جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

بردگی وبرده‌داری که با قدمتی بسیار طولانی و آغازی نامعلوم در بین اقوام وملل جهان متداول بود،با ظهور اسلام نیز همچنان به عنوان یک پدیده اجتماعی مطرح شد.در این میان واکنش اسلام در مواجهه با این مسأله تلاش برای از میان بردن این رسم از طریق وضع قوانین مختلف در جهت آزادی تدریجی بردگان بود.اما پس از رحلت پیامبر اکرم (ص)،درعصر خلفا وبویژه سیاست فتوحات آنها بردگی که در آستانه امحاء و الغا بود،گسترش یافت و بردگان وارد زندگی مسلمانان شدند. مسلمانان و رهبران آنانبرخورد‌های متفاوتی با این پدیده داشتند. از آن جمله امامان شیعه و اهل بیت پیامبر (ص) به عنوان کسانی که در نگاه مکتب تشیع استمرار معصومانه و کامل سنت نظری و عملی رسول الله (ص) بوده‌اند، در این مسأله نیز موضع‌گیری گفتاری و رفتاری داشته‌اند.این کار به دنبال یافتن پاسخی برای این پرسش است که امامان شیعه چه نگرشی به مسأله بردگی داشته اندوسیره عملی و نظری آنان در این زمینه چه بوده است.با توجه به گستردگی بحث درکار،سیره امامان نخست تا پایان حیات امام پنجم مورد بررسی قرار گرفته است.این کاربه روش تاریخی با استفاده از منابع کتابخانه‌ای و با اسلوب توصیفی–تحلیلی انجام شده است.

دو حادثه بزرگ در عالم اسلام و دوران ائمه اطهار (عليهم السلام)وجود دارد که در طول تاريخ حيات بشري نيز بي سابقه و بسيار اثر گذار بوده است.يکي واقعه عاشورا که به شهادت امام حسين(ع)منتهي گرديد و ديگري ظهور و قيام امام زمان (عج)، که ان شاءالله به زودي به وقوع خواهد پيوست.از آنجا که سبک و سيره معصومين(عليهم السلام)به نسبت شرايط زماني و مکاني به ظاهر مختلف و در اصل و محتوا و هدف يکي است.لذا ميان اين دو قيام نيز ارتباطاتي وجود دارد.هدف هر دو قيام،اصلاح،مقابله با ستم و گسترش عدالت و معروف است که قيام امام حسين(ع)باجنبه مظلوميت،مغلوبيت و شکست جبهه حق(در ظاهر)همراه بوده است و قيام ديگر،جنبه قاهريت،چيرگي و برتري و تحقق آرمانها را به همراه خواهد داشت.در نگاهي ديگر قيام امام حسين(ع)با توجه به ظلمهايي که(در نوع خود در يک واقعه جنگي بي سابقه بوده است)به ايشان و خاندان مطهرشان که پاکترين و باارزشترين انسانهاي در عالم بوده اند روا شده هميشه به عنوان داغي براي ائمه اطهار(عليهم السلام)و شيعيان ايشان مطرح بوده است و حرکت و قيامي الهي را نياز دارد تا انتقام و احقاق حقي باشد برآن ظلمها و بي حرمتي هايي که بر خاندان مطهر اعظم رسل و به تعبيري بر بشريت وارد شده است.احقاق حق و انتقامي که در دل خود عدالت گستر و عدالت محور بوده و ظلم و ستم را به هيچ وجه جايز نمي شمارد.و اين هم ارتباطي ديگر از اين دو قيام است.

