جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

‫در اين پايان نامه ابتلاء در قرآن و احاديث مورد بحث قرار گرفته و موضوعات زير بررسى است: ابتلاء به عنوان سنت جاويد الهى، انواع ابتلاء، آثار ابتلاء، ابتلاء عامل تكامل و پرورش استعداد و مظهر تلطف خداوند به مؤمنان، آثار تربيتى بلاها و شدايد مانند تقويت اراده و تهذيب نفس، به ياد آوردن نعمتهاى گذشته، هشدار و توجه دادن، ارتباط حوادث عمومى با حسنه، و سيئه بودن اعمال، رموز موفقيت در ابتلاء، بررسى تاريخ گذشتگان، استمداد از نيروى ايمان، يادآورى نعمات و توجه به پاداش ابتلاء.

‫اين نوشتار، از منظري قرآني و روايي به اهميت شورا و ابعاد سياسي و اجتماعي آن در حکومت اسلامي مي‌پردازد. نويسنده کارکردهاي مهم شورا، جايگاه ويژه آن در نظام حکومتي اسلام و نقش آن در حلّ مشکلات سياسي و اجتماعي جامعه اسلامي و اداره حکومت را بررسي مي‌کند. پژوهش حاضر در چهار باب تدوين يافته است: نگارنده در باب اول ضمن چهار فصل، ابتدا نياز جامعه به قانون و نظم را بررسي و سپس منشأ حکومت، اقسام حکومت، منشأ قدرت حکومت در دين اسلام و دموکراسي و نسبت آن با حکومت را تبيين مي‌سازد. آن گاه از منظري قرآني و روايي با اشاره به نظام سياسي و حکومت در اسلام، ضرورت تشکيل حکومت در فقه سياسي شيعه و کارکردهاي حکومت را بيان مي‌کند. در باب دوم ديدگاه‌هاي کلّي در مورد شورا و جايگاه آن در حکومت اسلامي را مطرح کرده و با استفاده از آيات قرآن، روايات، سيره معصومين و پيامبر اسلام در جنگ‌ها و ساير امور حکومتي اهميت و جايگاه شورا و موضوع و شرايط آن را در دين اسلام شرح مي‌دهد. ابعاد مختلف شورا از جهت فقهي، قرآني، روايي و تاريخي، نقش شورا در تعيين حاکم، رابطه بين شورا و حاکميت انسان و تاريخچه شورا در دين اسلام، از ديگر محورهاي بحث در باب دوم محسوب مي‌شود. در باب سوم ادلّه قائلين و منکران وجوب شورا و استناد قائلين به سيره پيامبر اکرم( و ساير ادلّه فقهي بيان شده و نتايج شورا از منظر قرآن و روش‌هاي شورا و مشورت ذکر گرديده است. باب چهارم نيز به نقش شورا در تعيين حاکم و تشکيل حکومت، تاريخچه شورا در صدر اسلام براي تعيين خليفه و رابطه بين شورا و ولايت فقيه و مسايل سياسي و اجتماعي جامعه اسلامي مي‌پردازد.

‫چکیده و 20 صفحه از متن الکترونیکی در پیوست ها و منابع دیجیتالی قابل رؤیت می باشد

---

‫کافي و صحيح مسلم توسط دو نفر از علماي بزرگ شيعه و اهل سنت و با انگيزه پاسخ‌گويي به نياز جامعه و همچنين با هدف جمع احاديث و آثار صحيح تأليف شده‌اند که تاکنون نيز جايگاه بالاي خود در ميان کتب حديثي فريقين را حفظ کرده‌اند. بررسي و تبيين سيماي رسول خدا( از منظر دو کتاب مذکور، هدف اصلي اين پژوهش مي‌باشد. ذکر اوصاف متعدد پيامبر اکرم( در قرآن حاکي از آن است که ايشان در بالاترين مرتبه کمال بوده و خداوند متعال تمامي صفات کماليه را در وجود آن حضرت قرار داده است. بخشي از روايات دو کتاب کافي و صحيح مسلم نيز به تبيين شخصيت پيامبر و اوصاف گوناگون ايشان اختصاص دارد. ويژگي‌ها و سيماي ظاهري پيامبر، زندگي‌نامه حضرت، سيره فردي رسول خدا( که شامل اموري مانند نماز، روزه، شب زنده‌داري و استغفار، از يک‌سو و زهد و ساده‌زيستي، آداب لباس پوشيدن، کيفيت خوردن و آشاميدن، و مسائل بهداشتي و نظافت از سوي ديگر مي‌باشد در هر دو منبع ثبت شده است. درباره سيره اجتماعي پيامبر نيز روايات فراواني در هر دو منبع وجود دارد. ضمناً برخي از روايات نيز به شئون مختلف شخص رسول خدا مانند مقام رسالت، وجوب اطاعت از حضرت و مقام شفاعت ايشان تصريح نموده‌اند. اگرچه در ميان روايات اين دو کتاب در موضوعات فوق در برخي موارد از نظر مضمون و تعداد تفاوت‌هايي وجود دارد و حتي گاهي برخي موضوعات در يکي از دو کتاب روايتي ندارد ولي برآيند روايات موجود در موضوعات مذکور، حاکي از جايگاه رفيع رسول خدا( در هر دو منبع بوده و از صفات کمالي ايشان خبر مي‌دهد. البته برخي احاديث موهنه درباره پيامبر در صحيح مسلم وجود دارد که همه آن‌ها از لحاظ متن و سند، قابل مناقشه و مردود هستند. پيشنهاد مي‌گردد که پژوهشي مستقل به بررسي موارد نقض روايات صحيح مسلم درباره قداست و عصمت پيامبر بپردازد.

