جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

یادداشت دکتر سروش دباغ پیرامون این جلسات: “از بخت شکر دارم و از روزگار هم. بازخوانی آثار اندیشمندان معاصر ایرانی، از دغدغه ها و دل مشغولی های جدی من در سالیان اخیر بوده است. پس از برگزاری دوره های شریعتی شناسی، سروش شناسی، شایگان شناسی، مطهری شناسی، شبستری شناسی و بازرگان شناسی در سه سال گذشته، از فروردین ۹۵، دورۀ ملکیان شناسی را آغاز کرده ام. تقارن این دوره با شصت سالگی جناب مصطفی ملکیان را به فال نیک می گیرم. بنا دارم آثار مکتوب ایشان، اعم از کتاب و مصاحبه را در این دورۀ ۱۶ جلسه ای بر رسم و ملاحظات و تاملات خویش دربارۀ آنها را با مخاطبان در میان گذارم.”

توضیح سروش دباغ پیرامون جلسات بازخوانی آثار مجتهد شبستری : بازخوانی میراث فکری روشنفکران معاصر ایرانی از دلمشغولی های جدی من در دهۀ گذشته بوده است. در این راستا، طی دوسال گذشته، دوره های «میراث فکری شریعتی و روشنفکری ایرانی» ، «میراث فکری عبدالکریم سروش»، « شایگان شناسی» و « مطهری شناسی» را در شهر تورنتو برگزار کرده ام. در جلسات پیش رو که در «بنیاد سهروردی» برگزار خواهد شد، بنا دارم به بازخوانی کارنامۀ فکری ـ سیاسی محمد مجتهد شبستری همت گمارم. بدون تردید، مجتهد شبستری از مهمترین متفکران دینیِ ایرانی پس ازانقلاب ۵۷ است. در این دوره چهارده جلسه ای، با عنایت به آثار دین شناسانه، الاهیاتی و عرفانی ایشان از سالهای پیش از انقلاب بهمن ۵۷ تا سال ۹۳ شمسی ، کارنامۀ اندیشگیِ این نواندیش دینی معاصر را به بحث خواهم گذاشت. آثاری که از ایشان تا کنون منتشر شده اند؛ « هرمنوتیک، کتاب و سنت»، « ایمان و آزادی»، « نقدی بر قرائت رسمی از دین» و « تاملاتی در قرائت انسانی از دین»، منابع اصلی این دوره اند. علاوه بر این، وب سایت رسمی محمد مجتهد شبستری که امکان دسترسی به مقالات، مصاحبه ها و فایل های صوتیِ سالیان اخیر را برای پژوهشگران فراهم کرده، از دیگر منابع این دوره است. همچنین، از جستارهایی که در سالیان اخیر درباره آراء ایشان منتشر کرده ام، بهره خواهم جست. صدانت

وجه تمایز آدونیس از هم نوعانش در جهان عرب و ایران، توجهش به ابعاد گوناگون سنت اسلامی و بستر شکل‌گیری شعر عربی است. وی هرگونه نقد بنیادین بر ساختار شعر را نیازمند آگاهی از سرچشمه‌هایی می‌داند که الهام‌بخش آن بوده‌اند. نگارنده، نوشتار حاضر را با هدف آگاهی مخاطبان از اندیشه‌های آدونیس در زمینه فرهنگ اسلامی به رشته تحریر درآورده است. وی در راستای تحقق این هدف، پس از معرفی آدونیس، مقصود از «ثابت» و «متحول» در اندیشه او را تبیین می‌کند. بعلاوه، جلوه‌هایی از تقلید و نوآوری در فرهنگ اسلامی را در آراء آدونیس در عرصه سیاست، شعر و ادبیات، و ... ارائه می‌دهد. در انتها، با بیان این مسئله که نقدهایی بر دیدگاه‌های آدونیس در زمینه سنت و فرهنگ اسلامی، به نگارش درآمده است، به نکاتی که در نقدهای رایج مورد توجه قرار نگرفته‌اند، اشاره می‌نماید.

عبدالرحمان بدوی یکی از پرتلاش‌ترین و در عین حال عجیب و غریب‌ترین محقّقان و اندیشمندان مسلمان در دوران معاصر است. بهترین گواه بر این مدعا دستاوردهای او در زمینه «علوم عقلی»، از جهت گستردگی و دقّت، است که هر پژوهشگر آگاه از دشواری‌های نگارش، ترجمه و تحقیق در زمینه فلسفه، منطق، کلام، عرفان و تصوّف را متعجّب می‌گرداند تا حدّی که فیلسوف پرکاری همچون حسن حنفی (به حق) خدمات بدوی به عقلانیت و میراث عقلی و عرفانی اسلامی را با دستاوردهای یک نسل یا یک مؤسسه پژوهشی برابر دانسته است. تفاوت شیوه نوگرایی بدوی با دیگر نواندیشان جهان عرب آن است که بدوی تلاش کرده تا عقلانیت در جهان اسلام را از رهگذر ترجمه، تحقیق و تألیف بگستراند. او در این راه علاوه بر سنّت اسلامی به آثار فلسفی و حِکمی غیر اسلامی نیز توجّه نشان داده و تلاش کرده تا از یک سو با ترجمه، تألیف، تصحیح و احیای آثار فراموش شده، توجّه مسلمانان را به میراث عقلانی کهن خود و دیگر سرزمین‌ها جلب کند و از سوی دیگر دستاوردهای ارزشمند سنّت اسلامی در زمینه علوم عقلی و عرفان را به دیگران بشناساند. این در حالی است که به نظر می‌رسد در زبان فارسی معرّفی شایسته‌ای از او و تلاش‌هایش وجود ندارد. نگارنده تلاش کرده تا در این نوشتار به بررسی برخی آثار بدوی و شیوه پژوهش او بپردازد.

درسگفتار فوق در زمینه ارتباط دین و اخلاق، ایمان و تعقل، عرفان و فلسفه دین است.