جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

متفکران و اندیشمندان اسلامی اعم از فلاسفه و متکلمان در رد باور به تناسخ، براهین مختلفی اقامه نموده‌اند که البته بعضی از این براهین توسط دیگر اندیشمندان مورد اشکال واقع شده است و در این میان دو برهان یکی منسوب به شیخ­الرئیس ابن سینا و دیگری برهان صدرالمتألهین از اهمیت و جایگاه ویژه‌ای برخوردار است، در این مقاله سعی می­شود پس از نقد و بررسی دو برهان فوق­‌الذکر و بیان اشکالات آنها، تقریری جدید از برهان صدرالمتألهین با تکیه بر مفهوم زمان ارائه شود. با توجه به اینکه مفهوم زمان مشترک بین فلسفه و علم است، به جنبه دیگری از برهان صدرالمتألهین توجه شده و اتقان این برهان از این جهت بررسی می‌شود. همچنین این مقاله به روش توصیفی و تحلیلی نشان می­‌دهد که برهان صدرالمتالهین که ریشه در حرکت جوهری دارد متقن‌ترین برهان در ابطال تناسخ است. لازم به ذکر است که با استفاده از مفهوم زمان در این برهان و ارائه تقریر مبتنی بر مفهوم زمان از آن، می‌توان به این هدف دست یافت.

ترجمه ماشینی: این کتاب چاپ جدیدی را با ترجمه و تفسیر انگلیسی از کتاب المدخل ارائه می‌کند که جامع‌ترین خلاصه‌ی ابن سینا (متوفی 1037) از فلسفه مشاء، یعنی کتاب الشفاء را باز می‌کند. برای اولین بار، متن به همراه یک کدیکوم بنیادی که روابط شجره نامه ای میان 34 نسخه خطی، ترجمه لاتین قرن دوازدهم، و نقل قول های تحت اللفظی شاگردان نسل اول و دوم ابن سینا را نشان می دهد، ایجاد می شود. در این کتاب، ارزیابی مجدد ابن سینا از ایساغوجی فرفوریوس هم از منظر تاریخی و هم از منظر فلسفی مورد بررسی قرار گرفته است. ویژگی های کلیدی نظریه ابن سینا در باب محمولات در مقدمه عمومی و در تفسیر هم به تنهایی و هم در برابر پس زمینه سنت تفسیری یونانی و عربی مورد تحلیل قرار گرفته است. خوانندگان در این کتاب اولین مطالعه سیستماتیک مدخل را خواهند یافت که علاوه بر اینکه تنها اثر منطقی شفا است که به طور کامل هم به زبان عربی و هم به زبان لاتین منتقل شده است، برای درک برداشت ابن سینا از محمولات کلی در تقاطع بین منطق و متافیزیک بسیار مهم است.

ترجمه ماشینی: این کتاب به پیشینه مفهومی روایت ابن سینا از علیت کارآمد نزدیک می‌شود و مواضع او و مفسران اولیه‌اش (قرن یازدهم و دوازدهم) و نیز استدلال‌هایی را که این مواضع را تأیید می‌کنند، تشریح می‌کند. هدف اول کتاب نشان دادن وحدت نظام مند آموزه های ابن سینی در هستی شناسی و علت شناسی است و رشته های مرتبط با این دو را برجسته می کند. هدف دوم، بررسی تأثیر ابن سینا بر مترجمانش، ارزیابی تداوم و ناپیوستگی است.

