جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایان نامه حاضر تحدّی قرآن را در هفت فصل با این عناوین بررسی کرده است: فصل اول، مقدمات و کلیات؛ فصل دوم، تاریخچه اعجاز قرآن؛ فصل سوم، تحدّی و اعجاز قرآن؛ فصل چهارم، تحدّی در قرآن و تفسیر و وجوه آن؛ فصل پنجم، تحدّی در تاریخ؛ فصل ششم، تحدّی و برهان صرفه. در فصل هفتم نتایج بحث آمده است.

مطالب این پایان نامه در پنج فصل با این موضوعات عرضه شده است: فصل اول، نظم و انضباط از نظر لغت و اصطلاح؛ فصل دوم، نظم و انضباط از دیدگاه قرآن و حدیث؛ فصل سوم، تأثیر نظم و انضباط در سیر تکاملی فرد و جامعه؛ فصل چهارم، دستاوردهای نظم و انضباط در فرد و جامعه، فصل پنجم، نظم و انضباط از دیدگاه امام خمینی و مقام معظم رهبری.

این پایان نامه در چهار فصل تدوین شده است: فصل اول درباره معانی لغوی و اصطلاحی نفس و فصل دوم در زمینه نفس در قرآن است. در این فصل از موضوعات نفس لوامه، نفس مطمئنه، نفس اماره، نفس ملهمه، بقاءنفس، تزکیه نفس، کرامت نفس و جز آن بحث شده است. در فصل سوم نفس از نظر احادیث ائمه (ع)بررسی شده و از موضوعاتی مانند شناخت نفس، ارزش نفس و رابطه نفس با تن سخن به میان آمده است. فصل چهارم به بررسی نفس از منظر فلسفه و عرفان اختصاص دارد و شامل مباحثی چون غیرمادی بودن نفس، ادراک نفس، تجرد و بقای نفس و سیر و سلو ک نفس است.

در این پایان نامه نفس در چهار فصل بررسی شده و مطالب آن به این شرح آمده است: فصل اول، معانی لغوی و اصطلاحی نفس؛ فصل دوم، نفس در قرآن کریم؛ فصل سوم، نفس در روایات معصومین(ع)؛ فصل چهارم، نفس از دیدگاه فلاسفه و عرفا. برخی از مهمترین موضوعات این پایان نامه عبارتند از: انواع نفس، اصلاح نفس، عوامل سقوط نفس، موانع رشد نفس، جهاد با نفس، توبه، تجرد نفس.

سرشت ادمی به گونه ای است که عدم تعادل میان دو نیروی عقل و احساس، ندامت و حسرت را به دنبال خواهد داشت. همة انسان ها بجز ائمه معصومین(ع)، در زندگی خود، دچار ندامت و حسرت می شوند. قرآن کریم و روایات معصومین(ع)، انواع ندامت و حسرت(دنیوی و اخروی) را بیان کرده است. ندامت و حسرت دنیوی در یک فصل مورد بررسی قرار گرفته است. در یک بخش از ندامت و حسرت مثبت یعنی پشیمانی از خطاهای گذشته، که امکان جبران آن در دنیا وجود دارد؛ و در بخش دیگر از ندامت منفی یعنی پشیمانی از امور خیر که با واسطة وسوسة شیطان القاء گردیده و موجب خسران انسان می شود، سخن به میان آمده است. همچنین ندامت اخروی در یک فصل بررسی شده و آن مربوط به ندامت و حسرت کفار، مشرکین، منافقین و ستمگران می باشد. ندامت و حسرت این گروه نه تنها سودی به حالشان ندارد، بلکه موجب تشدید عذابشان نیز می شود. در فصل پایانی در مورد راه های پیشگیری و درمان ندامت و حسرت بحث شده و بهترین شیوه عمل به دستورات قرآن کریم و پیروی از روش و سیرة زندگی ائمه معصومین(ع) معرفی گردیده است. تنها در چنین صورتی است که انسان به سعادت و کمال واقعی دست پیدا می کند.

