جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

قربان ولیئی از شاعران عرفانی‌سرای معاصر است که سروده‌هایش ساختاری یکسان دارند و به شکلی منسجم «واقعه»های عرفانی شاعر را گزارش¬می‌کنند. در این نوشته، با بررسی ساختار غزل‌های ولیئی هم انسجام فرمی شعر او بازنمایی¬شده و هم مراحل واقعه، تک¬به¬تک گزارش¬شده¬است. مراحل واقعه در شعر ولیئی چنین توصیف¬شده‌اند: سکوت، ادراک حضور خداوند، زلزله در روح، تخریب «من»، اتحاد با خدا و جهان، انتقال اسرار و ناگفتنی‌ها و در نهایت گزارش پایان واقعه. همچنین در پاره‌ای از شعرها از خلق جدید و خلق لحظه¬به-لحظه سخن گفته¬است و در پایان شعر، شاعر به خلق جدید می‌رسد یا از آن آگاهی پیدامی‌کند. برای تبیین بهتر جهان معنوی ولیئی از سویی از مأثورات دینی که شاعر بدان‌ها معتقد است کمک گرفته¬شده و از سویی مبانی عرفان اسلامی مرورشده¬است. همچنین در تبیین طرح ذهنی شاعر و ساختار بیرونی شعر، از مفاهیم نقد ادبی وام گرفته¬شده¬است. کلیدواژه‌ها: قربان ولیئی، شعر عرفانی، واقعۀ عرفانی، فناء فی الله، خلق آن به آن.

ازآن¬جاکه امروزه عرفان به اقسام متنوعی تقسیم¬شده و در بسیاری از این انشعابات، تحریف¬هایی رخ¬داده که نقش اصیل تعالیم دینی را به حداقل رسانده¬است، تبیین متقن «عرفان اسلامی» اهمیت والایی می¬یابد. در این نوشتار با روش توصیفی- تحلیلی به شرح و تحلیل ماهیت عرفان اسلامی پرداخته¬می¬شود و بدین منظور مختصات نظری و عملی آن از جمله میزان و معیار اسلامی خواندن عرفان، مؤلفه¬های عرفان اسلامی، دلایل انحراف عرفان اسلامی و عرصه حضور عرفای مسلمان بررسی¬می¬شود¬. مطابق نتایج این جستار، چارچوب و محتوای عرفان اسلامی به¬طور کامل در مقام روش، تبیین و کاربست، بر اساس آموزه¬های دینی شکل¬می¬گیرد و میان گوهر ناب اسلام که در شریعت و سیره معصومین متبلورشده¬است، با مختصات نظری و عملی عرفان اسلامی هیچ افتراقی وجودندارد و سالک الی الله همواره باید جایگاه اجتماعی خود را نیز مورد اهتمام قراردهد و از رهبانیت و انزواطلبی بپرهیزد. کلیدواژه‌ها: عرفان اسلامی، شریعت، توحید، انزواطلبی، حضور اجتماعی.

دیوان سنایی سرشار از انواع تقابل‌هایی است که حاصل بیان مفاهیم عرفانی متضادی چون عقل و نفس، جان و تن، ملک و ملکوت و ... است. آنچه به سنایی در نمایش این تقابل‌ها و به‌ویژه نیمۀ روحانی¬شان یاری¬می‌رساند، نماد است. سنایی با ترکیب تقابل و نماد، ساختارهایی از تقابل‌های نمادین می‌آفریند و از آن¬ها در جهت بیان آن دسته از تقابل‌های عرفانی استفاده¬می‌کند که در نظر او برجسته‌تر هستند. این مقاله در پی تبیین رابطه نماد با تقابل‌های اصلی و ساختاری در دیوان سنایی است. در این جستار تلاش¬می‌شود انواع تقابل‌های عمده و محوری در دیوان سنایی روشن¬شود؛ تقابل‌هایی که می‌توان آن‌ها را کلان‌تقابل نامید و سایر تقابل‌ها به‌گونه‌ای با این تقابل‌های مرکزی مرتبط¬می‌شوند. افزون¬بر این در مقاله حاضر نقش نماد در بیان این تقابل‌ها و سازکار تبیین و تفسیر نظام‌های تقابلی توسط نماد در دیوان سنایی روشن¬می‌شود. نتایج این تحقیق نشان¬می‌دهد نمادها در دیوان سنایی ساختاری منسجم و منظم دارند و غالباً بر محور یک تقابل اصلی شکل¬می‌گیرند و بنیادی‌ترین تقابل‌ها در ذهن سنایی تقابل اصل و فرع و گفتمان زهد و رندی است که هرکدام زیرمجموعه‌هایی دارند و به شکلی ساختارمند به یکدیگر پیوندخورده‌اند و درهم تنیده‌اند. کلیدواژه‌ها: سنایی، تقابل، نماد، ساختارگرایی.

