جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

"فنومنولوژی روح" اثر عمده "هگل" معطوف نشان دادن سیر حرکت آگاهی متعارفی به سوی بلندای آگاهی فلسفی است. در نزد هگل تنها روح به مثابه یک کل از تاریخ واقعی برخوردار است. هگل، در عین حال، می‌کوشد آنچه فراورده تاریخ انسان در جریان این تاریخ به جود آورده توضیح دهد. "فنومنولوژی روح" علم تجربه آگاهی است که در آن شعور فردی در مراحل مختلف آن به مثابه تجدید مختصر آن مراحل بررسی می‌شود که شعور و آگاهی انسانی در جریان تاریخ طی کرده و به صورت فلسفه متبلور گشته است. گفتنی است اثر حاضر نخستین ترجمه کامل آن به زبان فارسی است. مترجم کتاب تصریح می‌کند: "هگل بر خلاف اصحاب تاویل متن که امروزه در غرب، آش در هم جوش فقیرانه‌ای به نام هرمنوتیک را به نام آخرین کلام فلسفه به ساده لوحان می‌خورانند، موکدا خاطر نشان می‌سازد که "تنها یک حقیقت، یک وظیفه و یک معنویات حقیقی می‌تواند وجود داشته باشد ولاغیر" (پاراگراف 623). او هرگونه معنویاتی که از مفاهیم غیر بشری و غیر طبقاتی اخذ شده باشد را نفی می‌کند و در قالبی فلسفی نشان می‌دهد، معنویاتی که خارج از جامعه بشری اخذ شده باشد وجود ندارد و چیزی جز فریب نیست. معنویات واقعی باید آن چیزی باشد که به انهدام جامعه کهن خدمت نماید. معنویات برای آن است که جامعه بشری بتواند به مدارج عالی‌تر برسد و از یوغ بردگی مادی و معنوی رهایی یابد. هگل بر آن است که سرشت انسانی همواره سرشتی مشخص است و "قوانین و آداب و رسوم فرد همانا قوانین و آداب و رسوم طبقه جایگاه اوست" (پاراگراف 468) او این حکم را در تحلیل مناسبات حکم میان انسان‌ها و روحیات و ارزش‌ها و امیال آنها نیز به کار می‌برد.... در مطالعه اثر کنونی هگل و آثار دیگر وی باید این کلام انگلس را همواره در نظر داشت که "این فلسفه بسیاری اندیشه‌های داهیانه نیز گفته و بسی از کشفیات بعدی را از پیش حدس زده، ولی در عین حال باطل هم کم نبافته است". موضوعاتی که در این کتاب بحث می‌شود عبارت‌اند از: آگاهی، خودآگاهی، عقل، روح، مذهب، و علم و معرفت مطلق. همچنین کتاب دارای دیباچه بلندی است درباره شناخت علمی.