این تحقیق در چهار فصل با این عنوان ها به بررسی مقام علم و معلم در قرآن و احادیث پرداخته است: فصل اول، ارزش علم از نظر قرآن و احادیث: معانی علم و مشتقات آن، علم خداوند چگونه است، لزوم فراگیری علم، علم نور و روشنایی است، درک اسرار هستی ویژه عالمان است، علم در تمام اشکال افتخار است، جهل مایه سقوط آدمی است، جهل نابینایی است و زندگی با آن بدترین عمر است، اهمیت علم از نظر لقمان، علم از دیدگاه امام علی(ع)؛ فصل دوم، مقام معلم در قرآن کریم و تفاسیر: اول مخلوق خداوند عقل بود، آیا خداوند نیازی به جانشین دارد، اول معلم انسان خداست، علم آموزی حضرت موسی(ع)، هدایت جامعه از بالا به پایین، خضر که بود، مراد از تزکیه چیست؛ فصل سوم، مقام معلم در احادیث: اخلاص اسرار خداست، شیطان دشمن مخلصین، تأثیر کلام معلم بر روی شاگرد، حقوق معلم از نظر علی(ع) و حضرت سجاد(ع)؛ فصل چهارم، مقام معلم در آثار علماء، اشعاری پیرامون مقام معلم.

در این پژوهش مراحل رشد و تکامل جنین انسان، از دیدگاه قرآن و علم روز مورد بررسی قرار گرفته است و هدف از بیان این مسئله علمی، پی بردن به عظمت خلقت انسان است. این مجموعه از 8فصل فراهم آمده است. پس از آوردن بحثی پیرامون گرایش علمی در تفسیر آیات و دیدگاه ها نسبت به آیات علمی و اهمیت مطالعه و بررسی پدیده های طبیعی از دیدگاه قرآن، مراحل تطور نطفه انسان از لحظ تشکیل سلول تخم تا دمیدن روح با توجه به مشترکات آیات و علم روز مورد بررسی قرار گرفته است، که نتایج به دست آمده بطور خلاصه در هر مرحله عبارتند از: 1) در مرحله نطفه در زمینه ورود اسپرم به تخمک با در نظر گرفتن آیات 53-54 سوره فرقان و منابع پزشکی این نتیجه حاصل می شود: همانگونه که آب شور و شیرین به دلیل اختلاف در املاح معدنی و مواد شیمیایی به یکدیگر در نمی آمیزند به محض ورود اسپرم به تخمک تغییرات بیوشیمیایی و الکتریکی در منطقه غشای تخمک مانع لقاح بیش از یک اسپرم می شود. 2) علق و مشتقات آن در اصل متضمن مفهوم آویختگی و وابستگی است، زیرا یک نوع علقه و پیوستگی میان زیگوت ( تخم) و رحم ایجاد می شود و مقصود از علق در آیه 2 سوره علق همان مرحله آغازین تکوین جنین با بیان کرم سان و زالووش بودنش است. از طرفی انسان هیچ گاه از مرحله خون بسته نگذشته است، بلکه خون در عروق بسته شکل می گیرد و در داخل جنین محفظه های خون به شکل شبکه هایی و یا به صورت جزیره هایی به هم پیچیده، جامد و ساکن به نظر می رسد. 3) منظور از مضعه غیر مخلقه، جزئی از مضغه است که خلقت و تصویرش هنوز کامل نشده است، مانند سلول های تناسلی، مغز و تنفسی که تمایز آنها ماه ها بلکه سال ها بطول می انجامد و تفسیر آن به چنین ناقص الخلقه از جهات مختلف قابل خدشه است. 4) منظور از تسویه، تمایز مضغه مخلقه است که طی این دوره هر یک از سه لایه زایا در جنین، بافت ها و اندام های اختصاصی متعددی را تشکیل می دهند و بنابراین مرحله پیدایش عظم و لحم منطبق بر همان مرحله تسویه می شود. 5) در پایان هنگامی که ساختمان اعضا و جوارح انتظام یابد و نیروی نباتی اندام ها به حد کمال برس شایسته می شود که روح حیات ابد که روح اراده و تعقل است به آن دمیده شود و به آن تعلق یابد و تنزل نیروی روح که حیات ابد است به عالم ماده به این معنا خواهد بود. از این مرحله در قرآن به انشای خلق آخر تعبیر شده است.

