جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هدف مقاله حاضر روشن‌کردن رابطه امر واقعی ‌و واقعیت در شرح دلوز بر مبنای فعل‌های تخیل از نقد اول و سوم کانت است. این رابطه، از رهگذر فعل‌های تخیل یعنی سنتز و شاکله در نقد اول و نیز تکوین در نقد سوم قابل توضیح است. مطابق خوانش دلوز، مولفة محوری در نقد اول کمیت اشتدادی، ریتم و شاکله است. او به جای کمیت امتدادی متوجه رابطه بین تغییرات بی‌نهایت کوچک کمیت‌های اشتدادی در خود ماده ادراک است. دلوز به واقعیت یعنی احساس بر مبنای کمیت اشتدادی زیر کمیت امتدادی و به ریتم در ادراک استتیکی به عنوان مبنای سنتز تکیه می‌کند. شاکله، قاعده‌ای است زمانی برای تولید مصداق مفهومی در تجربه. دلوز براین‌اساس، شکل‌گیری ایده یعنی امر واقعی را توضیح می‌دهد.تشریح امر والا، به‌هم‌ریختن سنتز بازتولید و از دست‌رفتن معیار اندازه‌گیری، تنظیم هماهنگی آشوب بر اساس ریتم، حد تخیل و نیز تکوین ایدة عدم‌تناهی در قوه فوق محسوس به تعبیری همان شدت محض است که پویایی‌های مکانی-زمانی، شدت‌ و روابط دیفرانسیل هستنده را رقم می‌زند و بنیاد فعل وی را تعین می‌بخشد. دلوز با تأکید بر فعل دیگری از تخیل، یعنی تکوین ایدة عدم‌تناهی یا امرواقعی در موقعیت‌های حدی، قادر می‌شود وجه معرفت‌شناختی تخیل را به هستی‌شناختی تغییر دهد.

اندیشه دربارۀ مبدا هستی و نحوۀ آفرینش جهان از مهمترین و قدیمی­ترین مسائل فلسفی است. این نوشتار می­کوشد با روش توصیفی– تحلیلی، مسالۀ رابطۀ خدا و جهان را در هستی­شناسی افلاطون و ملاصدرا بررسی کند و وجوه تشابه و تمایز آن را دریابد. پرسش اصلی این است که رابطۀ وجودی خدا با جهان از دیدگاه این دو فیلسوف چگونه است؟ تفاسیر مختلفی از دیدگاه افلاطون با توجه به بیان رمزی و تمثیلی­اش، ارائه می­شود. در تفسیر دقیقتر، خدای افلاطون علاوه بر نظم­دهندگی، دارای صفاتی چون تجرد، خیر، وحدت، ثبات، بخل نداشتن و زیبایی است که خدای ملاصدرا نیز متصف به این صفات است. ملاصدرا برخی صفات دیگر مثل معطی­الوجود و پاداش­دهندگی را نیز برگرفته از دین و عرفان برای خدا قائل است. او مخلوقات را با مراتب مختلف تشکیک وجودشان، عین ربط و فقر به وجود مستقل واجب­الوجود می­داند که در نظام وحدت شخصی وجود، آنها مراتب فیض و تجلی حق­تعالی هستند. رابطۀ خدا با جهان در سه تفسیری که از افلاطون ارائه می­شود، از سنخ رابطۀ ناظم با جهان منظم محسوسات و یا صاحب سایه با سایه و یا از سنخ رابطۀ عله­العلل با آفریده­هایش است. اما این رابطه در نظام تشکیک وجود ملاصدرا از سنخ رابطۀ وجود مستقل با وجودات ربطی و در نظام وحدت وجودی­اش از سنخ رابطۀ موجود با جلواتش است.

رابطۀ ذهن و عین یکی از مباحث اساسی در هستی‌شناسی و معرفت شناسی است که در حکمت متعالیه در ذیل بحث علم مطرح می‌گردد و غالب حکما تطابق عین و خارج را امری الزامی می‌دانند به گونه‌ای که اگر تطابق برداشته شود، ارتباط انسان با واقع قطع می‌شود و تمام علوم و ادراکات بشری بی‌ارزش می‌گردد و پایان آن چیزی جز سفسطه و انکار واقعیت نخواهد بود. علامۀ طباطبایی در برخی از آثار خود بر لزوم تطابق تأکید نموده‌ است اما در آثار دیگر خود قائل به عدم تطابق است، بدون آن که چنین دیدگاهی را مستلزم انکار وجود ذهنی و یا سفسطه و انکار واقعیت بداند. به نظر می‌رسد که ایشان در مواردی که بر لزوم تطابق تأکید نموده‌ است در مقام بیان نظر مشهور حکما بوده است نه نظر خود، چرا که چنین آثاری کتابهای درسی و مرسوم حوزه بوده است و در این موارد نظریه مشهور تبیین می‌گردد. لذا نظریه خاص ایشان در این رابطه بر عدم لزوم تطابق است. این پژوهش از سویی در صدد آن است که تطابق بین عین و ذهن را رد نماید چرا که دلیلی بر تطابق وجود ندارد بلکه ادله‌ای نقلی و تجربی( شهودی) بر عدم تطابق وجود دارد و از سوی دیگر اشکالاتی را که در رابطه با عدم تطابق به وجود می‌آید در ذیل بحث قول به سفسطه پاسخ دهد. اگر این رابطه به درستی تبیین گردد، بسیاری از مشکلاتی که در باب مکاشفات، تعبیر خواب و تجسم اعمال و معاد جسمانی وجود دارد برطرف می‌گردد.

خانه مکانی است که وقوع زندگی روزمره را در خود گرفته­است. با این حال در خانه­سازی معاصر ایران، به لحاظ هستی­شناسی توجه کمتری به سبک زندگی دینی و مفاهیم معنوی هم­چون خلوت که ریشه در باورها و اعتقادات دینی ما دارد، شده­است. این پژوهش نخست به بررسی نظری مفهوم سبک زندگی و مفهوم خلوت پرداخته؛ سپس تاثیر و رابطۀ این مفاهیم با سبک زندگی دینی بررسی شده­است. بدین منظور قشر اجتماعی طلاب، به دلیل پایبندی بیشتر به آموزه­های دینی، انتخاب شده­است. روش تحقیق کیفی و رویۀ عملی آن تکمیل پرسشنامه توسط طلاب می­باشد. یافته­های تحقیق لزوم انطباق رویکردهای مطرح شده توسط اندیشمندان غربی در ارتباط با خلوت، با هستی­شناسی اسلامی و سبک زندگی دینی را نشان می­دهد. چرا که تفاوت در هستی­شناسی اندیشمندان غربی و مسلمان منجر به رویکرد متفاوت در قبال سبک زندگی و مفهوم خلوت می­گردد. بنابراین باید با استفاده از سبک زندگی دینی هم در هستی­شناسی مسکن سنتی و هم در نظریات خانه­سازی غربی، مسکن مناسب برای یک خانوادۀ ایرانی طراحی کرد.