تحلیل قرآنی سیره امامان معصوم(ع) و یافتن مستندّاتی از آیات قرآن حکیم برای آن سیره و رفتار در ابعاد مختلف آن، شامل بعد اخلاقی، عبادی، سیاسی و اجتماعی، دلیلی است بر عصمت معصوم(ع) و نشان‌دهنده‌ی این است که این دو از هم جدا ناشدنی بوده و هر یک از آنها مویّد یکدیگر هستند.این پژوهش تحلیل قرآنی است بر سیره عبادی-اخلاقی امام حسین(ع) که کوشیده است سیره عبادی و اخلاقی امام(ع) را در دو بخش جداگانه مورد بررسی قرار داده و با مراجعه به قرآن کریم و یافتن آیه مربوط به آن سیره و با استفاده از تفاسیر معتبر به تحلیل آن سیره بپردازد و بدین ترتیب مستندّ قرآنی برای آن سیره ارائه دهد. این تحقیق شامل یک مقدمه و سه فصل و یک خاتمه است.در مقدمه کلیات تحقیق بیان شده است و در آن، مباحثی مانند: بیان و ضرورت موضوع، پیشینه‌های تحقیق، پیش فرضها و فرضیات تحقیق و اهداف تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.در فصل اوّل مبانی آمده است از جمله سیره و حجیّت آن، اخلاق و جایگاه آن در آیات و روایات و بحثی نیز درباره فضایل و مناقب امام(ع) مطرح شده است.فصل دوّم سیره اخلاقی امام(ع) را مورد بررسی و تحلیل قرار داده است و شامل دو بخش اخلاق فردی و خانوادگی است که در بخش اخلاق فردی، ویژگی های شخصیتی امام(ع) را در دو بعد ظاهری و باطنی، و بعد باطنی نیز که به دو حوزه معرفتی و روحی و روانی تقسیم گردیده ، بیان نموده است. و اغلب صفات اخلاقی همچون صبر، عفو، سخاوت، تواضع، رضا، شجاعت و غیرت در حوزه اخیر مطرح گردیده است.فصل سوّم سیره عبادی امام(ع) را در زمینه‌هایی مانند: نماز، روزه، عشق به قرآن، اخلاص، زهد و حج بیان نموده و در بخش دوم آن سیره عبادی امام در شب و روز عاشورا را مطرح نموده است.قسمت خاتمه نیز به بیان خلاصه تحقیق و نتیجه‌گیری اختصاص یافته است.

این پژوهش با نگاهی قرآنی به نهضت عاشورا بر آن شده که پس از بیان اجمالی نقش اهل بیت در قرآن و بیان کوتاهی از شخصیت قرآنی امام حسین× به عنوان قافله سالارنهضت، با دو رویکرد کلی و جزئی نهضت عاشورا را در قرآن کریم پی‌جوئی کند. لذا ابتداءاَ با نگاهی کلی در قصه حضرت موسی× عاشورا را می‌جوید. در این بحث بین هجرت موسی× و هجرت حسین×، خوف معصومانه موسی× و حسین× و مدین موسی× و مکه حسین× نگاهی مقارن دارد، که البته این تحلیل را از سخنان سالار کربلا× برگرفته است تا از این رهگذر نهضت سید الشهدا× را برای عاشقانش بیش از پیش روشن سازد. و پس از این نگاه کلی با دیدی جزئی‌نگر نهضت عاشورا را از نگاه دیگر آیات قرآن کریم نظاره‌گر می‌شود، و ابتداءاً به بررسی مبانی قرآنی نهضت عاشورا می‌پردازد. به همین روی در بخش اول که پی‌جوی مبانی قرآنی نهضت عاشوراست به سه مبنای مهم اشاره می‌کند: نصرت دین خدا (که با پیروی از سنت رسول خدا| و جهاد و هجرت در راه خدا متحقق است)، حق طلبی و عزت‌طلبی و ذلت‌گریزی. شاید مهم‌ترین سوالی که پس از روشن شدن مبانی نهضت ذهن را به خود مشغول می‌کند، اهداف است، این نهضت پی چه اهدافی بوده است؟ لذا با نگاهی قرآنی مهم‌ترین اهداف نهضت را مورد کنکاش قرار داده و امر به معروف و نهی از منکر، اصلاح دین، اصلاح امت اسلامی و نهایتا قیام علیه طاغوت را از اهداف نهضت بر می‌شمرد. در نهایت به عنوان سومین بخش در آینه‌ی سنت‌های الهی، نهضت عاشورا را می‌جوید و از باب جری و تطبیق برخی از سنت‌های الهی را در این نهضت جاری می‌داند، و سنت‌هایی چون، سنت شکستن صولت جباران و سنت دفع الله بعضهم ببعض و سنت یاری خداوند به یاورانش را در نهضت عاشورا متبلور می‌داند.

