جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مباحث مطرح شده در این رساله به شرح ذیل است : - زمینه تاریخی تجدد (مدرنیسم) و اصلاح دین (پرتستانتیسم) در ایران - عبادات - زندگی آخوندزاده و آثار او و مطالعات دیگران درباره آخوندزاده - حج، خمس، زکات، نماز و روزه - اصلاح دین از طریق تمثیلات (نمایشنامه و داستان) - اصلاح دین از طریق الفبای اسلام - اصلاح دین از طریق پرتستانتیسم اسلامی - نبوت و رسالت - قصص انبیاء در قرآن و روایات - پیامبر اسلام (ص) و سیره او - عقاید شیعه و آداب و رسوم آنان - زنان پیامبر اسلام (ص) و فلسفه حجاب و تعدد زوجات

این پژوهش به منظور مطالعه و چگونگی نظرات و نگرش دانش آموزان دبیرستانی (78-1377) استان مرکزی نسبت به ارزش ها و اعتقادات مذهبی شروع شد. تا ضمن آماده سازی و تطبیق پرسشنامه سنجش نگرش مذهبی دانشجویان، بر روی گروه دانش آموزان دبیرستانی به مطالعه و نگرش مذهبی در بین جنسیت پسر و دختر، پایه های اول تا سوم، و نیز رشته های مختلف شاخه نظری دبیرستان بپردازد. نمونه مورد مطالعه 596 نفر بود که از بین جامعه آماری دانش آموزان شاعل به تحصیل دبیرستان های استان با روش نمونه گیری چند مرحله ای از بین دبیرستان های چهار منطقه آموزشی انتخاب گردیدند. نتایج این بررسی نشان داد، ضمن اینکه ابزار آماده شده و به کار رفته در پژوهش از پایایی و روایی مطلوب و قابل قبولی برخوردار است، دانش آموزان دختر نسبت به پسر، پایه های اول و دوم نسبت به پایه سوم، و رشته علوم انسانی نسبت به رشته ریاضی فیزیک از نگرش مذهبی قوی تری برخوردارند.

نسخة خطّی منحصر به فرد کتاب زکوة دارای 301 صفحه قطع رحلی متعلّق به مرحوم علّامة سیّد علی موسوی(1237-1298 ه . ق) فقیه و اصولی نامدار سدة سیزده هجری، مشهور به:«صاحب حاشیة بر قوانین» در چارچوب فعالیّت های پژوهشی ذیل، مورد تحقیق و تصحیح قرار گرفته است: ابتداء، نسخة خطّی دست نوشته های مؤلّف تایپ گردیده و پس از آن، نسخة تایپی را با نسخة خطّی، مورد مقابلة دقیق قرار داده و انطباق کامل نسخة تایپ شده با نسخة خطّی إحراز گردید. مرحلة بعدی پژوهش به ترتیب زیر بر روی نسخة تایپ شده متمرکز گردید: 1- إعمال إصلاحات و علائم نگارشی و ویرایشی و تصحیح أغلاط مربوط به نسخة خطّی. 2- استخراج مصادر و إرجاعات قرآنی، حدیثی، فقهی امامیّه و اهل سنّت و أعلام و إصطلاحات عامّ و خاصّ. 3- تنظیم مطالب، جمله بندی ها، سطر بندی، تقطیع و پاراگراف بندی و انتخاب عناوین و تنظیم فهرست. 4- إرائه تعلیقة و نقد و نظر محقّق

