جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

این مقاله سخنانی در موضوع نقد و فلسفه در زمان رونمایی فصلنامه نقد کتاب کلام، فلسفه و عرفان بیان شد. سخنانی که در این مورد ایراد شد شامل: نقد ما به کتاب، بیشتر نقد صورت است؛ فلسفه آموختنی نیست؛ نقد باید با همدلی و همزبانی همراه باشد.

این مقاله به معرفی چند کتاب از قبیل: کلام اباذی متقدم، فرا معناشناسی، اندیشه نیکولاس کوزانوس در باب ایمان و عقل، معرفت؛ طلب فلسفی در تاریخ و ... می پردازد. بعلاوه به معرفی کتابهایی در زمینه عرفان و کلام و فلسفه به انگلیسی می پردازد.

یوهان گوتلیب فیخته موسس روش دیالکتیک در رئالیسم و فیلسوف آلمانی، عنوانی غیر از فلسفه بر نظام اندیشگی خود انتخاب کرد و بر این اساس عنوان هر نظام فلسفی به طور نسبی افراد را با روح آن نظام آشنا می کند و باعث تقرب اذهان می شود. با نارسا بودن عنوان، اذهان از حقیقت ان نظام دور می شوند. این مقاله به بررسی این مسئله برای نزدیک شدن به جایگزینی در زبان فارسی می پردازد.

این کتاب به روشنی و در عین اختصار حوزه فلسفه اخلاق را می‌کاود و تازه‌ترین دیدگاه‌ها را عرضه می‌کند. نویسندگان، در کنار گزارش دیدگاه‌های گوناگون، می‌کوشند از عینیت اخلاق دفاع کنند و به مدعیات کسانی چون جان لزلی مکی پاسخ دهند که اخلاق را صرفاً امری مجعول و اخلاق‌باوران را فریفته خطایی نظام‌مند می‌دانستند. این کتاب جزء آخرین کارهای پویمن است و در آن پختگی معلمانه و اندیشه‌ورزی فیلسوفانه در هم تنیده شده است و همین لذت خواندنش را دوچندان می‌کند.

ویتگنشتاین در تبعید عنوان کتابی است به قلم جیمز سی. کلاگ، استاد فلسفه در دانشگاه ویرجینیا-تک، که در سال 2011م توسط انتشارات دانشگاه MIT منتشر، و اخیراً نیز ترجمه‌ای فارسی از آن به‌قلم نگارنده، توسّط نشر ققنوس روانۀ بازار کتاب شده است. در این مقاله خواهم کوشید که ضمن ارائۀ یک چشم‌انداز کلّی از مدّعیات اصلی کلاگ در این کتاب، به ظرفیّت‌‌ این مدعیّات در زمینه‌سازیِ کسب درکی هرچه سازوارتر از زوایای متنوّع فلسفۀ ویتگنشتاین بپردازم.