هدف از این پژوهش مقایسه مصائب امام حسین(ع) ومصائب حضرت عیسی مسیح(ع) است.ضرورت تحقیق: دودین بزرگ الهی یعنی اسلام ومسیحیت به دلیل انتسابشان به حضرت ابراهیم(ع) ادیان ابراهیمی خوانده می‌شوند که باهم گفتمان وهمزیستی مشترکی دارند که باید این گفتمان مشترک را از طریق رهبران بزرگوار دین اسلام حضرت اباعبدالله حسین(ع) ودین مسیحیت حضرت عیسی مسیح(ع) بررسی نمود. این دو بزرگوار امام حسین(ع) وعیسی مسیح(ع) اشتراکاتی همانند: الف-هردو هدایتگر جامعه اند؛ب-هردو معصوم از گناه وخطابودند وافتراقاتی مانند:الف -قوم امام حسین(ع) او را به شهادت رساندند اما به اعتقاد مسیحیت قوم یهود حضرت عیسی مسیح(ع) را به صلیب کشیدند.ب-اهل بیت امام حسین(ع) به اسارت و آزار وشکنجه دیدند اما عیسی مسیح(ع) اهل بیتی نداشت.فرضیه: تلاش مابر این است که بین این دو بزرگوار امام حسین(ع) وحضرت عیسی مسیح(ع) اشتراکاتی مثل معجزه- شفاعت وافتراقاتی مثل: آزمایش الهی- خیانت و....وضمنا امام حسین(ع) ویژگی‌های خاصی داشته‌است مانند:شهید جنگ- امام تشنه‌لب‌و....‌که باعث برتری ایشان بوده که از طرف خداوند لطفی است.نتایج: اشتراکات زیادی میان امام حسین(ع) وحضرت عیسی مسیح(ع) وجود دارد وبا بیان افراقات و ویژگی های منحصربه فرد امام حسین(ع) وقتی که پیروان طرفین مشاهده می‌کنند که طرف مقابلشان چه امتیازاتی دارد می‌تواند کمک کند آن روش هایی راکه قابل تغییر است راتغییر دهد ونیز دلها وروح هارا به هم نزدیک کند ودر یک شرایط گفت وگوی صمیمانه آن بدبینی وروحی? بدی که نسبت به هم دارند کم کم برطرف شود.روش تحقیق:روش کتابخانه ای است که از منابع اسلام ومسیحیت و تحلیل قرآنی واناجیل روایی و تاریخی براساس روایات صحیح و روایات تاریخی صحیح برمبنای عقل را انجام بدهیم.در پایان سعی شده است به دور از تعصب و فهم درست چون خیلی مواقع اختلافات بر اثر بد فهمی است وافراد عقاید یکدیگر را نمی شناسندو بد تفسیر می‌کنند و این موجب سوء ظن می‌شود. باتوجه به منابع اخذ شده پژوهش زیر راهی شود برای پویندگان حقیقت

شیخ عبد المنعم الفرطوسی مشهور به شاعر اهل بیت(ع) در سال 1335ق در نجف اشرف به دنیا آمد، فقه و اصول را در محضر «سید محمد باقر احسایی» آموخت و از درس " آیت الله خوئی" نیز بهره مند شد. او در سال1404 هجری وفات یافت و در جوار حرم امیرالمؤمنین (ع)دفن شد. وی در میان شاعران قرن بیستم بر دوش خود مسئولیّت سنگین دفاع از اهل بیت (ع) و به‌کارگیری شعر و ادب در خدمت دین اسلام و بیان ارزش‌ها و رموزش را احساس می‌کرد و یکی ازشاعران شیعی قرن چهاردهم هجری است که در اغراض مختلف مدح، رثا، غزل و وصف شعر سروده ، از مهمترین آثار شاعر دیوان بزرگ اوست، امّا آنچه که بیش از همه باعث شهرت وی شده: کتاب زیبای وی بنام «ملحمه اهل البیت» در 8 جزء می باشد و ابیاتش از 40 هزار بیت متجاوز است،که شاعر تصویر پیامبر (ص) و اهل بیت (ع) را به صورت جزئی و با استناد به قرآن کریم و احادیث وارده به نظم در آورده است. شاعر قسمتی از این اثر زیبای خود را که حدود 4 هزار بیت می‌باشد، به زندگی امام حسین (ع) اختصاص داده و با بصیرت و نگرشی عمیق به زندگی و سیره آن حضرت می‌نگرد.پایان‌نامه‌ی حاضر با موضوع «سیمای امام حسین(ع) در مرثیه‌های عبد المنعم فرطوسی» شاعر معاصر عراقی می‌‌باشد که مباحث عقیدتی و زندگی پیامبر(ص) و خاندان مطهّرش را با استناد به آیات قرآن و روایات پیامبر(ص) و امامان (ع) و تاریخ به نظم در آورده است. بررسی اینگونه مباحث در آثار شعری علاوه بر ارزش ادبی آن، می‌تواند جلوه‌هایی از حقانیّت اهل بیت پیامبر (ص) را نمایان سازد. در این پژوهش ابتدا به بررسی زندگی و ادب عبدالمنعم فرطوسی و فن ملحمه نزد شاعر پرداخته شده، سپس هنر شاعر در به تصویر کشیدن سیمای امام حسین (ع) و بیان فضایل آن حضرت، مورد کنکاش و تحقیق قرار گرفته، آنگاه دور نمایی از سیمای امام حسین(ع) از خلال اشعار فرطوسی ارائه شده است.