اثر پیش رو که "دانشنامه فلسفه استنفورد3" نام دارد، به بررسی "شاخه ها و مکتب ها" در فلسفه می‌پردازد. کتاب حاضر که به سرپرستی "مسعود علیا" ترجمه و تدوین شده است، حاصل پژوهش و قلم محققینی همچون "بیورن رمبرگ"، "کریستین گسدال" و "دیوید وودراف اسمیت" می‌باشد. "دانشنامه فلسفه استنفورد3" مجموعه‌ مقالاتی است که موضوعاتی را در رشته عمومی فلسفه پوشش می‌دهد. با این حال، بر خلاف سایر دانشنامه‌ها و فرهنگ لغت‌های منتشر شده، این پروژه به گونه‌ای طراحی شده است که مقالات را می‌توان توسط متخصص یا گروهی از متخصصان در این زمینه نگهداری و به روز کرد و آن را به یک پروژه ادبی و متن باز پویا تبدیل کرد. بنابراین، در صورت آشکار شدن تحقیقات و نتایج فلسفی جدید، مقالات در معرض اصلاح هستند. اما آنچه هم اکنون پیش روی مخاطب قرار گرفته، به روزترین اثر از این مجموعه است که "دانشنامه فلسفه استنفورد3" نام گرفته و زیر نظر "مسعود علیا" تدوین شده است. در این پروژه، یک هیئت تحریریه بر ارسال تمام ورودی‌های جدید و به‌روزرسانی‌های ورودی‌های موجود نظارت می‌کند تا آثار ثبت شده از ارزش علمی بالایی برای محققان برخوردار باشد. مقالات معمولا از مرورهای کوتاه و روشنگرانه گرفته تا مقدمه‌های گسترده و موضوعات تخصصی را شامل می‌شود. کتاب‌شناسی‌های گسترده‌ای که هر مدخل حاوی آنهاست، به‌ طور ویژه‌ای ارزشمند است و گاه به صورت خلاصه و گاه یک منبع تحقیقی جامع است. "بیورن رمبرگ"، "کریستین گسدال" و "دیوید وودراف اسمیت" که هر یک از نویسندگان صاحب قلم در حوزه‌ی فلسفه به شما می‎روند، در زمره‌ی مولفین این اثر هستند و "دانشنامه فلسفه استنفورد3" را در بیش از هفتصد صفحه، در اختیار مخاطبین قرار داده‌اند.

اثر حاضر طرحی از 250 سال تاریخ فلسفه غرب را ترسیم می‌کند که با انقلاب کوپرنیکیِ کانت در عرصه متافیزیک آغاز می‌شود و با رویکرد ضد متافیزیکیِ دریدا به پایان می‌رسد. رابرت سالُمِن، تاریخنگاریِ فلسفی‌اش را به نحوی هدفمند حول یک مفهومِ مشخص سامان می‌دهد و سایر مفاهیم و رویکردها را در پرتو آن بازخوانی و تفسیر می‌کند: این مفهوم، همانا مفهوم «خود» است. در نتیجه، این کتاب می‌تواند خلأ موجود در آثار فلسفی فارسی‌زبان را پُر کند و علاقه‌مندان و دانشجویان را، به ویژه در مراحل ابتدایی آشناییشان با فلسفه‌های مدرن و پست‌مدرن، همراهی کند و برایشان تحلیلی کل‌نگرانه و ذهنیتی منسجم در خصوص روند حرکت تاریخ فلسفه غرب در دو قرن اخیر به ارمغان آورد.

چرا مردم برخلاف اجماع علمی یا ایمنی و کارایی واکسن ها را رد می کنند؟ یک دیدگاه رایج، باورهای بدی از این دست را ناشی از طیفی از سوگیری‌ها توضیح می‌دهد که در مجموع تضمین می‌کنند که انسان‌ها از حیواناتی واقعا منطقی برخوردار نیستند. این کتاب «باورهای بد» نوشته «نیل لوی» یک گزارش جایگزین ارائه می دهد. این استدلال می کند که باورهای بد از فرآیندهای عقلانی واقعی ناشی می شوند. ما عقلانیت باورهای بد را از دست داده‌ایم، زیرا نتوانسته‌ایم همه‌جا بودن شواهد درجه بالاتری را که باورها را شکل می‌دهند، و عقلانیت هدایت شدن توسط این شواهد را تشخیص دهیم. این کتاب استدلال می‌کند که توجه به شواهد درجه بالاتر باید ما را به بازنگری در نحوه بهترین تغییر ذهن و اخلاق تغییر آن‌ها سوق دهد: باید ببینیم که اصرار - حداقل معمولا - با ارائه عوامل منطقی، باور (و رفتار) را تغییر می‌دهد. ما نیازی به بازنگری در آرمان‌های روشنگری در مورد استقلال فکری و عقلانیت نداریم، بلکه باید آنها را طوری شکل دهیم که عاملیت معرفتی عمیق اجتماعی خود را در نظر بگیریم.

