جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

مقاله حاضر در صدد تبیین دیدگاه دو فیلسوف نامدار، شیخ‌الرئیس، ابن‌سینا و حکیم، صدرالمتألهین و بیان اختلاف نظر آن دو درباره علم الهی است. علم در حکمت صدرایی، امری وجودی و دارای مراتب و در نظام مشایی، کیف نفسانی است. در حکمت متعالیه علم خداوند به‌ذات و علم به موجودات قبل از ایجاد و بعد از ایجاد، علمی حضوری، ولی در حکمت مشاء علم ذات به‌ذات و علم به صور متقرره در ذات، حضوری و علم به موجودات خارجی، قبل و بعد از ایجاد، حصولی است. در این مقاله به پرسشهایی نظیر: آیا خداوند علم دارد؟ اگر علم دارد، علم او چه نوع علمی است، حضوری یا حصولی، تفصیلی یا اجمالی؟ آیا علم او به موجودات قبل از ایجاد است یا بعد از ایجاد؟ آیا حق تعالی به موجودات مادی و متغیر علم دارد یا نه؟ اگر علم دارد علمش جزئی است یا بر وجه کلی؟ آیا علم خداوند تابع است یا متبوع؟ پاسخ داده شده است.

آنچه امروزه علوم انسانی خواند ه میشود پس از رنسانس در فرانسه زاده شد و از آنجا به دیگر کشورها راه یافت . در ایران دانشکده های علوم انسانی در دهه های سی و چهل شکل گرفت . بانیان این علوم از آغاز وعده دادند که با بهره گیری از این دانشها قادر خواهند بود اساسی ترین معظلات فردی و اجتماعی انسان راحل کند برخی معتقدند این علوم در اروپا به اهداف خود نرسیده و هر روز ستون تازه ای از بنای تاریخی آن فرو می ریزد .

واژه «روح» از واژه‌های پر رمز و راز و ابهام‌آمیز در حوزه‌های دین، فلسفه، عرفان و روان‌شناسی است.این کلمه با گویشی یکسان در زبان‌های عبری و عربی به کار رفته و در تورات، انجیل و قرآن کریم کاربرد فراوانی یافته است.این مقاله، با ارایه معنای لغوی و اصطلاحی روح در زبان عربی و ضمن اشاره به نمونه‌هایی از کاربرد آن در کتاب مقدس، به بیان مفهوم و مصداق آن در قرآن کریم پرداخته است.نویسنده معتقد است که بسیاری از تفاسیر قرآن در شرح کاربرد روح دچار پراکندگی آراء شده و به جای روشنگری، ابهام‌آفرینی کرده‌اند. در این میان علامه‌طباطبایی منسجم‌ترین تفسیر را از «روح در قرآن» بیان کرده است. این مفسر بزرگ بر آن است که روح در قرآن به آفریده‌ای آسمانی اطلاق شده که نقش آن حیات آفرینی است؛ هر جا از حیات و آثار آن نشانی هست، این نشان ، نشانگر وجود مرتبه‌ای از روح است. روح موجود در فرشتگان، انسانها، حیوانات و نباتات همگی از افاضات روح مطلق است.

مقاله‌ای را که پیش روی دارید در صدد اثبات حجیت علم قاضی در فیصله دادن به دعاوی است. اگر چه در برخی از روایات، اعتبار علم قاضی نفی شده است، اما عمده فقها در این مورد بر یکی از دو نظر ذیل‌اند:1. علم قاضی هم در حقوق الله و هم در حقوق الناس اعتبار دارد.2. علم قاضی تنها در حقوق الناس اعتبار دارد نه در حقوق الله.در این میان، دو قول: عدم اعتبار علم قاضی به طور مطلق و اعتبار آن در خصوص حقوق الله، از اقوال نادر به شمار می‌آید.نویسنده محترم با استناد به عموم و اطلاق ادله باب قضا و نیز روایات ویژه این موضوع، به نتیجه‌ای که نظر مشهور فقهای امامیه محسوب می‌شود رسیده‌اند و آن اینکه علم قاضی به طور مطلق حجت است و میان حقوق الله با حقوق الناس تفاوتی وجود ندارد.

نوشتاری که پیش رو دارید، با نگاهی به عمده‌ترین مشکلات جوامع انسانی مانند جهل، رشد بی‌رویه جمعیت، فقر، بیماری، اعتیاد، استعمار، استبداد، آلودگی محیط زیست و پوچی، رسالتهای آموزش عالی را در قرن بیست و یکم در مواجهه با این مشکلات برشمرده است.نویسنده بر آن است که با توجه به تبدیل جهان به یک دهکده جهانی، مثل امروز جامعه جهانی، مثل کسانی است که در یک کشتی سوارند که هر خللی در آن، آینده همه سرنشینان را تهدید می‌کند، از طرف دیگر گستردگی و پیچیدگی مسایل یادشده اقتضا می‌کند که از تمامی ظرفیت کارشناسی معاصر استفاده شود.در پایان مقاله، پیشنهاد شده است دانشگاه بین‌المللی نوع‌دوستی ایجاد شود تا طلیعه‌دار ایجاد درک مشترک و همدلی و همکاری تمامی فرهیختگان جهان باشد.

