جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

هفده سؤال است درباره معني توحيد و صفات و اسماءالله و ظهور آيات الهي در ائمه و رموزات حرفيه و حروف مقطعه قرآن و فضل حضرت پيامبر بر اميرالمؤمنين عليهما السلام و جبر و تفويض و وجود و مراتب آن و وجوب كليات ثلاثه در خارج و تعريف عقل و مناسبت بين ألفاظ و معاني و تركيب ضدين و تقسيم اشياء به كثيف و لطيف و ألطف و بطلان مفهوم واجب و معني گفته حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام «من عرف نفسه فقد عرف ربه». عبدالله بيك بن نصرالله بيك اين پرسشها را تقديم داشته و سيد رشتي از آنها با روش خاص خود پاسخ مي گويد. (سيد احمد اشكوري) احتمالا همان است كه در ذريعه ج 5 ص 189 ش 866 ذكر شده، فراغت از تاليف عصر شنبه 15 محرم سال 1237 مي باشد. رساله ايست در مسائل متفرقه توحيد حق وصفات و اسماء خدا و غيره باعنوانهاي « قال » و « اقول » در پاسخ سؤالات نصرالله بيك از سيد كاظم رشتي (م-1259) رساله حاضر شاد همان « جوابات الاسئلة التوحيدية » سيد كاظم رشتي است. (عبدالحسين حائري) رساله اي كه در پاسخ عبدالله بيك پسر نصرالله بيك در روز شنبه 15 محرم 1237 پرداخته است. (دانش پژوه) رساله اي ديگر كه او در پاسخ عبدالله بيك نوشته است. (دانش پژوه) آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين. . ان الاخ السديد و الولي الرشيد الزكي اللوذعي و اللبيب الالمعي. انجام كتاب: فمن أراد أن يطلع حقيقة الاطلاع فعليه بمطالعة تلك الرسالة الشريفة و السلام علي من اتبع الهدي. [مرعشي 6/100]