در این پژوهش به سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام در زمینه ماندگارى و انتقال پیام عاشورا پرداخته مى‏شود با این سوال که سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام در زمینه ماندگارى و انتقال پیام عاشورا چگونه بود و از چه روش‏هایى در این زمینه استفاده مى‏کردند؟ و در جواب سعى شده است که این مطلب با کمک شاخه‏اى از علوم اجتماعى یعنى دانش ارتباطات و با استفاده از مدل ارتباطى هایدر معروف به مثلث هایدر به دست بیاید. هایدر معتقد است که گونه مطلوب هنجارآورى توسط یک نوآور یا پیام‏فرست زمانى است که اضلاع سه‏گانه مثلث فرضى (یعنى پیام‏فرست، پیام و مخاطب) مثبت باشد و بدترین حالت زمانى است که منفى باشد. و ما در این پایان‏نامه فرض را بر این گرفته‏ایم که ارتباط میان پیام‏فرست و پیام، و پیام‏فرست و مخاطبان مثبت مى‏باشد یعنى اهل‏بیت علیهم‏السلام خود در درجه اول نسبت به پیام عاشورا عامل بودند و همچنین ائمه اطهار علیهم‏السلام مورد اعتماد و وثوق مخاطبان خویش بودند به عنوان اینکه افرادى عالم و از فرزندان رسول‏خدا صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم مى‏باشند و تمرکز ما بر روى سیره اهل‏بیت صلى‏الله‏علیه‏و‏آله‏وسلم و روش‏هایى که آنها در زمینه انتقال پیام عاشورا به مخاطبین انجام داده‏اند مى‏باشد یعنى رابطه بین پیام و مخاطبین را مى‏خواهیم مورد بررسى قرار بدهیم. هایدر مى‏گوید: زمانى رابطه میان پیام و مخاطبان مثبت مى‏باشد که پیام مطابق با نیازهاى اساسى مخاطبان باشد لذا در این پژوهش این فرضیه مطرح شد که چون اهل‏بیت علیهم‏السلام از روش‏هایى استفاده مى‏کردند که مطابق با نیازهاى اساسى مخاطبان بوده است به همین دلیل در ماندگارى و انتقال پیام عاشورا موفق عمل کردند در نتیجه پى بردن به چگونگى انجام این کار و شناخت روش‏هایى که اهل‏بیت علیهم‏السلام براى رسیدن به این هدف بهره برده‏اند از اهمیت بسیار زیادى برخوردار مى‏شود به همین لحاظ این پژوهش در قالب پنج فصلِ: 1ـ علم ارتباطات و الگوى ارتباطى هایدر 2ـ بحثى پیرامون سیره 3ـ پیام عاشورا از منظر امام حسین علیه‏السلام 4ـ روش‏هاى انتقال پیام عاشورا در سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام5ـ چگونگى و امکان الگوبردارى از سیره اهل‏بیت علیهم‏السلام در زمینه قیام عاشورا، مطرح گردید تا ما نیز با تأسى به سیره ایشان و الگوبردارى از آن و رسیدن به روشى نظام‏مند براى وصول به هدفِ ماندگارى و انتقال پیام عاشورا به منظور صیانت از آن و انتقال به آیندگان موفق عمل نماییم.