که در این دوره دو جریان با دو رویکرد مختلف حضور فعال داشت، جریان اول ائمه (علیه السلام) را همانند دیگر آدمیان دانسته و به بررسی جوانب مختلف زندگانی آنها با استفاده از داده های تاریخی می پرداخت. از سردمداران این جریان می توان از افرادی همچون عبید الله بن ابی رافع، ابان بن تغلب و هشام بن محمد کلبی نام بُرد. جریان مقابل ائمه (علیه السلام) را موجوداتی فرا بشری و فرا تاریخی دانسته که مسلّط بر جریان قوانین طبیعی بوده و در مناسبت های مختلف معجزات و خوارق عادت فراوانی از خود بروز می دهند. این جریان این تحقیق عهده دار بررسی سیر نوشته های امامیه پیرامون ابعاد مختلف زندگانی ائمه (علیه السلام)از آغاز تا پایان نیمه قرن قرن اول هجری می باشد. فصل اول این اثر که به بررسی اینگونه نوشته ها قبل از دوره غیبت صغری اختصاص داشت، این نتیجه را دریافت در آغاز به وسیله نقل برخی از احادیث که دلالت بر جایگاه رفیع امامان می کرد، تئوریزه شده و سپس به سراغ تاریخ رفته و با ذکر شواهد و قرائن به ظاهر تاریخی، مطالب تئوریزه شده مصداق یابی شد. این جریان از نیمه سوّم قرن دوّم حرکت خود را با عنوان کلّی دلائل نگاری ادامه داد که برای اثبات امامت امامان مختلف به جای ذکر مسائل علمی به بیان معجزات آنها می پرداختند. با بررسی سردمداران این جریان به نام افراد غالی یا متهم به غلوّ در سلسله اسناد گزارش های منسوب به آنها به طور فراوان برخورد می کنیم. از سردمداران این جریان دراین دوره می توان از افرادی همچون جابر بن یزید جُعفی، عبد الرحمن بن کثیر هاشمی، محمد بن حسن بن جمهور، محمد بن علی صیرفی معروف به ابو سمینه و فارس بن حاتم قزوینی یاد کرد. فصل دوّم به پیگیری ادامه مسیر این دو رویکرد در دوره غیبت صغری با توجه به حساسیت های این دوره می پردازد و به این نتیجه می رسد که به علل مختلف، جریان دوّم توانست جریان اول را از صحنه بیرون رانده و خود معرکه گردان اصلی صحنه شود. از نکات مهم این دوره پیوستن برخی از بزرگترین شخصیت های حدیثی امامیه همچون محمد بن حسن صفار و محمد بن یعقوب کلینی به این جریان در بخش اول یعنی روایات مربوط به تئوریزه کردن این دیدگاه می باشد، در حالیکه این دو تن به ذکر شواهد و مصادیق به صورت گسترده اقدام نکردند و معدود مصادیق ذکر شده در اینگونه کتابها تا حد زیادی از عقلانیت مناسبی برخوردار می باشند. آغاز غیبت صغری تا پایان قرن چهارم از آنجا که به جهت آنکه امامیه با امامت امام غایب به صورت مطلق مواجه شد، ویژگیهای خاصی خود را داشت، توانست فصل سوم این تحقیق را به خود اختصاص دهد

در این رساله به مسألة ایمان در اندیشه ی سورن کیر کگارد می پردازیم. کیرکگارد به روایتی از اصالت ایمان ارائه می کند که به موجب آن ایمان نه فقط برتر از عقل است بلکه در برابر عقل قرار می گیرد. ایمان، عالیترین فضیلتی است که انسان بدان نائل می شود، وی برای اگزیستانس سه مرحله قائل است؛ استحسانی، اخلاقی و دینی. مرحلة دینی عالیترین مرحله اگزیستانس است. کیرکگارد فلسفه هگل را مورد نقادی قرار می دهد. وی مدّعی است کسانی که تلاش می کند ایمان دینی خود را بر دلیل و بیّنه استوار سازند و به روش ایژکتیو به آن نائل شوند اساساً بر خطا هستند، ایمان را باید با روش سوبژکتیو یته است. ایمان دلبستگی شورمندانه و بی حدّ و حصر به سعادت ابدی است. حقیقت، سوبژکیتویته است. در نظر وی ما نباید در پی بررسی حقیقت مسیحیت باشیم بلکه مسأله ما باید نسبت شخصی فرد انسانی با مسیحیت باشد. در اندیشه کیرکگارد، لازمه ی ایمان به مخاطره انداختن زندگی خویشتن است، بدون خطر کردن ایمانی در کار نیست، هر چه خطر کردن بیشتر، ایمان بیشتر. ایمان دقیقاً تقابل بین شورمندی بی حدّ و حصر سیر باطنی فرد و بی یقینی ابژکتیو است. ایمان، باور به پارادوکس است، به پارادوکس تجسّد لاهوت در ناسوت. وقتی حقیقت سرمدی با فردی دارای اگزیستانس ربط و نسبت می یابد، حقیقت پارادوکسیکال می شود. ایمان، باور به امر نامعقول است. وکیرکگارد ابراهیم را شهسوار ایمان می داند. ابراهیم امر اخلاقی را یکسره معلّق می سازد و پای در سرزمین ایمان می نهد. لوئیس پویمن در «منطق سوبژکتیویته» به بررسی و نقد مفهوم ایمان در نظر کیر کگارد می پردازد. به نظر وی سوبژکتیویته کیرکگارد در چهار مورد اشکال دارد. 1- استدلال وی اراده گرایی غیر قابل قبولی را فرض می گیرد. 2- مقدمات استدلال وی ظاهراً هر پارادوکسی را گزینه ی مناسبی برای ایمان می سازند. 3- استدلال وی ظاهراً منجر به قیاس خلف می شود. 4- استدلال وی مبتنی بر روانشناسی نادرستی است. پویمن تبیینی عقلگرایانه از مواضع کبرکگارد به دست می دهد.

