جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

پایان‌نامه حاضر به بررسی تطبیقی آیات اقتصادی از منظر دو تفسیر مهم قرآن کریم، المیزان اثر علامه طباطبایی و المنار اثر محمد عبده و سید رشیدرضا می‌پردازد. هدف اصلی این پژوهش، شناسایی و تحلیل دیدگاه‌های این دو مفسر برجسته در خصوص اصول و مبانی اقتصادی برگرفته از قرآن، رفتارهای اخلاقی و اجتماعی مرتبط با اقتصاد و همچنین مقایسه و ارزیابی رویکردهای تفسیری ایشان است. تحقیق حاضر با بهره‌گیری از روش توصیفی-تحلیلی و با تمرکز بر محتوای تفاسیر المیزان و المنار به بررسی موضوعات کلیدی از جمله استقلال اقتصادی، عدالت اقتصادی (شامل امانت‌داری و قضاوت عادلانه)، احترام به مالکیت، زکات و انفاق، خمس و تجارت حلال (ممنوعیت ربا) می‌پردازد. در ادامه، آیات اقتصادی مرتبط با رفتارهای اخلاقی و اجتماعی نظیر تقوای اقتصادی، تقدم اخلاق بر اقتصاد، دوری از باطل در مسائل اقتصادی، مدیریت اقتصادی، کار و تولید، انفاق و سخاوت، قیمت‌گذاری و رفتار اقتصادی صحیح، توصیه به مراعات حقوق مالی همسران و یتیمان و تأکید بر روزی حلال مورد بررسی قرار می‌گیرند. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که هر دو مفسر، با وجود تفاوت‌هایی در رویکرد تفسیری، بر اهمیت عدالت اجتماعی، توزیع عادلانه ثروت و نقش اخلاق در فعالیت‌های اقتصادی تاکید دارند. علامه طباطبایی با رویکردی فلسفی به تفسیر آیات می‌پردازد و سعی در ارائه نظامی منسجم از آموزه‌های اقتصادی اسلام دارد، در حالی که محمد عبده و رشید رضا با رویکردی اصلاح‌گرایانه و با توجه به مسائل و چالش‌های جوامع اسلامی معاصر، به تفسیر آیات اقتصادی پرداخته اند. این تفاوت رویکردها، باعث تنوع و غنای فهم ما از آموزه‌های اقتصادی قرآن کریم می‌شود. نتایج این تحقیق می‌تواند در تدوین سیاست‌های اقتصادی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی و همچنین در توسعه دانش اسلامی در حوزه اقتصاد مفید باشد.