ترجمه ماشینی: تمثیل اسلامی محصول یک سنت ادبی منسجم است که تعداد کمی به اندازه ابن سینا (ابعلی سینا)، فیلسوف مسلمان قرن یازدهم، در آن مشارکت داشته اند. پیتر هیث در اینجا بررسی مفصلی از سهم ابن سینا ارائه می‌کند و توجه ویژه‌ای به روان‌شناسی و شاعرانگی ابن سینا و روش‌هایی دارد که آنها بر رشته‌هایی از تفکر کلامی، عرفانی و ادبی در تاریخ فکری و دینی بعدی اسلامی - و غربی - تأثیر گذاشتند. هیث با نشان دادن چگونگی تناسب نوشته‌های ابن سینا در زمینه و تاریخ کلی تمثیل اسلامی آغاز می‌کند و تعامل میان تمثیل، تمثیل و فلسفه در اندیشه ابن سینا را بررسی می‌کند. او سپس به معرفی مختصری از ابن سینا به عنوان یک شخصیت تاریخی می پردازد. او از آنجا به بررسی روش هایی می پردازد که نظریات کیهان شناختی، روان شناختی و معرفتی ابن سینا در قالب های متفاوت روایت فلسفی و تمثیلی بیانی موازی، هر چند متنوع، پیدا می کنند. در این کتاب تصویری از عمل تمثیلی ابن سینا گنجانده شده است. این به صورت ترجمه ای از معراج نما (کتاب عروج پیامبر اسلام به آسمان)، رساله ای کوتاه به زبان فارسی است که عموماً به ابن سینا نسبت داده می شود. متن با بررسی بُعد ادبی نظریه و عمل تمثیلی ابن سینا با بررسی استفاده او از استعاره توصیف به پایان می رسد. تمثیل و فلسفه در ابن سینا اثر بدیع و مهمی است که با به کارگیری فنون نقد ادبی مدرن در مطالعه فلسفه اسلامی قرون وسطی، زمینه جدیدی را گشوده است. این کتاب مورد توجه محققان و دانشجویان ادبیات و فلسفه قرون وسطی اسلامی و غربی خواهد بود.

ترجمه ماشینی: تشکیل ذهن با حواس درونی، مشکل ذهن/بدن و سایر مشکلات مرتبط با مفهوم ذهن از ابن سینا تا روشنگری پزشکی سروکار دارد. این کتاب مقالاتی از برخی از دانشمندان برجسته در زمینه تحقیقاتی نسبتاً جدید و بسیار امیدوارکننده جمع آوری می کند. این کتاب تاکید می‌کند که دیدن دوره زمانی بین 1100 و 1700 به‌عنوان یک سنت پیوسته چقدر مهم و مثمر ثمر است و دانشمندانی را که روی موضوعات مشابه در سنت‌های فلسفی عربی، یهودی و غربی کار می‌کنند، گرد هم می‌آورد. از این نظر، این مجموعه چندین دیدگاه جدید و جالب را در مورد تاریخ فلسفه ذهن باز می کند.

یکی از آثار ضیاء الدین دری: ترجمۀ رسائلی از ابن سینا؛ از جمله: رسالۀ عرشیه، همراه با مقدمۀ مفصلی که آن را فوائد الدریة نام نهاده است؛ رساله در سر قدر؛ رسالۀ فیض الهی؛ رسالۀ عشق؛ رسالۀ تحفه، دربارۀ تجرد و جوهریت نفس ناطقه؛ رسالۀ ترغیب بر دعا؛ رسالۀ اسرار الصلواة؛ تفسیر سورۀ توحید؛ تفسیر سورۀ قل اعوذ برب الفلق؛ تفسیر سورۀ قل اعوذ برب الناس؛ و کیفیت استجابت دعا. این مجموعه با عنوان «رسائل ابن سینا» در ۱۳۶۰ش در تهران چاپ شده است. (منبع: ویکی شیعه؛ مدخل: ضیاءالدین دری اصفهانی)