این مقاله به بررسی و شرح آرای تربیتی «ابن‌سحنون»، متفکر اسلامی قرن سوم هجری و کتاب «آداب المعلمین» وی می‌پردازد.اهمیت تبیین آرای تربیتی ابن‌سحنون و کتاب او در این است که:اولا ـ جامعه علمی و فرهنگی ما با اولین تألیف تربیتی در تاریخ تعلیم و تربیت اسلامی آشنا می‌شود.ثانیا ـ کتاب ابن‌سحنون تصویری از فرهنگ، برنامه آموزشی، مواد درسی، دروس ضروری و اختیاری مدارس (در قرن سوم) در قیروان است.ثالثا ـ تاریخ مطمئنی از اوضاع تربیت، نوع ارتباط معلم و مربی با متعلم و متربی در مغرب به حساب می‌آید.رابعا ـ نوع نگرش فقهی علمای مالکی - در آن عصر - به مسایل تعلیم و تربیت، منابع مورد توجه آنان و چگونگی برداشت تربیتی آنها از احادیث پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله و... روشن می‌گردد.ابن‌سحنون سواد آموزی، یادگیری قرآن، آموختن آداب دینی و پرورش بر اساس آن را از هدفهای تعلیم و تربیت دانسته و براساس بینش ویژه‌ای که وی از معلم و شغل معلمی دارد، وظایف معلم را در محدوده تعهدها و قراردادهای مالی بین او و اولیای دانش‌آموزان تبیین می‌کند.

از نظر همه مذاهب اسلامی دیه قتل و جنایت خطایی به ترتیب ارث بر عهده چند طایفه است. عاقله عبارتند از: خویشاوندان ذکور جانی که منتسب به پدر باشند، آزادکننده جانی، ضامن جریره و امام.مقاله حاضر دارای دو بخش است: در بخش اول نویسنده ابتدا عاقله را از نظر لغت‌شناسان و فقها تعریف کرده آنگاه اجماع فقهای اسلام و روایات رسیده از ائمه علیهم‌السلام در اثبات عاقله را مورد بررسی قرار داده است. سپس به کیفیت تقسیط دیه بر افراد عاقله پرداخته و با بیان نظرت مختلف، به این نتیجه رسیده که حکم عاقله، حکم حکومتی است و لذا تقسیط دیه به عهده حاکم شرع است تا اختلافی بوجود نیاید.نویسنده در بخش دوم ابتدا به فلسفه تشریع این حکم پرداخته و نتیجه گرفته که عاقله پیمان شرعی و اختیاری، به منظور حمایت از خانواده است. سپس به اشکالات مخالفان پاسخ داده و به این نتیجه رسیده که این حکم از احکام مترقی اسلام است.

تلقیح نطفه در رحم مصنوعی و یا رحم زنی که نسبت به صاحب نطفه بیگانه است از مباحثی است که امروزه در حوزه فقه اسلامی مطرح است جناب آقای مومن در کتابی تحت عنوان کامات سدیده فی مسائل جدیده طی مقاله ای به بحث پیرامون صور مختلف این موضوع پرداخته است . نویسنده این مقاله ضمن بیان سه فرض عمده در این مساله نظریه این فقیه محترم را از مبانی و روش استدلال به نقد کشیده است

کتاب به عنوان یک وسیله ارتباطی و انتقال اندیشه بشری از دیرباز مورد توجه بوده و مراحل مختلفی را در سیر تاریخی خود طی کرده است که ما در این مقاله این تحولات را در سه دوره متوالی (دوران قبل از چاپ، بعد از چاپ و در عصر رایانه‌ها) بررسی کرده‌ایم. با توجه به عجین بودن تاریخ کتابخانه‌ها با تاریخ کتاب، تحولات تاریخ کتابخانه‌ها نیز در سه دوره (کتابخانه‌های دوران باستان، کتابخانه‌های امروزی و کتابخانه در عصر رایانه‌ها) بررسی شدند. نظر به اهمیت دوره سوم (کتابخانه‌ها در عصر رایانه‌ها) به منظور همگام شدن با آخرین تحولات تکنولوژیکی نیاز به پرورش کتابداران با ویژگی‌های خاص را می‌طلبد که جهت نیل به چنین هدفی پیشنهاد بازنگری در متون و دوره‌های آموزشی کتابداران بعنوان راه‌حل ارائه شده است.

هدف در این مقاله، نمایاندن تحقیق و تقلید از دیدگاه مولانا است. ابتدا نگاهی گذرا به معنای لغوی و اصطلاحی این دو واژه شده است که در معنای هر دو واژه، «استحکام و قدرت و استواری» لحاظ گردیده است.تحقیق و تقلید در جهان‌بینی مولانا جایگاهی ویژه دارد. مولانا معتقد است انسان باید بکوشد تا از درجه تقلید به مقام تحقیق برسد و اگر هم در مواردی از تقلید ناچار است، باید با تقلید، محققانه برخورد کند؛ بداند چه کسی شایستگی تقلید را دارد. از نظر مولانا، کسی این شایستگی را دارد که نور حق را نوشیده و هواهای نفسانی را کشته باشد؛ از حرص و طمع بریده و از رق جهان مادی آزاد شده و به مقام پختگی رسیده باشد.در ادامه نوشتار ویژگی‌های هر کدام از اهل تقلید و تحقیق از نظر مولانا بررسی و گزارش شده است