کتاب چرا دین؟ چرا اسلام؟ چرا تشیع؟ اثری است که به بررسی بنیادین پرسش‌های اساسی درباره‌ی دین، اسلام و مذهب تشیع می‌پردازد. نویسنده تلاش کرده است تا با زبانی ساده و مستدل، پاسخ‌هایی منطقی و مبتنی بر مبانی عقلی و نقلی برای این پرسش‌ها ارائه دهد. کتاب در سه بخش اصلی تنظیم شده است، در بخش اول، نویسنده به ضرورت دین در زندگی انسان پرداخته و با تحلیل فلسفی و روان‌شناختی، نشان می‌دهد که انسان همواره به دنبال معنا، هدف و نظم در زندگی خود است. وی بیان می‌کند که دین، پاسخی جامع به نیازهای فکری، اخلاقی و اجتماعی بشر ارائه می‌دهد و به انسان کمک می‌کند تا زندگی معنادار و هدفمندی داشته باشد. همچنین، نویسنده نقدهایی بر دیدگاه‌های ماتریالیستی و سکولاریستی وارد می‌کند و نشان می‌دهد که رویکردهای غیر دینی نمی‌توانند جایگزین مناسبی برای دین باشند. در قسمت دوم، نویسنده ضمن مقایسه‌ی اسلام با سایر ادیان، دلایل برتری این دین را مورد بررسی قرار می‌دهد. او به جامعیت و پویایی تعالیم اسلام اشاره کرده و نشان می‌دهد که این دین توانسته است نیازهای متغیر بشر را در طول تاریخ پاسخ دهد. همچنین، نویسنده با تکیه بر مستندات تاریخی و منطقی، اسلام را به‌عنوان دینی که دارای آموزه‌های توحیدی ناب، نظام اخلاقی کامل و قوانین جامع اجتماعی است، معرفی می‌کند. در بخش پایانی، نویسنده به مسئله‌ی تشیع پرداخته و بر مبنای منابع معتبر اسلامی، ضرورت پیروی از مکتب اهل‌بیت (ع) را توضیح می‌دهد. او با استناد به آیات قرآن و روایات پیامبر اسلام (ص)، نشان می‌دهد که ولایت و امامت در اسلام، نقش اساسی در هدایت بشر دارد. همچنین، در این بخش به تفاوت‌های میان شیعه و سایر مذاهب اسلامی پرداخته شده و برتری‌های تشیع از منظر معرفتی، تاریخی و اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. این کتاب، اثری مفید برای افرادی است که در جستجوی پاسخ‌های روشن و مستدل درباره‌ی مسائل بنیادین دین، اسلام و تشیع هستند. نویسنده با نثری روان و استدلال‌های قوی، تلاش کرده است تا باورهای دینی را با عقلانیت پیوند دهد و تصویری روشن از جایگاه دین در زندگی انسان ارائه کند

تنش‌هاو اختلافات میان مذاهب اسلامی یکی از چالش‌های اساسی جهان اسلام در دوران معاصر است. این تنش‌ها که اغلب ناشی از سوءبرداشت‌ها، منافع سیاسی و تعصبات فرهنگی است، مانع از تحقق وحدت اسلامی شده‌اند. تلاش‌های متعدد در قالب تقریب مذاهب اسلامی گرچه دستاوردهای مهمی داشته‌اند، اما در مدیریت پایدار این تنش‌ها موفقیت کاملی نداشته‌اند. این در حالی است که تجربه مسیحیت در غرب، به‌ویژه پس از جنگ جهانی دوم، نشان داده که رویکرد اکومنیزم توانسته به طور قابل‌ توجهی در کاهش تنش‌های تاریخی میان فرقه‌های مسیحی موفق عمل کند. این دیدگاه، با تأکید بر گفت‌وگو، کاهش تعصبات مذهبی و پذیرش تفاوت‌ها، توسط نهادهایی نظیر شورای جهانی کلیساها و نظریه‌پردازانی چون جان هنری نیومن و یان‌کانگ توسعه‌یافته و توانسته به کاهش تنش‌های تاریخی کمک کند. بااین‌حال، اکومنیزم نیز با محدودیت‌ها و انتقاداتی مواجه است؛ از جمله این که این رویکرد در برخی موارد، به قیمت نادیده‌گرفتن تفاوت‌های بنیادین میان مذاهب عمل کرده و بیشتر بر جنبه‌های صوری و دیپلماتیک تمرکز داشته است. موفقیت نسبی تجربه مسیحی در همگرایی مذهبی، این پرسش را مطرح می‌سازد که آیا می‌توان از این تجربه برای حل چالش‌های موجود در جهان اسلام بهره برد؟ البته پاسخ به این پرسش مستلزم بررسی دقیق دو مؤلفه اساسی است: روایی: آیا اکومنیزم از منظر مبانی فکری و اعتقادی اسلام، رویکردی مشروع و قابل‌پذیرش است؟ کارآمدی: آیا این رویکرد می‌تواند در بستر فرهنگی - اجتماعی جهان اسلام به اهداف موردنظر دست یابد؟ پژوهش حاضر بر آن است تا ضمن بررسی چیستی و چگونگی اکومنیزم، روایی و کارآمدی آن را در تقریب مذاهب اسلامی ارزیابی کند و ظرفیت‌ها و محدودیت‌های این رویکرد را شناسایی نماید.