جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

در این نوشتار، این پرسش مطرح می‌شود که از منظر ملاصدرا و لایب‌نیتز، آیا آدمی در فطرت خویش نسبت به خداوند معرفت دارد یا خیر؟ چرا و به چه معنا؟<br /> در این پژوهش معلوم می‌شود که خداشناسی فطری می‌تواند دو معنا داشته باشد:‌ اول اینکه قضیه «خدا وجود دارد» از قضایای بدیهی است؛ دوم اینکه انسان می‌تواند نوعی تصور ذاتی و فطری از مبدأ متعال داشته باشد. هر دو فیلسوف بر خداشناسی فطری تأکید ورزیده‌اند.<br /> لایب‌نیتز معتقد است روح انسان به‌عنوان یک مناد عالی، از خداوند تصور‌ی فطری دارد؛ درحالی‌که ملاصدرا خداشناسی فطری را به‌معنای علم حضوری می‌داند. هر دوی آنها با تفکیک میان ادراک بسیط و مرکب، فطری بودن معرفت خدا را اثبات و آن را بالقوه می‌دانند.

بررسی مجموعه تاثیرگذاری همچون بحارالانوار، بدون نگاه به بستر تاریخی ـ جغرافیایی اش کاری ناقص و سهل انگارانه است. این مقاله عوامل تاریخی و اجتماعی تحقق چنین پدیده فرهنگی را در ایران عصر صفوی مورد ارزیابی قرار داده است. آستانه شروع نظام صفوی و مراحل گوناگون تکامل اجتماعی و سیاسی آن و الگوها و قطب های دینی موجود در آن، در ابتدا مورد توجه قرار گرفته، پس از آن، نحوه اجتماعی شدن علامه محمدباقر مجلسی (مؤلف بحارالانوار)، تجربه های سیاسی و عوامل و روابط مؤثر بر او تحلیل و ارزیابی شده است. مجموعه آثار علامه، انگیزه مؤلف در نگارش بحار الانوار، ساختار کتب حدیثی و به خصوص بحارالانوار، روش علامه مجلسی در این اثر، مطالب موجود در آن و بازتاب بحارالانوار در ایران، از دیگر سرفصل های این مقاله است. نتایج مطالعات نشان می دهد: علامه مجلسی در جایگاه شیخ الاسلام عصر صفوی با تالیف آثار فارسی و عربی گوناگون، طیف مخاطبان متفاوت خویش را تغذیه کرده است و بدین وسیله موجبات تقویت و گسترش دولت حاکم را فراهم آورده و پس از آن، موجب نهادینه شدن آن گفتمان شده است.

آیه وضو، یکی از آیات مطرح در حوزه فقه القرآنی است که به دلیل گستره وسیع فقهی، ادبی، تفسیری و قِرائی آن، همواره مورد توجه فقه پژوهان قرآنی بوده و هست؛ از سوی دیگر این آیه شریفه به لحاظ قلمرو فقهی از جامع ترین آیاتی است که طهارات ثلاث را مد نظر قرار داده، از روزگاران دیرین تا به امروز میان فرق اسلامی مورد بحث و گفت وگو بوده است؛ و هر کدام سعی نموده اند بر اساس مبانی فکری، عقیدتی و تفسیری، برداشت هایی از آیه داشته باشند که در این میان دیدگاه شیعه از برجستگی خاصی برخوردار است. نویسنده در این مقاله سعی نموده این آیه را تنها در موضوع وضو مورد بررسی قرار دهد و از دیدگاه فقه القرآن شیعه به تفسیر آن پرداخته است؛ همچنان که برای امکان داوری و وقوف بر برتری دیدگاه های شیعی، به دیدگاه های اهل سنت نیز اشاره نموده است.

در سال 907 ه ق شاهد یکی از مهم ترین حوادث تاریخ ایران اسلامی می باشیم. در این سال شاه اسماعیل به کمک مریدان خانقاه اردبیل و قبایل ترک آناتولی موفق به شکست الوند آق قویونلو و تصرف تبریز شد. فتح تبریز توسط اسماعیل، رسمیت تشیع در سراسر ایران را در پی داشت. چگونگی و نحو ه ایجاد این تحول به عنوان اولین اقدام شاه اسماعیل، در منابع عصر صفوی شدیداً با آرایه های داستانی در هم آمیخته است؛ به گونه ای که پژوهشگران معاصر مخصوصاً مستشرقین، با دستاویز قراردادن این آرایه ها، رشد و گسترش تشیع در ایران را نتیجه اقدامات خشن شاه اسماعیل و عمال قزلباش اش نشان می دهند؛ در حالی که بررسی سیر تاریخی روند رشد و گسترش تشیع، نشان دهنده سیر تدریجی رشد و گسترش مذهب اهل بیت در ایران است

مفهوم الیناسیون به معنی از خودبیگانگی یادآور سیر تحول تاریخی رابطه انسان با جهان به ویژه بعد از رنسانس در مغرب زمین است. با گسترش علم و تکنیک و نیز پیشرفت مباحث ریاضیات و طبیعیات،تفسیر مابعدالطبیعی از انسان و جهان صورت تازه ای به خود گرفت، زیرا کشف قوانین ضروری براساس نظام علی و معلولی حاکم بر طبیعت، این سوال را بوجود آورد که آیا انسان به عنوان موجودی دارای اختیار و اراده آزاد هم، جزیی از این دستگاه منسجم است؟ هگل اولین فیلسوفی که مفهوم الیناسیون را به کار برد هدفش سازگاری انسان و جهان و رسیدن به یگانگی بود و ضرورت وصول به یگانگی را در از خود بیگانگی می دانست. این تحقیق شامل سه بخش می باشد. در بخش اول به معرفی خود واقعی انسان از دیدگاه عقل و وحی، براساس براهین عقلی و نقلی پرداخته می شود. بخش دوم به الیناسیون و بخش سوم به نیهلیسم اختصاص دارد.بنا به ضرورت تحقیق، در معرفی صحیح انسان و موضع وی در جهان از آیات کریمه قرآن و تفاسیر و اشعار معنوی استفاده شده است./