‫پژوهش حاضر در پي آن است که با بررسي علل و عوامل جرم از ديدگاه امام علي عليه السلام در نهجالبلاغه، راهکارهايي را ارائه کند که با بهرهگيري از آنها، از ارتکاب جرم پيشگيري ميشود. نويسنده نخست در پي علتشناسي جنايي، به عوامل شخصي يا دروني بزهکاري و سپس به عوامل بيروني يا محيطي بزهکاري پرداخته است. عوامل شخصي يا دروني، به عوامل جسمي و رواني تقسيم ميشود. در عوامل جسمي، جنسيت، خصوصيات جسمي، سن و عوامل ژنتيکي، و در عوامل رواني، شخصيت و انحرافات اخلاقي بررسي شده است. در عوامل بيروني يا محيطي بزهکاري، محيط طبيعي، محيط اجتماعي، فقر و شکاف طبقاتي، رفاهزدگي و ثروت زياد، محيط همسالان و دوستان، و ايجاد محيط شخصي بررسي شده است. از نظر نهجالبلاغه، پديده جنايي، مشمول اصل عليت است و عوامل متعدد دروني، اعم از جسمي و رواني و عوامل بيروني، اعم از محيط طبيعي و غير آن، در اين فرايند نقش دارند. البته نقش همه عوامل يکسان نيست. تأثيري که شخصيت به طور کلي و صفات رذيله يا انحرافات اخلاقي به طور خاص دارند، به مراتب فراتر از عوامل جسماني است. سن نقشي در ارتکاب جرم ندارد. وراثت زمينه ارتکاب جرم را فراهم ميکند و خصوصيات جسماني تا حدي ميتواند اماره مجرم بودن شخص باشد. از ميان عوامل بيروني، غير از محيط طبيعي، ساير موارد تأثيري جدي در ارتکاب جرم دارند. سپس نويسنده به بزهديده شناسي، از دو زاويه علت شناختي و حمايتي پرداخته است. امام عليه السلام در موارد متعدد، به نقش بزهديده متعرض شده و در بحث بزهديده شناسي، نظرات حمايتي حضرت، راهگشاي بزهديده شناسان است. در علم بزهديده شناسي، با مطالعه زندگي بزهديده، ميتوان به نقاط ضعف و آسيبپذيري وي پي برد و با تشخيص موارد آسيبپذيري در ساير افراد و قابليت بالقوه آنان براي قرباني شدن، با ارائه تکنيکهايي، از بزهديدگي افراد مستعد براي بزهديدگي و يا تکرار آن جلوگيري نمود.

‫اين پژوهش، ادله مشروعيت و وجوب جهاد براي دفاع و شرايط آن و رابطه و تفاوت جهاد دفاعي و جهاد ابتدايي در عصر غيبت و حضور معصوم( را تبيين مي‌کند. نويسنده مي‌کوشد بر اساس آيات و روايات، دليل عقلي و اجماع، ادله ضرورت جهاد دفاعي در اسلام را بررسيده و جلوگيري از هجوم محاربين و مقابله با محارب و بغات و طغات در دين اسلام و نيز نقش ولي فقيه در جهاد دفاعي را در عصر غيبت بازگويد. وي در سه فصل به اين موضوع پرداخته است. در فصل اول مباحث مقدماتي درباره مفهوم شناسي جهاد و تعاريف مختلف آن، تعريف جهاد دفاعي، فرق ميان جهاد دفاعي و ابتدايي بر حسب وجوب و حقيقت و ماهيت آن‌ها، فرق بين جهاد دفاعي و ارهاب (تجاوز همراه با ترساندن مردم) و تروريسم را شرح مي‌دهد. در فصل دوم ادله قرآني، روايي، اجماعي، عقلي و فطري وجوب جهاد دفاعي در فقه اماميه مطرح شده و آيات خاص و مطلق و روايات عمومي و خاص درباره وجوب جهاد دفاعي تجزيه و تحليل شده است. در فصل سوم اقسام جهاد دفاعي از جهت نوع دشمن، مانند بغات و اقسام آن‌ها، شروط و احکام برخورد بغات و وجوب قتال با آنان، وجوب قتال با محاربين و احکام برخورد با آن ها، وجوب قتال با طغات، اقسام جهاد دفاعي از جهت نوع دفاع، ضرورت دفاع از کيان جامعه اسلامي و مال، خون و ناموس مسلمانان و اقسام جهاد دفاعي از جهت کيفيت دفاع و نيز نقش و اختيارهاي ولي فقيه در جهاد دفاعي در عصر غيبت امام معصوم( مشخص مي‌گردد. نويسنده همچنين آسيب‌هاي مربوط به جهاد دفاعي را بيان کرده و بر ضرورت آمادگي هميشه مسلمانان در جلوگيري از حمله‌هاي انواع دشمنان داخلي و خارجي تأکيد مي‌کند.

---

---

‫در اين پاياننامه شيوههاى مواجهه قرآن با مخالفان بررسى شده و مطالب آن در دو بخش آمده است. در بخش اول با عنوان كليات از معناى هدايت و اقسام و مراحل و قلمرو آن و نيز اجبارى نبودن پذيرش دين، عناصر و اركان هدايت، و كتاب هدايت بودن قرآن سخن رفته است. در بخش دوم تحت عنوان شيوههاى هدايت مخالفان در قرآن از شيوههاى گفتارى مثل نرمى در كلام، استدلال منطقى، موعظه و مجادله و شيوههاى عملى مانند معرفى الگو، درسآموزى از تاريخ، مثالهاى حكيمانه و جز آنها بحث شده است.