جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

كتاب «ترجمة الإمام علي بن أبي طالب (ع) من تاریخ مدینة دمشق» كه به اهتمام علی بن حسن بن هبه‌ الله شافعی ملقب به ابن عساكر ( 499ـ 571 ق) به رشته تحریر در آمده است. در این مجلد از قول علمای اهل سنت درباره فضایل و كرامات حضرت علی (ع) به چاپ رسیده است. احادیث كه با شرح مختصر نیز نشانی آن همراه است ذیل این عناوین تدوین شده است: حدیث الرایة، آیة التطهیر، حدیث سد الابواب، حدیث المنزلة، حدیث الولایة و قول رسول‌ الله: من آذی علیا فقد آذانی. كتاب به زبان عربی به طبع رسیده است.

کتاب «موسوعة أهل البیت علیهم السلام» نوشته علی آشور، که به بررسی زندگی چهارده معصوم در بیست جلد می پردازد. جلد چهارم این کتاب به موضوع علي بن ابي طالب علیه السلام می پردازد. برخی از عناوین مرتبط با جلد چهارم شامل: النص علی امیر المومنین علی بن ابی طالب (ع)،لعبة السقیفه، تصریح فاطمه بنت محمد (ص)، تصریح ابوبکر و عمر، تصریح العباس (ع)، النصوص علی اهل البیت و غیره می باشد.

کتاب «فضائل أمیر المؤمنین علی بن أبي طالب (ع) فی القرآن الکریم » نوشته سعيد أبو معاش، به شرح و بررسی آیاتی از قرآن کریم در شان و «منزلت امام علی(ع)» می پردازد. در این نوشتار که ششمین جلد از یک مجموعه ده جلدی است، آیاتی از قرآن کریم به همراه روایاتی تفسیری در زمینه جهاد امام علی (ع)، عبادت آن امام، افضل بودن اعمال ایشان نسبت به سایر مردم، ایمان ایشان، اهمیت بیعت با آن امام و برخی دیگر از صفات امیرالمومنین علی (ع) و دلاوری‌ های ایشان در جنگ‌ های صدر اسلام و نقش آن امام در فتح خیبر و سایر غزوات پیامبر اسلام (ص)، دلایل امامت امام علی (ع) از طریق جنگ‌ های ایشان نقل و مورد تفسیر اجمالی قرار گرفته است.

کتاب «فضائل أمیرالمؤمنین (ع)» نوشته احمد بن محمد ابن عقده است. مطالب کتاب درباره ویژگی‌ ها و مناقب امیرالمؤمنین علی علیه‌السّلام و احادیثی است که رسول خدا درباره آن حضرت بیان فرموده است. بیان القاب با فضیلت، اختصاصات و ویژگی‌ ها، همچنین آیات نازله، احادیث پیامبر، رد شمس، حدیث طیر، جهاد و شجاعت، ازدواج با فاطمه و برخی از سخنان علی علیه‌السّلام از جمله مطالب کتاب است. دو فصل از ۲۲ فصل کتاب، به موضوع امامت و ائمه به صورت کلی اختصاص دارد. مصحح به فصل بندی و تنظیم عناوین دست زده و در پاورقی به منابعی که روایات ابن عقده را از آنها جمع آوری کرده، ارجاع داده است. مجموع روایات این کتاب، ۲۳۶ عدد است و هر روایت با سلسله سند آن ذکر شده است.

