جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

چكيده يكي از كتب روايي كهن شيعي كه به خصوص دربارة دانش اهل بيت : نگاشته شـده و البته احاديث فراواني دربارة فضائل معصومين : نيز در بر دارد، كتاب بـصائر الـدرجات في علوم آل محمد : اثر محمد بن حسن صفّار قمي است كـه از زمـان نگـارش مـورد توجه محدثين و بزرگان ش يعه بوده و امـروزه برخـي مستـشرقان و محقّقـان ماننـد آنـدره )1 )نيومن و امير معزّي [به خصوص ] در مورد آن تحقيقاتي انجام دادهاند . يكي از اشكالاتي كه موجب شده برخي بر اين كتاب خُرده بگيرند اين است كه يكـي از شـاگردان مـشهور صفّار به نام «محمد بن حسن بن وليد » اجازة نقل اين كتاب را به شاگردان خود نمـي داده است، و در اصطلاح علم رجال اين كتاب را اسـتثناء زده كـه از آن حتّـي روايتـي را نقـل ننمايند؛ برخي دليل اين امر را غلو و زياده گويي در شأن اهل بيت : در اين كتاب مطـرح نموده .اند در اين نوشتار علّت اصلي وجـود چنـين شـبهه و پاسـخ آن و همچنـين نقـد و بررسي گفتار برخي مقالات بر اين اشكال بيان شده است

یکی از سؤاالت مهم دربارۀ با کتاب من الیحضره الفقیه این است که: آیا احادیثی که در این کتاب به نقل از رسول خدا به شکل مرسل آمده، همگی از اسناد و طرق شیعی اخذ شده یا تمام یا برخی از آن- ها از طرق اهلسنت نقل شدهاند؟ پاسخ به این مسئله نیازمند بررسی تک تک این روایات است. برای نظام- مند شدن پژوهش و به دست آوردن نتیجة دقیقتر، ابتدا این احادیث را بر اساس سه معیار: نقل حدیث در سایر کتب شیخ صدوق به طور مسند )سند شیعی یا غیرشیعی(، نقل آن در سایر کتب شیعی با اسانید شیعی و نقل آن در کتب اهلسنت به هفت دسته تقسیم کردهایم. سپس داللت هر یک از اقسام را بر این که شیخ صدوق آن حدیث را از روایات و طرق شیعی اخذ کرده یا سنّی، سنجیده و سپس احادیث مربوط به هر قسم را جمعآوری کردهایم. گفتنی است، در این پژوهش تنها جلد اول کتاب به عنوان نمونه بررسی شده است.

چکیده نوشتۀ پیش رو، گزارشگونهای است از برخی منقوالت کتاب المحیط فـی اإلمامة از بعضـی منـاب کهن امامی که در گذر زمان از دست رفتهاند. نویسندۀ کتاب از زیدیان ایران در قرن پنجم بـوده وکتـاب خود را به هدف پاسخ به امامیه نگاشته است. از جملۀ منقوالت وی حدیثی است از کتـاب نواا ر- الحکمة محمد بن احمد بن یحیی اشعری که از قضـا شـیخطوسـی دقیقـاً همـان مضـمون را در عدةاألصال از امام صادق روایت کرده است، ولی در قالب حدیثی به شکل مرسل و بدون سند و نیز بدون ذکر منبعی خاص، و درست به همین خاطر از آن روزگار تا کنون کتاب عدة االصال تنها منب این روایت به شمار میآمده است. نویسندۀ زیدی یادشده از برخی کتاب های دیگر امامی که آن ها نیز به دست ما نرسیدهاند، مانند اآلراء و الدیانات حسن بن موسی نوبختی و اإلیضاح شیخ مفید نیز مطالبی نقل کرده است.

در شماری از منابع اهلسنت، در ارتباط با حفاظت از جان رسول گرامی اسی رواییا گونیاگون وارد شید است. این روایا با تکیه بر فراز: »واهلل یعصمک من الناس« از آیة »اب غ«، بدون توجه به شأن نزول و ارتباط آن با دیگر فرازها، در صدد القای داستانهای هستند که گویا تا قبل از نزول آیة مزبور، نگهبانیان پییامبر را حفاظیت م کردند و پس از ضمانت مستقیم اله مبن بر حفظ جان پیامبر، نیاز به نگهبانان برطرف شد ، پیامبر آنیان را آزاد ساخت. بررس این روایا ، گویای حقایق مهم از مظلومیت امیرمؤمنان عل است، در این نوشتار، ضمن تبیین فرازهای آیه »اب غ« و بیان مشترکا آن بین فریقین، روایا مزبور در چهار گرو طبقهبندی شد و بیا اسیتفاد از منابع تاریخ و عرضة این گرو ها بر آیه، نادرست آنها مورد تأکید قرار گرفت