جواب سؤالاتي كه از رشتي شده و او جواب آنها را بعد از شش ماه و مسافرت به مشهد مقدس و بازگشت به كربلاي معلي داده است سؤالات را متن قرار داده و شرح كرده است. (صدرائي خوئي) سؤال ها از شخصي به نام محمد حسين بن خلف بن درمسائل متفرقه از معني « وسع کرسيه السموات ... »، « حروف نورانيه »، « معني قول اميرالمؤمنين عليه السلام: انا کاب الدنيا لوجهها » وغيره که مشتمل بر38 سؤال است وباعناوين « قال - اقول » برگزار مي شود. جواب سؤالهائي است كه در مسائل اعتقادي مانند (فرق بين دوام خدا و دوام جنت ونار - علم خدا به زيد قبل از وجودش - و كيفيت توجه خطاب به ما در حالتي كه معدوم بوديم و ... ) از مؤلف شده و از آنها را پاسخ داده است ابتدا سؤال را با عنوان «قال» مي آورد بعد با عنوان «اقول» به جواب آن مي پردازد. جواب يازده پرسش اعتقادي است كه سيد رشتي به طريقه خود بدانها پاسخ گفته است و در آن به بعضي از اعتراضات وارده بر شيخ احمد احسائي جواب گويد. جواب مسائلي چند در عرفان است كه سيد رشتي به طريق خود بدانها پاسخ گفته است. پاسخ از يازده سؤال است درباره معني عصمت و ولايت مطلقه و داستان تازيانه سواده بر پيامبر اكرم و جبر و تفويض و چگونگي نزول جبرئيل و خوردن حضرت رضا انگور مسموم را و موجب بر بدا و حروف اسما و طاقت عباد بر نماز وجود تشريعي و تكويني و محتواي قناديل معلقه بر عرش. متن سؤال فارسي و پاسخها عربي، و شب جمعه محرم 1257؟ بپايان رسيده است. (سيد احمد اشكوري) در پاسخ به مسائل گوناگون. اول آنها سئوالي است درباره سر عصمت، نخستين آنها درباره عصمت انبياء و اولياء ... پاسخ چندين سؤال فلسفي است كه نام سائل در رساله حاضر نيامده است، عناوين برخي از سؤالات چنين است: المسألة الاولي: هل يصدر من الواحد اكثر من واحد أم لا؟ المسألة الثانية: ما أول صادر عن الله جل جلاله؟ اين رساله كه او بپرسشهائي پاسخ ميدهد و ميگويد كه از استاد دام ظله گرفتم. (دانش پژوه) اين رساله كه سيد كاظم رشتي بپرسش يكي از دوستان در آن پاسخ ميدهد. (دانش پژوه) در پاسخ كسي كه از وي به «بعض العلماء الاعلام و الففضلاء الكرام ... » ياد مي كند. و آغاز مي شود با پرسش از چندي از كلمات شيخ احسايي: «ان الله خلق الخلق كرماً وجوداً و تفضلا ... . » پرسش هايي ست فلسفي - عرفاني. (احمد منزوي) در پاسخ يكي از «سلاك سبيل حق و يقين» كه در آغاز آن از رسيدن پاسخ هاي پرسش هاي پيشين ياد مي كند. نخستين پرسش در فرق ميان دوام خداوند و دوام بهشت و دوزخ، و واپسين پرسش درباره كفر و ايمان نياكان پيامبر است. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن سه شنبه 24 ج1/1236 آمده است. نمايه 24 پرسش و پاسخ اين گفتار در «فهرست كتب مشايخ 338-340» آمده است. اين گفتار در «فهرست تصانيف سيد ... » محيط كرماني (هف) با عنوان زير آمده است: «الرسالة الخامسة‌ (الرابعة) و العشرون ايضاً في اجوبة المسايل العاملية» . نيز شمار پرسش و پاسخ ها 24 است. آغاز كتاب: حمدله. صلاة. اما بعد فيقول العبد الجاني ... الرشتي. ان بعض سلاك سبيل الحق و اليقين و طلاب البصيرة في الدين ... قد عرض علي مسايل غامضة ... قال سلمه الله. بعد السلام علي تلك الطلعة البهية‌. انجام كتاب: فان ذلك مقتدر في حقه. و هذا ظاهر واضح. انشاالله. و لاحول و لاقوة الا بالله ... قد فرغ من تسويدها منشيها في اليوم الثلاثا الرابع و العشرين من (ج 1/1236ق) مع كمال اختلال البال و اغتشاش الاحوال. حامداً مصلياً مستغفراً ... [التراث العربي 3/48؛ مرعشي 13/196؛ حضرت معصومه 1/376؛ دائرة المعارف بزرگ اسلامي 1/107 و 1/260 و 1/319؛ ذريعه 8/360: متن؛ فهرست نسخه هاي خطي فارسي 2/919؛ مشار فارسي 2/2189؛ دياني ص 128؛ دانشگاه تهران 15/4130 و 17/411 و 16/575؛ فهرست مشايخ 2/111؛ دائرة المعارف اسلامي 1/33 و 1/108و 1/109 و 1/110 و 1/171؛ اعلام 4/1884، مشار، مؤلفين5/37؛ ذريعه 8/260؛ اعلام 3/1884: فهرست كتب مشايخ 311؛ مشار 2/2189: براي چاپ ترجمه فارسي آن؛ مشار، مؤلفين 5/37: تصوير؛ فهرست كتب مشايخ 313؛ ‌ذريعه 18/32 «كشف الحق»، همانجا 21/226 «المعراج» ؛ اعلام 3/1884 «المعراج» ؛ مشار، عربي 482 «مجموعة الرسائل» چ 1277ق؛ مشار، مولفين، 5/37؛ نشريه 5/223]

نام خود را بي نسبت «احسايي» در ديباچه آورده، مي گويد: برخي از سادات، دو پرسش براي پدرم فرستاده و ايشان به من موكول كرده كه به آنها پاسخ دهم. نخستين پرسش درباره موسي و خضر است كه چگونه خضر داناتر از موسي است. دومين پرسش درباره رجعت و معاد جسماني و روحاني ست. در انجامه تاريخ به پايان رسيدن 5ع 2/1214ق آمده است. (احمد منزوي) جواب عن سوال ورد اليه حول المسئلتين: 1- قصة موسي و خضر. 2- الرجعة. و ذلك في سنة 1214. پاسخي است استدلالي و مفصل به دو مسأله؛ ‌اول: پيرامون اعلميت حضرت خضر (ع) در داستان موسي (ع) و خضر (ع)، ‌دوم: كيفيت رجعت اجساد و چگونگي حال آنها در بهشت. مؤلف تاليف اين اثر را در 15ربيع الثاني 1214در ميدان طري به پايان رسانده و كاتب آن را در سال 1227ق. از روي نسخه اصل استنساخ كرده است. [مجلس شورا 4/23؛ ذريعه 26/263 «جواهر العقول» او؛ اعلام 1/369؛ طبقات 13/208 تقي؛ دائرة المعارف اسلامي]