عاشورا روز دهم محرم سال 61 هـ.ق پیروزی خون بر شمشیر، نبرد خونین و به یادماندنی سید الشهداء حسین بن علی(ع) با طاغوت بنی‌امیه یزیدبن معاویه است. فداکاری و از خودگذشتگی امام حسین(ع) و یاران با وفای آن حضرت، از ایشان چهره‌ای ماندگار و جاودانه در تاریخ بشریت به جای گذاشت، در این رخداد، اوج مظلومیت اهل بیت خاندان رسالت به نمایش گذاشته شد. شهادت مظلومانه امام حسین(ع)، نه تنها برای شیعیان بلکه بر همه جهانیان از هر فرقه و مذهبی، دردناک بود. و واکنش‌های گوناگونی را میان حادثه‌نگاران و تاریخ پژوهان در پی داشت. افراد و شخصیت‌های متفاوت، از دیدگاه‌ها و با انگیزه‌های گوناگونی بدان نگریسته‌اند که آنچه در این رساله برای ما مهم می‌نماید؛ دیدگاه معاصرین اهل سنت به عاشورا است. با تامل در سخنان و منابع تاریخی و روایی و حدیثی آنها می‌توان به محبوبیت امام حسین(ع) و اهل بیت آن حضرت پی برد. اهل سنت نیز همانند همه فرقه‌ها، در طول تاریخ؛ درباره این رخداد بزرگ تاریخ اسلام مسیر واحدی را نپیموده‌اند و با تشتت آراء و یا احیاناً تناقض دیدگاه مواجه شده‌اند برخی به حقانیت قیام امام حسین(ع) و مظلومیت آن حضرت و قابلیت قیام وی، از جهات گوناگون برای الگودهی و سرمشق‌سازی پرداخته‌اند و آن را در راستای رسالت بزرگ پیامبر مکرم اسلام و سیره خلفای راشدین دانسته‌اند و در این راستا نظریاتی گوناگون ارائه داده‌اند و عده‌ایی دیگر نیز آن را قضیه استثنایی غیر قابل ارزیابی و ارزشگری دانسته‌اند این گروه در مقابل خلافت یزید را مشروع و از او به عنوان حاکم اسلامی نام می‌برند و هر گونه قیام در برابر آن را به طور اصولی نامشروع می‌پندارند و در صدد اثبات بی‌گناهی و تبرئه او از شهادت امام حسین(ع) بر می‌آیند. اما اکثریت قریب به اتفاق مسلمانان اهل سنت، نگاهی تائیدی و مثبت به عاشورا دارند و قیام آن حضرت را در طول تاریخ بی‌نظیر دانسته و عاشورا را روزی عظیم، از جهت فداکاری و از خودگذشتگی اهل بیت می‌دانند و معاویه و یزید را به عنوان جنایتکارانی در تاریخ معرفی می‌کنند که فسق و فجور و کفر و ناسپاسی آنها در برابر رسالت الهی پیامبر اسلام (ص) به ثبت رسیده است. ‌

باحمد وسپاس خدای خالق و مربّی ، دراین تحقیق با اعتقاد به نقش معرفت در کیفیت وکمال عبادت ، وفضیلت "معرفه الله" ، به عنوان " اعلی المعارف "، در مسیرعبودیت سبحان ، به تحقیق درحوزه ی تربیت عرفانی ، پرداخته شده است . ازآنجا که " تربیت " امری ربّانی ، و تربیت عرفانی ، دائر بر شناخت ذات و صفات پروردگار متعال است ، برای دریافت تعریف الگوی عملی تربیت عرفانی ، این تحقیق ، به دنبال نسخه ی عرفانی مبتنی برتعالیم وحی ، ومنبعث ازالهامات ربّانی اولیاء الهی ، بر ژرفای دعای سرشار ازگوهرنابّ عرفان عرفه ، معطوف گشته ، و" الگوی تربیت عرفانی را ،از منظر امام حسین (ع) با تأکید بردعای عرفه " به عنوان مسئله ی اصلی تحقیق ، درآئینه یتجلیات ضمیرنورانی ، وافاضات آن الگوی کمال عرفانی ، ووجود تربیت یافته ی اعلای ربّانی، ودربیانات گرانبها ، وتصویرزیبا وجامع الاطراف ذات وصفات خداوند دردعا ومناجاتشان ، جستجو شده است .