---

حمام فلسفه نگاهی اجمالی است به تاریخ فلسفه و اندیشهٔ بزرگان این حوزه. بخش‌های مختلف این کتاب فلاسفه را براساس عصر زندگی‌ آن‌ها مرتب کرده است. این معرفی‌ها از اولین فیلسوفان تاریخ آغاز می‌شود و به بزرگترین فیلسوفان قرن بیستم ختم می‌شود. گریگوری برگمن از تالس و اندیشمندان ماقبل سقراط شروع می‌کند که بخش نخست کتاب را تشکیل می‌دهند. هرکدام از ۲۳ فصل بعدی کتاب بر یک فیلسوف تمرکز دارد. در نقطهٔ آغازین دنیای فلسفه به تعبیر امروزی آن، افلاطون، ارسطو، آگوستین قدیس و توماس اکویناس قرار دارند. پس از این فلاسفه، کتاب به رنه دکارت، هابز، بندیکت اسپینوزا، جان لاک و دیوید هیوم می‌رسد. سپس برگمن دربارهٔ امانوئل کانت، هگل، کارل مارکس و ژان ژاک روسو صحبت می‌کند و بعد از آن مخاطب را با آرتور شوپنهاور، جان استوارت میل، سورن کیرکگارد، فردریش نیچه، جان دیوئی و لودویگ ویتگنشتاین آشنا می‌‌کند.

همه چیز دارای انرژی است. انسان ها نیز با توجه به شخصیتشان که از اندیشه، احساسات، ذهنیت و… تشکیل شده دارای انرژی هستند که این انرژی می تواند به دیگران انتقال یابد. بعضی ها پر از آرامش و بعضی پر از خشونت و نا آرامی هستند که آن را به محیط و انسان های اطرافشان منتقل می کنند. در این کتاب به خوانندگان کمک می شود تا کار و نحوه ی برخورد با انرژی، دریافت انرژی های مثبت، دفع انرژی های منفی، حفظ روح و روان در شرایط نامناسب، نترسیدن از افراد قدرتمند و آرام کردن خود پس از تنش را یاد بگیرند. این کتاب توصیه شده به همه ازجمله معلمین، تاجران، درماندگران و فروشندگان است.

کتاب «هرمنوتیک فلسفی و نظریه ادبی» اثر جوئل واینسهایمر، کتابی پربار است که به رابطه بین هرمنوتیک و نظریه ادبی می پردازد. این کتاب با تأکید بر ایده‌های هانس گئورگ گادامر، یکی از شخصیت‌های اصلی هرمنوتیک قرن بیستم، بررسی می‌کند که چگونه نظریات او در حوزۀ هرمنوتیک فلسفی، درک ما از تفسیر و نظریۀ ادبی را تغییر می‌دهد. واینسهایمر کتابش را با ردیابی تاریخی سنت هرمنوتیکی از فردریش شلایرماخر تا پل ریکور شروع می‌کند و به نقش گادامر در این گفتمان می‌پردازد. به عبارت دیگر، او ابتدا سیر تحول تفکر هرمنوتیکی را ترسیم و زمینه را برای بحث در زمینه مبانی فلسفی نظریه ادبی فراهم می کند. او سپس به طور دقیق تری به هرمنویتک گادامر می پردازد. می توان گفت که مفهوم تفسیر به‌عنوان اثری از تاریخ، نه به‌عنوان یک کنش، بلکه به‌عنوان یک اشتیاق و میل، محور اصلی کتاب است. واینسهایمر سپس نقد گادامر از مفهوم نشانه‌شناختی زبان را بررسی می‌کند، که بر تعادل بین تفاوت و تشابه در رابطه لفظ و جهان تأکید می‌کند. این نقد گادامر از این جهت مهم است که در درک نقش زبان در تفسیر و شکل‌گیری معنا نقشی اساسی دارد. او سپس به نظریۀ گادامر دربارۀ استعاره می پردازد. واینسهایمر اهمیت استعاره در هرمنوتیک گادامر را مورد بحث قرار می‌دهد و نقش آن را در آمیختگی افق‌ها برجسته می‌کند - جایی که دیدگاه مفسر با بافت تاریخی متن مطابقت دارد. واینسهایمر نشان می‌دهد که چگونه گفتگو برای سرزندگی آثار ادبی و ارتباط مداوم آنها ضروری است. در فصل آخر کتاب، واینسهایمر مفاهیم هرمنوتیک گادامر را برای بحث های معاصر دربارۀ مطالعه اثر کلاسیک بررسی می‌کند. او برای مخاطبان این موضوع را می شکافد که ما اساسا به چه چیزی «کلاسیک» می گوییم.