مجمل و مبین در قرآن کریم، از جمله مباحث مهم علوم قرآنی است. وجود مجملات در کتاب الهی مسلمین مطلبی است که هم از سوی اهل بیت علیهم السلام به آن اشاره شده، و هم علمای مذاهب مختلف و مفسران بدان توجه داشته اند و در آثار خود به این مبحث پرداخته اند. در این راستا، راهها و روشهایی نیز برای تبیین مجملات قرآنی پیشنهاد شده و گاه نمونه هایی مطرح گشته است اما در بسیاری موارد این عملکردها دچار نقص و گاه تناقض های آشکار است و به جای نزدیک ساختن مخاطب به مفاهیم قرآنی، وی را از حقایق این کتاب هدایت دور می سازد. ما در این پژوهش به دنبال یافتن راهکار صحیح و بهترین روش برای تبیین مجملات قرآنی هستیم. بدین منظور ضمن بررسی روشهای موجود، به نقد و بررسی و بیان نقاط قوت و ضعف آنها پرداخته و در نهایت روش برگزیده ی خود را بیان کرده ایم. ابتدا به مباحث مقدماتی و کلیات پرداخته ایم: طرح مساله، فرضیات، پیشینیه ی تحقیق، هدف و ضرورت تحقیق، روشهای اجرایی طرح. در فصل اول پس از ارائه ی تعریف مجمل در لغت و اصطلاح، اشتمال قرآن بر مجملات را مورد تأکید قرار داده و دیدگاه مخالف در این زمینه را نقد کرده ایم. همچنین پس از بررسی اسباب اجمال، ضرورت تبیین مجملات را یا اور گشته، به اصطلاحات رایج در رفع اجمال اشاره نموده ایم. فصل دوم که در حقیقت فصل اصلی و بیانگر روش مطلوب رفع اجمال است با معرفی روشهای مختلف تبیین مجملات آغاز می شود. در این راستا دو روش "تبیین با قرآن" و "تبیین با سنت" را توضیح داده و سپس به نقد و بررسی آن پرداخته ایم. در پایان این فصل ضمن ارائه ی روش صحیح و برگزیده دلایل قرآنی و روایی خود بر انتخاب این روش را به طور مبسوط ذکر کرده ایم. فصل سوم مشتمل بر نمونه هایی چند از مجملات قرآنی است که در تبیین آنها از کلام معصومین (علیهم السلام) استفاده شده است.

در پایان نامه حاضر طی هشت فصل با این عناوین قانون گرایی با تکیه بر آیات و روایات بررسی شده است: فصل اول، آشنایی با اصطلاحات قانون، قاعده، سنت، عدل، ظلم و میزان؛ فصل دوم، سیر قانون و قانون گرایی؛ فصل سوم، ضرورت وجود قانون؛ فصل چهارم، قانون گرایی در قرآن: قرآن و قانون، عدل و قسط در قرآن، پایبندی به قوانین و وفای به عهد، امر به معروف و نهی از منکر؛ فصل پنجم، قانون گرایی در سیره پیامبراکرم(ص)؛ فصل ششم، علی(ع) و اجرای قانون؛ فصل هفتم، ائمه(ع) و قانون گرایی؛ فصل هشتم، فقهاء و تلاش های ایشان در اجرای قانون.

سرگذشت حضرت آدم علیه السّلام و رانده شدن ایشان از بهشت آغازین(باغ) و خلافتش بر زمین در هفت سوره‌ی قرآن یعنی، سوره‌های بقره، اعراف، حجر، اسراء، کهف، طه و ص آمده است که در سوره‌ های بقره، اعراف، حجر و طه به مراحل قبل از پیدایش حضرت آدم علیه السّلام، آفرینش ایشان، تعلیم اسماء، فرمان سجده، ویژگی منزل ایشان و در نهایت عصیان و هبوط و توبه، اشاره شده است و در سوره‌های اسراء، کهف و ص بیشتر به راه‌های نفوذ شیطان در آدم و فرزندان ایشان(تمامی انسان‌ها) و هشدار خداوند به بنی‌آدم نسبت به تداوم وسوسه‌های شیطان و عاقبت تلخ آن پرداخته شده است. مباحث این پژوهش حول محور4 سوره‌ی نخستین می‌باشد.ابتدای بحث پیرامون خلقت آدم علیه السّلام می‌باشد که در آن از ماده‌ی آفرینش ایشان و تسویه و دمیدن روح و چگونگی آن صحبت می‌شود، بحث بعدی خلافت آدم علیه السّلام در قرآن و روایات مورد بررسی قرار می‌گیرد. سجده‌ی ملائکه بر آدم علیه السّلام و روایات وارد شده از معصوم علیهم السّلام در این باره و تعلیم اسماء صحبت دیگر این پژوهش است. و نیز آراء و اقوالی که پیرامون باغی که حضرت آدم علیه السّلام قبل از هبوط در آن می‌زیسته، نقل شده، بیان می‌شود.در فصلی دیگر مسأله عصیان و عصمت حضرت آدم علیه السّلام بر طبق آیات و روایات مورد بررسی قرار می‌گیرد و سرانجام مسأله‌ی هبوط و توبه مباحث پایانی می‌باشد.هر کدام از این مباحث بر اساس آیات و روایات نقل شده از معصوم تحقیق و بررسی شده و آراء مختلف علما و مفسرین بزرگ و معروف در رابطه با هر بحث بیان شده است.