تربیت ، با الهام ازقرآن در فلسفه ی خلقت، همانا آئین بندگی تعریف می شود، وکمال بندگی ، براساس سخن حضرت امام حسین (ع)، با تعبیر " اِنَّ اللهَ جَلَّ ذِکَرهُ ما خََلقَ العِباد اِلاّ لِیَعِرفوهُ " ، معرفه الله ، عنوان گردیده است . بنابراین ، با تبیین جایگاه تربیت عرفانی ، برای یافتن پاسخ سوال اصلی تحقیق ، پنج سوال فرعی مبنی بر" تعریف تربیت عرفانی ، غایت، اصول ، مراحل وروشهای آن" مورد بررسی قرارگرفته است . تعریف تربیت عرفانی ، باعبارت " فرایند شکوفائی فطرت آدمی در پرتو معرفت به ذات و صفات الهی منضم به بندگی عارفانه و عاشقانه ، از معبر شناخت زوایای وجود انسان ، و آیات وعنایات الهی ، منحصربه الهام وتفضلات رحمانی و هدایت ربانی " مشخص شده ، و غایت آن ، درراستای تحقق اراده ی متعالی خداوند مبنی برمقام رفیع خلیفَه الهی انسان، باعبارت : "کسب عالی ترین وجه کشف و شهود قلبی درشناخت خداوند ، با کسب " توحید خالص" و "یقینی" ، ونیل به مقام فناء فی الله ، از رهگذر " پی بردن به او از خود او، درپرتوتأسی و معرفت به برگزیدگان او" تعریف گردیده است . مراحل تربیت عرفانی : " معرفت ؛ توبه ؛ ایمان ؛ یقین ؛توکل ؛ رضا ؛ تسلیم ؛ تقوی ؛عبادت ؛ اخلاص ؛ حب الهی ؛ شهود ؛ وصال و فناء فی الله "، و اصول آن باعناوین : " انحصار عرفان ناب به تفضل الهی ، ابتناء آن برشناخت حجج الهی ، انطباق هدایتها با قابلیت و تناسب رشد وجودی،و ضرورت ارتقاء ظرفیت وجودی وکمالات مربّی و متربّی " دریافته وارائه شده است . راهبردهای عملی ، مطلوب بخش نهایی سوالات تحقیق ، بهَ عنوان روشهای تربیت عرفانی ، با عناوین : " 1-معرفه النفس2 - تدبّردرقرآن3 - تهذیب نفس 4- مداومت و جدیت درعبادت 5 – دعا6 - مناجات با خدا " مشخص ومعرفی شده است

درعصر امام صادق(ع) چهار قیام مهم علوی در چهار منطقه کوفه، خراسان، مدینه و بصره رخ داد. اولین قیام علوی قیام زید بن علی(عدر سال 122 هجری در واکنش به ظلمو تعدی دستگاه خلافت اموی و خونخواهی جدش امام حسین(ع) در کوفه رخ داد، و شمار زیادی از مردم آن شهر با زید بیعت کردند. اما در نتیجه ایجاد ارعاب و تهدید حاکم اموی آن شهر بیعت خود را شکستند و زید را تنها گذاشتند که این امر به کشته شدن وی انجامید. دومین قیام توسط یحیی بن زید در منطقه خراسان شکل گرفت. یحیی که از قیام پدرش جان سالم به در برده بود از کوفه به سمت خراسان فرار کرد. و در آنجا تعداد زیادی از مردم آن شهر با وی بیعت کردند. وی برای گرفتن انتقام خون پدر و مقابله با ظلم و جور دستگاه خلافت به سال 125 در خراسان قیام کرد، و توانست در چندین جنگ بر نیروهای اموی غلبه کند، اما سرانجام در نبرد ارغونه از نیروهای اموی شکست خورد و به شهادت رسید. سومین قیام علوی توسط محمد بن عبدالله(نفس زکیه) از شاخه حسنی در مدینه به سال 145شکل گرفت. محمد نفس زکیه پیش از دست یابی عباسیان به حکومت، به خلافت چشم دوخته بود، و به همین دلیل زمانی که عباسان به قدرت رسیدند وی از بیعت امتناع و علیه آنان دست به قیام زد و پیروانش در حجاز، عراق و خراسان برای وی دعوت می کردند. قیام وی مشکلات فراوانی را برای منصور خلیفه عباسی به وجود آورد، اما در نهایت در نبرد با سپاه عباسی به فرماندهی عیسی بن موسی به قتل رسید. آخرین قیام علوی عصر امام صادق(ع) قیام ابراهیم بن عبدالله(قتیل باخمری) به سال 145در بصره رخ داد. ابراهیم که از طرف برادرش نفس زکیه برای دعوت و قیام به بصره فرستاده شده بود پس از کشته شدن نفس زکیه قیام کرد. در این قیام گروههای مختلفی از جمله شیعیان، زیدیه و معتزله شرکت داشتند و این قیام نیز پس از وارد نمودن خسارات و تلفات سنگین به دستگاه خلافت سرانجام درهم کوبیده شد. امام صادق(ع) به طورغیر مستقیم قیام‌های زید بن علی(ع) و یحیی بن زید، را تأیید کردند، و در مورد قیام‌های محمد بن عبدالله(نفس زکیه)و ابراهیم بن عبدالله، باید این چنین بیان داشت که: اگرچه امام آنها را تأیید نکرد ولی هیچ تکذیبی هم از سوی ایشان مشاهده نشده است.