کتاب عرفان ابن سینا به بررسی و مطالعه مبحث عرفان در آرا و نظرات ابن سینا می پردازد. ابوعلی سینا یا ابن سینا عالم، پزشک، ریاضی دان، اخترشناس، فیزیک دان، شیمی دان، جغرافی دان، زمین شناس، شاعر، منطق دان، فیلسوف، موسیقی دان و یک سیاستمدار ایرانی و از مشهورترین و تأثیرگذارترینِ فیلسوفان و دانشمندان ایران زمین و جهان است که به ویژه به دلیل آثارش در زمینهٔ فلسفه و پزشکی اهمیت دارد. آثار اصلی او دو دانشنامهٔ علمی و فلسفی جامع به نام های کتاب شفا و دانشنامهٔ علائی، و همچنین القانون فی الطب به عنوان یکی از معروف ترین آثار تاریخ پزشکی است. ابن سینا در کودکی نبوغ شایانی از خود بروز داد و در جوانی از جمله دانشمندان و پزشکان خاص دربار امیر نوح سامانی در بخارا بود. سپس با زوال سامانیان و نزدیک شدن خطر سپاه سلطان محمود غزنوی از بخارا به گرگانج خوارزم رفت و از آنجا به گرگان نزد امیران آل زیار پناه برد. سپس، در خدمت مجدالدوله رستم امیر آل بویه در ری رسید و پس از آن در همدان وزیر شمس الدوله دیلمی بود. پس از مرگ امیر، وی را زندانی کردند تا اینکه از آنجا گریخت و نزد علاء الدوله، حاکم اصفهان از آل کاکویه رفت و در خدمت او بود تا نهایتاً در همین منصب در سفر به همدان درگذشت. در حوزه دانش منطق ابن سینا با ابداع دو نظریه «قیاس اقترانی شرطی» و «موجهات زمانی» از منطق ارسطویی پا فراتر نهاد در طرح نوینی از منطق موسوم به منطق سینوی را در تمدن اسلامی پی نهاد که پس از وی تا زمان خواجه نصیرالدین طوسی تکمیل گردید. در حوزه فلسفه وی کوشید تا فلسفه مشائی را با دین سازگار سازد. در این جهت علاوه بر اثبات وجود خداوند بمثابه واجب الوجود فلسفی، به حل عقلی مسائلی از قبیل صدور کثرت از وحدت، علم خداوند به جزئیات، پیوند حادث و قدیم، رابطه ذات و صفات خدا پرداخت. در حوزه نفس نیز بحث تجرد و خلود را طرح می کند. وی معقول ثانی و اولی را تفکیک می کند و در موضوع شرور تقریر نوینی ارائه می دهد. وی ۴۵۰ کتاب در زمینه های گوناگون نوشته است که شمار زیادی از آن ها در مورد پزشکی و فلسفه است. جرج سارتن در کتاب تاریخ علم، وی را یکی از بزرگ ترین اندیشمندان و دانشمندان پزشکی می داند. همچنین وی او را مشهورترین دانشمند دیار ایران می داند که یکی از معروف ترین ها در همهٔ زمان ها و مکان ها و نژادها است. همچنین وی در زمرهٔ فیلسوفان بزرگ جهان قرار دارد. دانشنامهٔ فلسفهٔ دانشگاه تنسی ابن سینا را تأثیرگذارترین فیلسوف جهان پیش از دوران مدرن معرفی می کند. تقریرهای فلسفی وی بسیار بر فلاسفه بزرگ بعدی از جمله ملاصدرا، توماس آکوئیناس و دکارت مؤثر بوده است و علاوه بر مکتب سینوی در جهان اسلام که همچنان استمرار دارد، مکتب سینوی در فلسفه قرون وسطی اروپا نیز پدید می آید. تجرید الاعتقاد خواجه نصیرالدین طوسی، کلام شیعه را به رنگ فلسفه سینوی درمی آورد. در مخالفت با وی از یک سو محمد غزالی و فخر رازی از موضع کلام اشعری و از سوی دیگر ابن رشد اندلسی از موضع فلسفه ارسطویی کتاب می نویسند. کتاب عرفان ابن سینا در 404 صفحه و توسط کانون فرهنگی حکیم ناصر خسرو بلخی در سال 1372 منتشر شده است

این مقاله که با روش توصیفی-تحلیلی فراهم آمده به­دنبال چگونگی تعامل عقل و دین بنا بر علیتی است که در فلسفه ابن­سینا و مالبرانش اثبات شده است. این دو با نگاهی خدامحورانه، به­دنبال ارائه علیتی هستند که ذیل آن خدایی همخوان با دین را به اثبات رسانده و تصویری عقلانی و همخوان با آموزه­های دینی از عالم نشان دهند. عالم ابن­سینا عالمی است که در رأس آن خدای علت­العلل و در طول، علل ثانیه در زنجیره­ای علی و معلولی نقش آفرینند. مالبرانش روابط علّی را به تعاقب پدیده­ها تقلیل داد؛ مقارنه­گرایی مطرح از سوی او همانا علیتی تک­قطبی بود که در یک طرف آن، خدای همه­کاره در مقام علت حقیقی و طرف دیگر آن ماده بی­جان و بی­تاثیر قرار دارد. مالبرانش تمامی تأثیر و تأثرات عالم را به خداوند سپرده است؛ نگاه خدامحورانه مالبرانش و استناد مستقیم فعل ارادی انسان به خداوند، وی را به جبرگرایی نزدیک و راه را بر تجربه­گرایان افراطی چون هیوم باز می­کند. در مقابل، ابن­سینا ذیل اثبات مجردات و عقول عشره طولیه و عقل فعال، اختیار انسان را به رسمیت شناخته و اراده­ی او را در عالم مؤثر می­داند.