سعدی پس از سفرهای دور و دراز و دیدار با مردم و فرزانگان هر شهر و دیار و نیز برخورداری از معارف اصیل اسلامی و فرهنگ ایرانی، رفتار اجتماعی روزگار خود را با نگاهی ژرف کاویده و پیوند حکومت و مردم را در سخن خود جلوه‌گر ساخته است. در نظر وی رعیت پشتوانه مادی و معنوی حکومت است. مردم با پرداخت باج و خراج و گونه‌های دیگر مالیات نیاز مالی دولت را برآورده می‌سازند. جوانان را در اختیار حکومت می‌نهند و لشکر سلطان را توان می‌بخشند و از نظر معنوی، همت پیران روشن‌ضمیر و دعای سوخته‌دلان و پیر‌زنان، پادشاهان را در عزم خود استوار و پشت‌گرم می‌سازد. هم‌چنین، در نگاه سعدی، اهل قلم، سرمایة فکر و اندیشه و احساس خود را در خدمت سلطان قرار می‌دهند و هم‌چون مشعلی فروزان، حکومت و دولت را از سقوط در گرداب کج‌اندیشی می‌رهانند. با توجه به برخورداری اندیشه و نوشته‌های سعدی از بن مایه‌های قرآنی و روایی، دیدگاه‌های او را می‌توان با معیار آموزه‌های دینی و به ویژه جنبه‌های اجتماعی و حکومتی نهج البلاغه سنجید. زیرا این کتاب گرانمایه، ره‌آورد اندیشه‌ای تابناک است که از زلال قرآن سیراب گشته و از پشتوانه عملی در بستر حق جویی، دادخواهی و مردم نوازی استواری یافته است.

این رساله بدنبال یافتن پاسخ به این پرسش است که تحول در سلسله مراتب اجتماعی انواع مختلف بازسازی فکر دینی در ایران تابع چه متغیری است ؟ فرضیه ای که در این خصوص راهنمای کار بوده است عبارت از این است که " در تاریخ معاصر ایران سلسله مراتب اجتماعی انواع مختلف بازسازی و یا موقعیت اجتماعی هر کدام از آنها، از سلسله مراتب اجتماعی اندیشه های جهانی تبعیت می کند". در این پژوهش برای تجزیه و تحلیل اطلاعات گردآوری شده، از یک مدل ابتکاری استفاده شده است . در این مدل موقعیت اجتماعی اندیشه ها تحت تاثیر چهار متغیر است که عبارتند از : 1- عقلانی بودن . 2- کشش احساسی و عاطفی . 3- عملی بودن و 4- اتکاء به قدرت