لماذا اخترت مذهب الشيعه مذهب اهل البيت (علیهم السلام) درباره اثبات حقانيت اميرالمومنين (علیه السلام) و جانشينى ايشان بعد از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نوشته شده است. كتاب با دو مقدمه و مطالب در هشت فصل، تنظيم شده است. نويسنده در تمامى اين فصول، با استفاده از آيات و رواياتى كه در كتب اهل سنت منقول است، به اثبات حقانيت و ولايت اميرالمومنين علیه السلام و فرزندان معصومش علیهم السلام پرداخته و در دو فصل آخر، به ماجراى سقيفه اشاره نموده و مناظراتى را كه با افراد مختلف داشته، نقل كرده است. نويسنده در فصل اول، اشاره مى‌كند كه همه مذاهب چهارگانه اهل سنت، از شاگردان امام صادق (علیه السلام) بوده و از ايشان مطالب را گرفته و به چهار فرقه تبديل شده‌اند. از اين‌رو آنچه كه در كتب مذاهب اربعه، موافق مذهب جعفرى است، از «جعفر بن محمد الصادق (علیه السلام)» و آنچه كه مخالف با گفتار ايشان است، اجتهاد خود اين چهار نفر مى‌باشد. وى در اين فصل، به شرح حال خويش پرداخته و در ادامه، به اختلافاتى كه بين اين مذاهب چهارگانه و اختلاف فتاوايى كه دارند، اشاره نموده است. مثلا مى‌گويد كه شافعى معتقد است اگر كسى دستش به زن اجنبيه‌اى بخورد، وضويش باطل مى‌شود و حنفى خلاف آن را گفته است. همچنين مالك با اين دو مخالف ورزيده و مى‌گويد اگر اين تماس از روى شهوت باشد يا از عمد، وضوء واجب مى‌شود و الا مشكلى ندارد. شافعى دخترى كه از زنا به دنيا آمده را براى ازدواج جائز مى‌داند، اما سه مذهب ديگر مخالفت كرده‌اند. حنفى مى‌گويد كه وضوء با خروج خون از بدن ولو كم باشد، باطل مى‌شود و سه گروه ديگر خلاف آن را گفته‌اند. نويسنده در ادامه، طائفه شيعه را طائفه‌اى حقه و محقه خوانده و بهترين خلق خدا حساب مى‌كند و جزء فرقه ناجيه مى‌شمارد .وى در فصل دوم، به اثبات ولايت و حقانيت اميرالمومنين (علیه السلام) توسط آيات ولايت، تطهير، مباهله، مودت، صلوات، تبليغ يا حديث غدير پرداخته و همچنين در عنوانى به نام شيعه و سنت نبوى، به بررسى دلالى احاديثى چون حديث دار انذار، ثقلين، سفينه، منزلت و مدينة العلم پرداخته است. در فصل سوم، به نصوصى كه از طرف پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) درباره محصور بودن خلفاء در 12 امام اشاره شده، پرداخته شده است. نويسنده در فصل چهارم، از احاديثى كه در فضائل اميرالمومنين (علیه السلام) و ذريه‌ى ايشان سخن گفته شده، نام برده است. در فصل پنجم، احاديث و سخنانى از پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده كه به اعلميت على (علیه السلام) و اهل بيتش بر سايرين دلالت دارد. همچنين شهادت بعضى از علماء به اعلميت على (علیه السلام) و اهل بيت ايشان بيان شده است. فصل ششم، در مدح پيامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) از شيعه على (علیه السلام) و اهل بيت اوست. در فصل هفتم به مصيبت سقيفه پرداخته شده و ماجراى سقيفه ذكر شده است. نويسنده در فصل آخر، مناظراتى كه با افراد مختلف و بزرگان علماى شافعى در زمينه ولايت و تشيع داشته اشاره كرده است.

