جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

نعمت الله صفری فروشانی، صاحب کتاب رجالی با عنوان، غالیان، کاوشی در جریان‌ها و برآیندها می‌باشد. شناخت جریان‌های مختلفی که در میان راویان احادیث وجود داشته‌اند، نقش بسیار مهمی در بررسی متن و اسناد روایات دارد. مؤلف کتاب، اگر چه انگیزه و محور مباحث در مورد جریان غلات را در بررسی تاریخی این جریان تا اوایل قرن چهارم و به منظور تبیین اختلاف عقاید غالیان با شیعه مطرح می‌نماید؛ اما داشتن شناختی محققانه از این راویان و این جریان فکری سیاسی، می‌تواند در بررسی راویان در اسناد روایات، تاثیر بسزایی در برداشته باشد. کتاب، مشتمل بر مقدمه و چهار فصل است. مقدمه کتاب، در بیان ضرورت و پیشینه تحقیق درباره غالیان و فهرستی از کتاب‌هایی است که درباره این جریان تالیف شده‌اند. فصل اول، شامل مباحث کلی در تعریف غلو، غلو در قرآن، روایات و ادیان پیشین و..؛ فصل دوم، بررسی غلات در تاریخ؛ فصل سوم، غلات در آینه عقیده و عمل؛ فصل چهارم، تاثیرات غلات بر تاریخ شیعه.

در بیانی ساده، می توان علم اصول را متکفّل بیان چهارچوب و مسیر استنباط دانست. این دانش، در پرتو تلاش علمای مسلمان برای فهم متون دینی و در بستر نیازهای متراکم استنباطی و عمدتاً در دامان علم فقه پدید آمده است. این علمِ ابزاری، تاریخ طولانی پرفراز و نشیبی را در مسیری رو به تکامل پیموده است. مقتضیات عصری و نیازهای گسترده بشر معاصر به دین اسلام و به ویژه هجوم گسترده نیازهای فقهی در پرتو استقرار حکومت اسلامی، حجم عظیمی از مسائل کمّی و کیفیِ مورد ابتلا را متوجّه دانش فقه و دیگر علوم دینی نموده است. بخش عمده ای از این نیازها به دانش اصول که به ‌طور طبیعی باید عهده دار بررسی عناصر عملیات استنباط باشد، ارجاع داده می شود؛ لکن این دانش در ایستار و وضعیت کنونی خود، به دلایل مختلف، توان پاسخ‌گویی کمّی و کیفی متناسب با این نیازها را ندارد؛ بدین جهت، علم اصول در این برهه و در مسیر تکامل تاریخی خود، به تحوّلات گسترده ای نیاز دارد تا بر چالش­های فراروی خود فائق آید. تحقّق چنین تحوّلی، نیازمند ایجاد بسترها و زمینه های متعدّدی است که بدون توجّه کافی بدان‌ها، سخن از تحوّل اصول، توجیه و کارآیی چندانی نخواهد داشت. بسترها و زمینه­های یادشده در نوشتار فرارو، از بررسی آسیب شناسانه وضعیت اصول در عرصه های آموزش، پژوهش و ترویج آن و تحلیل نتایج حاصل، اصطیاد گشته اند.