سؤالات چندي است در تحقيق معاني حروف كه شيخ محمد صالح ازسيد پرسيده و وي به روش خود بدانها پاسخ داده است و در يازدهم جمادي الثاني 1253 در كاظمين تأليف آن پايان يافته است. در پاسخ ملا صالح. نخستين پرسش و پاسخ درباره «حروف» است كه پيش از آفرينش زمين و افلاك بوده است و واپسين پرسش و پاسخ درباره مراد از فيض دادن عطارد و تأثيرات آن است. شمار پرسش و پاسخ ها در «فهرست كتب مشايخ: 300-302» 16-17 و شمار آنها در «فهرست تصانيف سيد ... » 18 مي باشد. و در اينجا (فهرست تصانيف سيد ... ) چنين عنوان شده است: «الرسالة السادسة (الخامسة) و العشرون في اجوبة المسايل الغروية» . در انجامه رساله تاريخ و جاي به پايان رسيدن. در شهر كاظمين آمده است. (احمد منزوي) رساله غرويه در جواب ملا صالح در جواب زير 1. استفسار از مراد بعض سالفين در قوامش درباره حرف كان موجوداً مثل وجد السماوات و الارضين و الافلاك 2. استفسار از معني حديث شريف ان الله تعالي لما خلق اللوح 3. استفسار از معني قول آصف بن برخيا وجود الحرف 4. استفسار از قول اندليسين و زماطره 5. معني فرمايش آصف بن برخيا و ... 16. يعني اينكه زهره فيض ميدهد باجسام حرارت و رطوبت را 17. مراد از فيض دادن عظارد قواي ناريه را و ساير تاثيراتي كه براي آن شمرده اند چيست. تارخي تأليف نسخه قبل از شروع اصلي متن اصلي دو برگ در آغاز شامل احاديث و مطالب متفرقه است. رساله اي است در پاسخ به هفده مسئله حکمي و طبيعي که شيخ ملا محمد صالح در سال 1247ق. از رشتي سوال کرده و رشتي به طريق متن و شرح با عناوين «قال -اقول» جواب داده است. برخي از مسائل به ترتيب عبارتند از: 1- استفسار از قول قدماء «الحرف کان موجودا قبل وجود السماوات و الارضين و ... » 2-معني حديث «ان الله تعالي لما خلق اللوح و القلم و قال له اکتب ... » 3و5و8-استفسار از اقوال آصف بن برخيا «وجود الحرف سر من اسرار مخزون في خزائن علمه» و «الاشکال مغناطيس الارواحها» و «لقد مدت لنا الاحرف النورانية حجابا نوريةو ... » ... 10-خداوندعموم اسماء را به آدم (ع) آموخت يا رمل و نجوم را 11- کواکب سياره تنها در اجسام مؤثرند يا در اجسام و نفوس هر دو ... 16و17-مراد از فيض دادن زهره به اجسام و عطارد به قواي ناريه چيست و ساير تاثيرات هر يک. آغاز كتاب: الحمدلله رب العالمين. . انه قد وردت من العالم العامل ... مسائل كلت دون تحقيقها بصائر الافهام. انجام كتاب: و ما فرغنا عليها من الفروع الحقيقية يتبين حال القمر منها لدقيق النظر و صلي الله علي محمد و آله الطاهرين و كان ذلك في ... [عكسي مركز احياء ميراث 5/68؛ مركز دائرة المعارف بزرگ 1/184؛ اعلام 3/1884؛ مشار، مؤلفين 5/37: تصوير؛ فهرست كتب مشايخ 300-302 «رساله غرويه» : كه مي گويد چاپ شده است.؛ شيخ علي حيدر 1/367 و 2/285؛ رايانه ملي 1056]

در اين رساله سيد مرتضي مسألة عصمت و وجوب عصمت انبيا و ائمه را مطرح نموده و سؤالات مختلف در اين زمينه را پاسخ داده است. (سيد محمود مرعشي) اين رساله در ضم مسائل المرتضي، در بيروت به چاپ رسيده است. (سيد محمود مرعشي) آغاز كتاب: مسألة في العصمة، ما حقيقة العصمة التي يعقد وجوبها الأنبياء و الائمة و هل هي معناً يضطر الي الطاعة و يمنع من المعصية او معني يضام الاختيار ... اعلم ان العصمة هي اللطف الذي يفعله تعالي فيختار العبد عنده الامتناع ... انجام كتاب: ثم يكون الشهادة من بعده مطابقة لهذا العلم و هذا بمنزلة من سئل عن حد المتحر ك فقال هو الشهادة بانه متحرك و العم بانه علي هذه الصفة و في هذا البيان كفاية لمن تأمل. [مرعشي و 32/763و 28/573؛ الذريعة 20/390؛ مسائل المرتضي، بيروت، 1422ه، 187-190؛ اهدائي به آستان قدس ص 373]