تعریفِ فلسفه‌ی تحلیلی اگر نگوییم ناممکن، کاری دشوار است؛ زیرا در اینجا نه با یک مکتب فکری با ایده‌های مرکزی مشترک، بلکه با مجموعه‌ای از رویکردهای مختلف و بعضاً متعارض سر‌و‌کار داریم. آنچه فلسفه‌ی تحلیلی را از دیگر رویکردِ فلسفی رایج در قرن بیستم، یعنی فلسفه‌ی قاره‌ای متمایز می‌کند؛ تعهدِ فلاسفه‌ی تحلیلی به "وضوح" "دقت"، و "استدلال" است. در کنار این‌ها، نقش محوری "تحلیلِ زبان"، "علوم طبیعی" و "منطق ریاضی" از  ویژگی‌های فعالیت فلسفی برخی از متعاطیانِ درونِ این رویکرد فلسفی است. آشنایی با این رویکرد فلسفی برای آن‌ها که طالبِ وضوح، دقت و استدلال‌‌اند؛ می‌تواند کاملاً هیجان‌آور و نشاط‌برانگیز باشد. ولی از آنجا که ممکن است نوآموزان، در یافتن راهِ مطمئن ورود به این رویکرد فلسفی، دچار مشکل باشند؛ منابع زیر جهت آشنایی برای مطالعه پیشنهاد می‌شود: ۱.مقاله‌ی "فلسفه‌ی تحلیلی و فلسفه‌ی زبان"، نوشته‌ی ک.س.دانلان. ۲.کتابِ "فلسفه‌ی تحلیلی در قرن بیستم" نوشته‌ی آروم استرول. ۳.کتابِ "فلسفه‌ی تحلیلی چیست؟" نوشته‌ی هانس یوهان گلوک. ۴.کتابِ "خاستگاه‌های فلسفه‌ی تحلیلی" نوشته‌ی مایکل دامت. ۵.کتابِ "تاریخ فلسفه‌ی تحلیلی از بولتسانو تا ویتگنشتاین" نوشته‌ی اندرس ودبرگ. ۶.مقاله‌ی "اندیشه" نوشته‌ی گوتلوب فرگه ۷.مقدمه‌ی کتابِ "مبانی علم حساب" نوشته‌ی گوتلوب فرگه. ۸.مقاله‌ی "توصیفات" نوشته‌ی برتراند راسل. ۹.کتابِ "رساله‌ی فلسفی-منطقی" نوشته‌ی لودویگ ویتگنشتاین ۱۰.کتابِ "زبان، حقیقت و منطق" نوشته‌ی آلفرد جی.آیر. ۱۱.کتابِ "فلسفه و نحو منطقی" نوشته‌ی رودلف کارنپ. ۱۲.کتابِ "ساختمان منطقی جهان" نوشته‌ی رودولف کارنپ". ۱۳.مقاله‌ی "برهانِ عالم خارج" نوشته‌ی جی.ادوارد مور. ۱۴.کتابِ "اخلاق" نوشته‌ی جی.ادوارد مور. ۱۵.کتابِ "مفهومِ ذهن" نوشته‌ی گیلبرت رایل. ۱۶.کتابِ "چگونه با واژه‌ها کار کنیم؟" نوشته‌ی ج.ال.آستین. ۱۷.کتابِ "افعال گفتاری" نوشته‌ی جان سرل. ۱۸.کتابِ "پژوهش‌های فلسفی" نوشته‌ی لودویگ ویتگنشتاین. ۱۹.مقاله‌ی "دو دگم تجربه‌گرایی" نوشته‌ی و.و.کواین. ۲۰.مقاله‌ی "درباره‌ی آنچه هست" نوشته‌ی و.و.کواین. ۲۱.مقاله‌ی"معنا و ارجاع" نوشته‌ی هیلری پاتنم. ۲۲.مقاله‌ی "پیرامون اشاره" نوشته‌ی پی.اف.استراوسون. ۲۳.کتابِ "نامگذاری و ضرورت" نوشته‌ی سول کریپکی.

الذخيرة في علم الكلام كه به الذخيرة وذخيرة العالم و بصيرة المعلم نيز شهرت يافته است يكى از مهمترين كتب كلامى سيد‌ ‎مرتضى محسوب مى‌شود. سيد‌ ‎مرتضى اين كتاب را بعد از ديگر كتاب كلامى خويش؛ يعنى الملخص في اصول‌الدين نگاشته است. او كتاب اول را كه درصدد بيان عقائد شيعه در اصول دين بود، نوشته كه متأسفانه ناقص مانده است. لذا او در اين كتاب قصد داشته آنچه را كه در كتاب اول بيان ننموده است را بيان كند و در واقع اين كتاب مكمل و متمم كتاب اول مى‌باشد. اهميت اين كتاب به اين است كه مى‌توان گفت كتاب الذخيره، تنها كتاب مؤلف در كلام است كه به عموم مسائل كلامى پرداخته و نظرات خود را در آنها بيان نموده است. اين كتاب بعد از مؤلف مورد توجه علماء شيعه واقع شده است و از آن استفاده نموده‌اند و گاه بر آن شرح نوشته‌اند كه از آن جمله، مى‌توان به شرح شاگرد سيد‌ ‎مرتضى يعنى حلبى بر اين كتاب نام برد.