جستارنوشت‌های دکتر داوری یک ویژگی مشخص و گریزناپذیر دارند؛ آن‌ها نمی‌گذارند خواننده با آرامش بخواند، داده‌ای بیاموزد و به‌سادگی از کنارشان بگذرد بلکه در برابر او می‌ایستند. همین ویژگی نیز علت کمتر خوانده‌شدن و شتاب‌زده قضاوت‌شدنی می‌شود که فراوان است و معمول. این جستارها گاه چنان نامأنوس و به دور از برداشت اولیۀ ما از امور هستند که در برخورد نخست معمولاً به‌طور‌کلی نامقبول یا دست‌کم پیش‌بینی‌ناپذیر می‌نمایند. به دیگر سخن این نوشته‌ها ما را ناگزیر از تفکر می‌کنند. مخالف یا موافق باشیم فرقی نمی‌کند زیرا اگر مخالف نخواهد کناره بگیرد و یکسره باطل بینگارد و باب گفتگو را ببندد، باید بتواند در همان سطحی که داوری اندیشیده، بیندیشد تا سخن بدیلی بیاورد و موافق نیز به دلیل پیش‌بینی‌ناپذیری و زنده‌بودن فکر وی ناچار است چاره‌ای بیندیشد و لاجرم فکر کند. از‌همین‌روست که مخالفت و موافقت با نظرات وی چندان مهم نیست زیرا اگر خواننده را به فکر واداشته، موفق بوده و اگر هم به فکر وانداشته که دیگر موافقت یا مخالفت با آن اهمیتی ندارد. در میان این مجموعه‌ها، دربارۀ غرب نیز به‌هیچ‌وجه استثناء نیست و با اطمینان می‌توان آن را از مهم‌ترین جستارنوشت‌های دکتر داوری دانست. این نوشتار نیز تلاشی است برای نشان‌دادن وجه اهمیت این مجموعه[1]. [1]ـ «دربارۀ غرب» سرشار از ایده‌های بسیاری است که در این یادداشت کوتاه مجالی برای اشاره به آن‌ها نیست از جمله مسئلۀ مهم درک از زمان و تاریخ که در «فلسفۀ معاصر» و «جهان و جهانی‌شدن» آمده است و نیز بحث از امکان‌های گفتگو و نسبت مرکز و پیرامون. در این یادداشت اما تلاش می‌شود به جای اشاره به تمامی ایده‌ها با تکیه بر ایدۀ مرکزی کتاب با نگاهی تفسیری برخی عناصر جدا از هم، در کنار هم و با هم فهم شوند.

«دست‌نوشته­های اقتصادی و فلسفی 1844» یا دستنوشته­های پاریس اثری متعلق به دوران جوانی کارل مارکس است که در فهم اندیشۀ فلسفی او اهمیت بسزائی دارد. این اثر در سال 1377ش برای نخستین‌بار توسط نشر آگاه منتشر شد و اکنون ویراست سوم آن توسط نشر آشیان به چاپ رسیده است. این مقاله علاوه بر ارائۀ توصیف و تفسیری فراگیر از مسائل مطرح در کتاب، مفهوم «بیگانگی» را به‌عنوان دال‌مرکزی این متن مورد توجه قرار می­دهد و به ابعاد مختلف آن می­پردازد.

کتاب هایدگر واپسین نوشتۀ جولیان یانگ، استاد دانشگاه وِیک فارست[1] آمریکاست، که در سال 1394 با ترجمۀ جناب آقای خداپناه توسط انتشارات حکمت به چاپ رسیده است. این کتاب همان­گونه که عنوان آن نشان می‏دهد به تبیین و بررسی آرای هایدگر متأخر می‏پردازد و مؤلف، خود، در درآمد کتاب بیان کرده که مقصود وی از هایدگر متأخر، هایدگری است که در مسیر تفکر خود تا جایی که باید پیش رفته، نه آنکه مقصود این باشد که وی در مسیری کاملاً متمایز از تفکر سال‌های اولیه‏اش گام برداشته است، و حتی در بخش‌های مختلفی از کتاب به‌نوعی به پیوستگی تفکر هایدگر در تمام طول حیات فکری وی اشاره شده است. نکتۀ جالب توجه این است که با وجود آن‌که بسیاری افراد، تفکر متأخر هایدگر را سخت و گاه حتی غیر قابل فهم می‏دانند، در این کتاب به بیانی بسیار صریح و روان و گویا مسائل فکری هایدگر متأخر مورد بررسی قرار گرفته است و منظومۀ منسجمی از مهم‌ترین مسائلی که هایدگر بدان­ها پرداخته ارائه شده است، و همین مسئله سبب شده تا این کتاب نه تنها برای افرادی که در آغاز مسیر آشنایی با هایدگر هستند مفید باشد، بلکه می‏تواند برای بسیاری از هایدگرپژوهان که در فهم آرای هایدگر متأخر و ارتباط موضوعات فکری وی با یکدیگر دچار ابهام هستند نیز مورد استفاده قرار بگیرد