جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مناظره اي است بين شاري- «ابراهيم بن حجاج خارجي» كه داراي مذهب شراء خوارج بوده - و شاعي «حسن بن احمد از اولاد حذيقة بن يمان» از بزرگان صحابه و شيعيان علي بن ابي طالب در اين مناظره مسائل حكمي و كلامي مطرح مي شود و ابراهيم بن حجاج به مذهب تشيع مي پيوندد.

اصول دين پنجگانه را بطور خلاصه و بسيار مختصر بسال 1231 نگاشته است. (سيد احمد اشكوري) آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين ... اين رساله ايست در نهايت اختصار در بيان اصول دين انجام كتاب: و نيز اتفاق جميع پيغمبران بر حقيقت آن است [مرعشي 8/304؛ فهرستواره منزوي 9/98]

تأليف: 1226 هـ. ق. نويسنده مي گويد: من اصل اين رساله را بعربي در قضا و قدر پرداختم و از آراء علما و بزرگان قوم در اين باره آنچه لازم بود آوردم و چون نفع آنرا براي مسلمان هاي فارسي زبان لازم دانستم بترجمه آن بفارسي دست زدم تا مسلمانان فارسي زبان نيز از آن بهره مند شوند. (عبدالله انوار) اصل رساله به عربي و ساخته خود مولف در 1222ق و او آن را به درخواست گروهي از دوستان آن را به فارسي در 24 صفر 1226ق ترجمه كرده است. آغاز كتاب: بسمله. الحمدلله الذي قضي و قدر و احكم ابداع العالم و دبرو فضل علي انواع البديع نوع البشر ... اما بعد چنين گويد غريق بحر خطا راجي رحمت خداوند جليل علي بن اسمعيل چون احاديث قضاء و قدر را مختلف و مضطرب ديده چنانچه در بعضي آنها نهي از خوض بحر عميق شده ... بنظر قاصير و فكر فاتر اين اقل خلق الله رسيد كه رساله در اين باب تاليف نموده جمع اقوال و اخبار كرده انجام كتاب: هرگاه در خانه كس است يك حرف بس است اعاذ الله من القبايح و التبعات و وفقنا لعمل الطاعات و الخيرات حتي يبلغنا الي اعلي الدرجات و نيل القرابات انه قاضي الحاجات و مجيب الدعوات و قابل التوبات و مبدل السيئات حسنات والحمدلله اولا و آخرا وصلي الله علي محمد و آله الطيبن الطاهرين كثيرا كثير. [الهيات تهران ص 742؛ فهرستواره منزوي 6/105؛ كتابخانه ملي 2/186 با نام علي بن اسماعيل براي مؤلف]

مناظره منظوم امام صادق با يكي از شاگردان در بيان آنچه آن شاگرد از امام آموخته است. (احسان شكراللهي) [مجلس شورا 47. ]