«الفُصولُ ألمُهمّة فی مَعْرِفَة ألأئمَّة» کتابی به زبان عربی درباره زندگانی دوازده امام، اثر ابن صباغ مالکی (متوفای ۸۵۵ق) نویسنده سنی مذهب قرن نهم است. ابن صباغ در این کتاب برای هر امام فصلی اختصاص داده و با عناوینی مشخص، مطالب ویژه هر امام را مورد بررسی قرار داده است. استفاده گسترده ابن صباغ از منابع گوناگون شیعی و سنی ضمن اینکه ارزش علمی و تاریخی کتاب را نشان می‌دهد، از تتبع و تحقیق گسترده او نیز حکایت دارد. ابن صباغ فصل‌ های کتاب را بر اساس هر یک امامان شیعه در ۱۲ فصل آورده که در ذیل هر کدام از آنان فصول متعددی آورده است. البته زندگانی امام علی (ع)، امام حسین (ع) و حضرت مهدی(ع) را با تفصیل بیشتری مطرح می‌ کند و شاید بتوان گفت یکی از ویژگی‌ های مهم کتاب الفصول المهمة این است که حوادث عصر خلافت علی (ع) را با جزئیات آن نقل کرده است به طور نمونه درباره جنگ‌ های جمل، صفین و نهروان، تعداد نفرات طرفین و تعداد کشته شدگان آنها و امکانات هر یک از طرفین را با دقت ذکر کرده است. در جلد اول بیشتر به موضوع امام علی (ع) پرداخته شده است.

میتوان کتاب را به دو بخش عمده تقسیم نمود : بخش اول شامل سه فصل ابتدایی کتاب پیرامون انتصاب امیر المومنین (ع) به عنوان وصی و اولین امام شیعه با لفظ وصی , میباشد نویسنده در فصل اول به روایاتی چون حدیث عایشه ,از منابع اهل سنت که در آنها لفظ وصی آمده است اشاره شده است در فصل دوم نظریه اختراع لفظ وصی توسط عبدالله بن سبا و شخصیت وی را نقد وبررسی میکند .فصل سوم به روایاتی چون غدیر , حدیث منزلت و احادیثی که در آنها موضوع وصایت بغیر لفظ وصی آمده است اختصاص یافته است بخش دوم کتاب شامل دوفصل با عناوین جداگانه می باشد در فصل چهارم به اثبات همزمانی ولادت تشیع با اسلام و عوامل تفرقه بین مسلمین میپردازد نویسنده در این فصل به مسائل سرنوشت سازی مانند سقیفه , منع از کتابت رسول الله و... اشاره شده است .در فصل آخر بررسی دقیقی پیرامون فرقه ناجیه صورت گرفته است و احادیث مختلفی چون حدیث الحق مع علی بررسی شده است . نویسنده توانسته است با بیان دقیق مطالب بالا به خوبی حقانیت مذهب تشیع را اثبات و شبهات مربوط به تاریخ پیدایش آن را پاسخگو باشد .

کتاب «الرد النفیس علی أباطیل عثمان الخمیس» توسط حسن عبدالله علی به رشته تحریر در آمده است. عثمان الخمیس یکی از مفتی های وهابی می باشد که اصلی ترین تخصص وی مناظره با شیعیان در فضاهای مختلف بخصوص برنامه های ماهواره ای و اینترنت است. این کتاب از چهار بخش تشکیل شده که هر بخش دارای فصولی می باشد. بخش اول: رد اباطیل عثمان الخمیس بر آیه مبارکه تطهیر و حدیث شریف کساء، که از شش فصل تشکیل یافته است. بخش دوم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر حدیث شریف ثقلین, که از پنج فصل تشکیل یافته است. بخش چهارم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر حدیث شریف غدیر, که دارای هفت فصل می باشد. بخش پنجم: رد اباطیل عثمان الخمیس بر فرمایش پیامبر (ص) که فرموده اند: (علی منی و انا من علی), که آخرین فصل این مجموعه می باشد. نویسنده پس از بررسی اقوال عثمان الخمیس درباره اهل بیت (ع), با معرفی دیدگاه الخمیس به عنوان نظری شاذ, بیان نموده است که احادیث ثقلین, کساء, غدیر و حدیث «علی منی و انا من علی» علاوه بر تواتر بر افضلیت اهل بیت (ع) دلالت دارد که حتی برخی از مخالفین شیعه از اهل سنت نیز قائل به آن می باشند. همچنین مصداق آیه تطهیر, تنها پنج تن آل عبا می باشند.