این پژوهش باهدف بررسی و تعیین جایگاه صله رحم و قطع آن در فقه اسلامی صورت گرفته است و برآن است که دیدگاه فقه و فقها را درباره صله رحم و قطع آن روشن سازد تا بدین پاسخ برسد که حکم آنها کدام یک از احکام خمسه است ؟و اوامر و نواهی وارد شده در منابع ، آیا مولوی است یا ارشادی ؟ روش پژوهش عمدتا کتابخانه ای و تحقیقی بوده است که از منابع دینی و کتب و مقالات صاحبنظران دینی (روائی ، فقهی و اصولی ) استفاده شده است ابزار اندازه گیری : منابع و کتابهای فقهی و اصولی و ادله اجتهادی است نتیجه کلی : صله رحم از واجبات دین مبین اسلام و قطع رحم از محرمات آن است و اگر در کتابها مستقلا بدان پرداخته نشده به معنای این نیست که این موضوع ، در دایره اخلاقیات می باشد و احکام وارده ارشادی است . اما نوع صله رحم و مراتب آن و همین طور قطع رحم ، باتوجه به عرفها، سلایق ، افراد، نیازها و امکان ها و... متغیر است و شارع مقدس تنها به لزوم انجام صله رحم و پرهیز از قطع آن دستور داده و جزئیات و مصادیق آنها را باتوجه به عوامل مذکور در اختیار عرف گذارده است

از بحث کار و تلاش و نگرش اسلام به دنیا چنین می توان نتیجه گرفت که اسلام دینی است که هم به دنیا نظر دارد و هم به آخرت و هیچ گونه ترک دنیا، رهبانیت و یکسونگری نسبت به دنیا و کار و تلاش در آن نسبت به آخرت وجود ندارد و مخصوصاً بحث نسبتاً طولانی پیرامون حدیث فوق نیز کاملاً این امر را بدیهی می سازد، اسلام بر اساس مفاهیم و باورهایی که تاکنون بحث و بررسی شده است هیچ گونه مخالفت و تضادی با توسعه به معنی پیشرفت در تمام ابعاد نداشته و فهم صحیح اسلام به هیچ وجه در امر توسعه باعث رکود، سستی و خلل نمی گردد و همواره مشوق انسان بوده و در عمران و آبادانی زندگی دنیایی و کار و تلاش انسان و همواره در کنار اینها توجه به عالم آخرت و تأکید بر درست زیستن و بر اساس مبانی اخلاقی و انسانی به کار و تلاش در دنیا پرداختن و از مواهب و نعمات این دنیا بهره بردن می باشد. در اسلام ، همواره از مسلمانان در خواست شده که برای کسب روزی و استفاده از نعمت های الهی بر روی زمین پراکنده شوند و به کار و تلاش بپردازند، و در جای جای قرآن کریم نیز آمده است که آنچه در زمین است برای استفاده بشر بوده و موجوادت در آسمان و زمین مسخر شما هستند و استفاده از این نعمت ها سفارش شده است و در کنار آن نیز از هر گونه اسراف و تبذیر نهی شده اند و این خود امر مهمی است که بر استفاده صحیح و بهینه از منابع طبیعی و امکانات مادی این تأکید دارد. در نهج البلاغه که موضوع تحقیق ما می باشد، قیمت هر کس به اندازه کاری است که به خوبی می تواند انجام دهد و این خود یک سخن بسیار عالی و مهم در جهت رشد و توسعه درونی و بیرونی انسان است، همچنین سخنان فراوانی در نهج البلاغه بصورت سفارشات و وعظ آمده که بر جدی گرفتن کار، کیفیت و نحوه انجام کار، تداوم در کار تأکید فراوان دارد. در جای دیگر، بر تقسیم کار و وظایف و همچنین ضرورت انتخاب مسئول برای هر قسمت در کارها برای پیگری و ایجاد مسئولیت در انجام وظیفه سفارش شده است و بنابراین دین اسلام با تعالیم نهج البلاغه که در اینجا بیشتر مورد عنایت ما است و همچنین تأکیدات و سفارشات قرآن و روایات و احادیث دین جهاد، کار، کوشش و تلاش بوده و هرگونه رخوت و سستی محکوم و مذموم است و فرض مطرح شده که دین اسلام در کلیت فرهنگی خود، باورهای مؤثر در توسعه جهت کار و کوشش وتلاش و همچنین عنایت به دنیا در معنای منحصر و خاص خویش که توضیح آن آمد تأیید می گردد.

رساله حاضر شامل دو فصل ذیل است: فصل اول شامل قصاص، قصاص نفس (قاتل، شرایط قصاص، طریقه ثبوت قصاص و کیفیت استیفاء آن) قصاص عضو است. فصل دوم شامل دیات (موجبات ضمان و مقادیر دیه) است.