنامه ریزان جهت افزودن بر غنای فعالیتها و نشاط فضای دانشجویی ضروری می نماید در این مطالعه، از نظریه های متعددی چون نظریه های کارکرد گرایانه، نظریه اختیار عاقلانه، نظریه انفعال سیاسی- اجتماعی رابرت دال نظریه کنش نیت مند فییش باین آیزن و نظریه میدان اجتماعی کورت لوین، بهره گرفته شده است.نوع تحقیق، توصیفی- تبینی و پژوهش کاربردی به شماره می رود که روش آن پیمایشی و شیوه نمونه گیری، ترکیبی از نمونه گیری طبقه ای و تصادفی ساده بوده است. جامعه آماری را کلیه دانشجویان دانشگاه فردوسی مشهد در سال تحصیلی ٨٤- ٨٣ در کلیه مقاطع و رشته های تحصیلی تشکیل می دهد. تعداد آنان 15102 نفر که با روش نمونه گیری کوکران حجم نمونه 400 نفر برآورد در ضمن ابزار اندازه گیری نیز پرسشنامه بوده است.آزمون فرضیات تحقیق، نتایج زیر را نشان می دهد:1. بین نگرش دانشجویان تشکلها و نهادهای فرهنگی و ارزیابی از فایده آنها رابطه معناداری موجود دارد.ضریب همبستگی پیرسون بین آنها 0.757 بدست آمد.2. بین نگرش دانشجویان به تشکلها و نهادهای فرهنگی و پیروی از دیگران مهم، رابطه معنا داری وجود دارد. ضریب همبستگی پیرسون بین آنها 0.783 بدست آمد.3. بین نگرش دانشجویان نسبت به تشکلها و نهادهای فرهنگی دانشگاه و برونگرایی آنها، رابطه معنا دارد وجود دارد و ضریب همبستگی بین آنها 0.790  بدست آمد.4. بین جنس و نگرش دانشجویان نسبت به تشکلها و نهادهای فرهنگی دانشگاه رابطه معنا داری وجود داشت.