جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

معرفت دینی مبتنی بر مفاهیم و حقایق ذهنی است که موضوع مطالعه پدیدار شناسان و تفسیرگرایان قرارگرفته است؛ این خصلت خاص معرفت دینی این امکان را فراهم آورده است تا در شرایط خاصی سطوحی از آن مورد بازبینی، تجدید و نوسازی قرار گیرد. در حال حاضر و در شرایط کنونی، تاثیرگزارترین عامل در جریان نوسازی معرفت دینی، فضای مجازی است؛ که با برخورداری از سه فاکتور؛ در هر زمانی، با هر کسی و در هر کجا، بیشترین اشتراک را با مفاهیم معرفت دینی دارد؛ چرا که سروکار هر دو با مفاهیم فراتجربی و غیر مادی است. برخلاف تصور بسیاری، فضای مجازی چون از سنخ وجود است لذا واقعی تلقی میشود و تعبیر مجازی از باب غیرجسمانی و غیر فیزیکی بودن آن است. بنابراین انتظار می رود که معرفت دینی توسط فضای مجازی که جزو نهادهای عینی به شمار می رود، از شکل غیر عقلانی، مابعدالطبیعی و مناسکی صرف به شکل عقلانی، طبیعی و انسانی تغییر داد بدون آنکه در جریان نوسازی جوهر دین از بین برود.

از شاخه‌های اصلی معرفت شناسی دینی، معرفت خدا است و کسب آن برای انسان بسیار حائز اهمیت است و تاثیر شگرفی در زندگی انسان دارد. درباره شناخت خدا، چهار دیدگاه وجود دارد: شناخت فطری، حضوری، حصولی بدیهی و نظری. این نوشتار سعی دارد نظرات علامه سید دلدار علی نقوی غفران مآب، یکی از اندیشمندان مهم شیعه، را در این زمینه معرفی کند. در این مقاله با استفاده از کتاب عماد الاسلام فی علم الکلام، مهم‌ترین کتاب کلامی ایشان، با روش توصیفی ـ تحلیلی به این موضوع پرداخته شده است . سید دلدارعلی نقوی، معنای معرفت خدا را ادراک مسبوق به عدم می‌داند. این شناخت به کنه ذات خدا ممکن نیست؛ بلکه انسان فقط در حد صفات و اسما می‌تواند به خدا شناخت پیدا کند. وی این معرفت را نظری می‌داند و اثبات می‌کند که این معرفت عقلا بر همه افراد عاقل و بالغ و ممیز واجب است؛ حتی کسانی که صوت نبی به آن‌ها نرسیده است.

جماعة التبلیغ یکی از بزرگ‌ترین و پرنفوذترین جماعات اسلامی سلفیاست که در نقاط مختلف جهان دارای پایگاه تبلیغی بوده و توانسته است افراد بی­شماری را جذب کند. این گروه دارای مانیفست خاصی برای مبلیغن خود می­باشد که علاوه بر طرح اصول تبلیغ ، منع ورود به مباحث سیاسی را نیز مطرح می­کنند. اما علی رغم اعلام این سیاست، اعضایی از جوانان آن، جذب جنبش‌های سلفی جهادی و اخوان‌المسلمین و حتی وهابیت شده­اند. در این مقاله با استفاده از روش توصیفی ـ تحلیلی و اسناد مکتوب این فرقه، ضمن بررسی اصول اعتقادی و شیوه­های تبیلغی این گروه به علل جذب اعضای آن به جنبش­های جهادی نیز پرداخته شده است. در نهایت این پژوهش به این نتیجه دست یافته که جماعت تبلیغ دارای اصول اعتقادی تبلیغی فردی و اجتماعی و روش های تبلیغی خاص می باشد. اصول تبلیغی فردی آنان عبارت از کلمه طیبه ، نماز ، علم و ذکر ، اکرام مسلمین ، و تفریق وقت؛ و در بخش روش های تبلیغی از ابزازهای تبلیغی و رسانه‏ای و از اقسام شیوه های تبلیغی بصورت عمومی، فردی، خصوصی و اجتماعی بهره برده‏اند.

معنویت و آرامش، از جمله نیازهای اساسی انسان بشمار می­آید که برآورده نمودن آن، ازکارکردهای اساسی دین محسوب می­گردد. با توجه به اهمیت این موضوع، امروزه جریان­های متعددی با عنوان معنویت­های نوپدید، با ارائه راهکارهایی درصدد برطرف نمودن این نیاز برآمدند. از آنجایی که اکثر این جریانات با مبانی سکولاریستی و لیبرالیستی سازگار بوده­­اند، خود را در قید ایمان توجه به دنیای ماورای مادی ندانسته و دستورالعمل­هایی منطبق با آن مبانی ارائه داده اند. دربرابر این مکاتب، دین اسلام بویژه نهج البلاغه، با محوریت خداباوری، آرامش حقیقی را در پرتوی ایمان به خدا، و توجه به فضایل و ارزش­های اخلاقی و دستورات دینی دانسته و مخاطبان خود را به شناخت عرفان اصیل اسلامی، ترغیب می­نمایند. پژوهش حاضر، بصورت توصیفی- تحلیلی به بررسی حقیقت و مؤلفه­ها و راه­های رسیدن به آرامش در معنویت­های نوپدید و نقد آن در نهج­البلاغه پرداخته و به این نتیجه رسیده در معنویتهای نوپدید راه­های رسیده به آرامش شامل شادی، لذت طلبی، مکاشفه عرفانی، رقص، موسیقی، یوگا، مدیتیشن، عشق و سکس بوده، اما در نهج البلاغه امیرمؤمنان علیj این شیوه ها و توجه به بعد حیوانی را نقد و آرامش حقیقی را امری فطری و تنها بر مبنای ایمان و با تکیه بر خداوند متعال متحقق ‏دانسته ‏است.

مسئله ی حشر به عنوان یکی از مراحل معاد مسأله­ی مهمی است. چرا که مانند بحث معاد با زندگی ابدی انسان در سرای آخرت گره خورده است. از طرفی روایات بسیاری داریم که به این امر اشاره دارند که انسانها بعد از مرگ با محبوب­های خود محشور می‏شوند و اینجاست که محبوب­های زندگی مادی دارای اهمیت می‏شوند تا حدی که زندگی ابدی او را نیز تحت تأثیر قرار می­دهند. بعد از پذیرش این احادیث به عنوان اخباری از جانب معصومین لازم می­آید که ابتدا این مسأله از طریق قرآن و عقل اثبات شود و سپس به چرایی آن پرداخته شود. این نوشته با روشی تحلیلی و کتابخانه­ایی و با کنار هم قرار دادن آیات قرآن کریم درباره حشر و محبوب و تحلیل آنها نگاشته شده. ابتدا انواع محبوب ها را معرفی ومحبوب حقیقی را مشخص نموده و نتیجه گرفته است که هر کسی با محبوب خویش محشور می­شود چرا که محبوب هر فرد، معبود او قرار می‏گیرد. بعد از این نتیجه­گیری اشاره به بحث تولی و تبری و اطاعت و ولایت شده است که معلول مستقیم عبادت و محبت اند.